Mạnh tay giải thể các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách hoạt động không hiệu quả

20 quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách đang hoạt động

Theo Bộ Tài chính, thực hiện các quy định, hàng năm, trên cơ sở báo cáo của các cơ quan quản lý quỹ do trung ương quản lý, Bộ Tài chính tổng hợp trình Chính phủ báo cáo Quốc hội về tình hình thực hiện rà soát, sắp xếp, đổi mới cơ chế hoạt động và tình hình thực hiện kế hoạch tài chính, dự kiến kế hoạch tài chính năm sau của các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách (quỹ TCNN), do trung ương quản lý.

Nguồn từ quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách tập trung chủ yếu vào các đối tượng yếu thế trong xã hội.

Thực hiện nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, cơ quan trung ương tập trung thực hiện rà soát, tổng kết, đánh giá hiệu quả hoạt động các quỹ.

Cụ thể, Chính phủ yêu cầu đẩy nhanh hoàn thiện căn cứ pháp lý, sắp xếp, đổi mới cơ chế hoạt động, sáp nhập, giải thể các quỹ hoạt động không hiệu quả, tăng cường kiểm tra, giám sát, công khai, nâng cao hiệu quả hoạt động các quỹ TCNN.

Các bộ, cơ quan trung ương cũng đã chủ động rà soát, đánh giá hiệu quả hoạt động của các quỹ TCNN thuộc phạm vi quản lý; xây dựng lộ trình cơ cấu lại, sáp nhập, dừng hoạt động, hoặc giải thể đối với các quỹ hoạt động không hiệu quả.

Đồng thời, các bộ, cơ quan trung ương rà soát các trường hợp không đúng mục tiêu đề ra, trùng lặp về mục tiêu, nhiệm vụ, đối tượng phục vụ, hoặc không có khả năng độc lập về tài chính, trùng lặp nguồn thu, nhiệm vụ chi với ngân sách nhà nước (NSNN).

Theo Bộ Tài chính, trong năm 2023, không có quỹ TCNN của trung ương quản lý được thành lập mới, thực hiện giải thể, sáp nhập. Tại thời điểm cuối tháng 9/2023, có 22 quỹ TCNN do các bộ, cơ quan trung ương thành lập hoặc được giao quản lý.

Có 20 quỹ đã đi vào hoạt động. Trong đó, có 9 quỹ quy mô vốn, nguồn thu và nhiệm vụ chi lớn, đó là: Quỹ bảo hiểm xã hội; Quỹ bảo hiểm thất nghiệp; Quỹ bảo hiểm y tế; Quỹ tích lũy trả nợ; Quỹ dịch vụ viễn thông công ích; Quỹ phòng, chống tác hại của thuốc lá; Quỹ bảo vệ và phát triển rừng Việt Nam; Quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa; Quỹ vắc-xin phòng Covid-19. Các quỹ còn lại quy mô nhỏ, phạm vi hoạt động hẹp.

Qua thống kê cho thấy, từ năm 2017 (năm Luật NSNN 2015 có hiệu lực) đến nay, đã quyết định:

Thành lập mới 3 quỹ TCNN do trung ương quản lý, gồm: Quỹ vắc-xin phòng Covid-19, Quỹ phòng chống thiên tai, Quỹ hỗ trợ phát triển du lịch.

Hiện đang xây dựng, hoàn thiện các thủ tục để thành lập 1 quỹ, đó là: Quỹ bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản.

Thời gian qua, đã giải thể, sáp nhập được 6 quỹ TCNN, gồm: Quỹ bảo trì đường bộ, Quỹ hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp, Quỹ hỗ trợ các hoạt động ngoại giao phục vụ kinh tế, Quỹ hỗ trợ vận động cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, Quỹ hỗ trợ người nhiễm HIV/AIDS, Quỹ bảo hộ công dân và pháp nhân Việt Nam ở nước ngoài.

Đảm bảo các quỹ hoạt động hiệu quả, công khai, minh bạch

Không thể phủ nhận một thực tế rằng, những năm qua, các quỹ TCNN ngoài ngân sách phát triển mạnh và có nhiều đóng góp quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội.

Các quỹ này hoạt động không vì lợi nhuận, tập trung chủ yếu vào các đối tượng yếu thế trong xã hội, hoặc các mục tiêu mang tính kỳ vọng trong tương lai.

Ảnh: Minh họa.

Một số quỹ đã góp phần thúc đẩy xã hội hóa, huy động, tập trung thêm được các nguồn lực tài chính thực hiện những mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của cả nước, cũng như từng địa phương; giảm bớt gánh nặng cho NSNN.

Các quỹ đã hỗ trợ NSNN đáp ứng kịp thời nhu cầu chi đột xuất như chi khắc phục thiên tai bão lụt, hạn hán… Các quỹ dự phòng, dự trữ, phòng, chống thiên tai trong thời gian qua đã đảm nhiệm khá tốt vai trò, nhiệm vụ cung cấp nguồn lực tài chính lớn, kịp thời bảo đảm đời sống và hoạt động sản xuất cho người dân.

Bộ Tài chính cho biết, thời gian tới sẽ đẩy mạnh rà soát, đánh giá hiệu quả hoạt động của các quỹ TCNN; xây dựng lộ trình cơ cấu lại, sáp nhập, dừng hoạt động hoặc giải thể đối với các quỹ hoạt động không hiệu quả, không đúng mục tiêu.

Bên cạnh đó, sẽ tăng cường công tác quản lý, thanh tra, kiểm tra và giám sát hoạt động của các quỹ TCNN; xây dựng, kiện toàn bộ máy quản lý và nâng cao năng lực cán bộ nhằm quản lý, sử dụng nguồn lực của các quỹ có hiệu quả, đảm bảo công khai, minh bạch.

Chế độ báo cáo, công khai trong xây dựng; thực hiện kế hoạch tài chính của các quỹ TCNN theo quy định của Luật NSNN và các văn bản pháp luật có liên quan cũng sẽ được thực hiện nghiêm trong thời gian tới./.

20 quỹ đang hoạt động

20 quỹ đang hoạt động, đó là: Quỹ bảo hiểm xã hội, Quỹ bảo hiểm thất nghiệp, Quỹ bảo hiểm y tế, Quỹ tích lũy trả nợ, Quỹ dịch vụ viễn thông công ích Việt Nam, Quỹ quốc gia về việc làm, Quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, Quỹ bảo vệ môi trường Việt Nam, Quỹ hỗ trợ việc làm ngoài nước, Quỹ hỗ trợ phát triển hợp tác xã, Quỹ phòng, chống tác hại của thuốc lá, Quỹ phát triển khoa học và công nghệ quốc gia, Quỹ đổi mới công nghệ quốc gia, Quỹ hỗ trợ phụ nữ nghèo, Quỹ phòng chống tội phạm trung ương, Quỹ hỗ trợ nông dân trung ương, Quỹ đền ơn đáp nghĩa, Quỹ bảo vệ và phát triển rừng Việt Nam, Quỹ vắc-xin phòng chống Covid-19 và Quỹ hỗ trợ phát triển du lịch.

Minh Anh