Mái nhà chung của những cựu thanh niên xung phong Trường Sơn năm xưa

Đội N263 được Hội Cựu TNXP tỉnh tặng cờ truyền thống năm 2023.

Năm 1965, cuộc chiến tranh chống đế quốc Mỹ tiếp tục bước vào giai đoạn ác liệt. Giặc đưa máy bay tiến hành đánh phá miền Bắc, trong đó có các trọng điểm tại huyện Tĩnh Gia (nay là thị xã Nghi Sơn), tỉnh Thanh Hóa - điểm nút của 3 con đường: đường thủy, đường bộ và đường sắt... Với tinh thần yêu nước, những chàng trai, cô gái tuổi mười tám, đôi mươi ở các huyện: Nông Cống, Quảng Xương, Đông Sơn, Thọ Xuân, Hoằng Hóa và Tĩnh Gia đã xung phong nhập ngũ, thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an toàn tuyến giao thông trọng điểm trên địa bàn huyện Tĩnh Gia. Đến tháng 3-1966, sau gần 1 năm nhập ngũ thì lực lượng này được tổ chức thành Đội TNXP 263 (gọi tắt là N263). N263 có khoảng 1.600 chiến sĩ làm nhiệm vụ nạo vét sông Kênh Than cho thuyền nan chở hàng vào tiền tuyến; đồng thời làm nhiệm vụ đảm bảo giao thông ở các kênh trọng điểm cầu Lau, cầu Hổ, cầu Đồi, cầu Hang, Phà Ghép và cả tuyến đường 1A từ Phà Ghép đến huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An.

Cuối năm 1966, Đội TNXP 263 nhận nhiệm vụ mới vào chi viện cho tuyến lửa (tỉnh Quảng Bình) và đổi tên thành Tiểu đoàn D15 - trực thuộc binh trạm 14 Bộ Tư lệnh Đoàn 559 làm nhiệm vụ đảm bảo giao thông tuyến 15A từ phà Xuân Sơn, bến Khương Hà, cầu Lâm Trạch, ngầm đá mài phà Vĩnh Tuy, Long Đại để chuẩn bị cho chiến dịch vận tải Tết dương lịch năm 1966. Đến năm 1969, một số anh chị em chuyển ngành đi học, số còn lại biên chế thành bộ khung, tiếp nhận TNXP nhiệm kỳ 2 và tiếp tục vào sâu giữ chốt, giữ đường 20 (đường Hồ Chí Minh).

Kết thúc chiến tranh, N263 (D15) có 100 chiến sĩ hy sinh được công nhận liệt sĩ; nhiều đơn vị được tặng thưởng Huân chương chiến công hạng 2; 150 chiến sĩ thi đua quyết thắng, nhiều đại đội và cá nhân được tặng Bằng khen, giấy khen của Bộ Tư lệnh Đoàn 559, Ban Xây dựng 67, UBND tỉnh Thanh Hóa, UBND tỉnh Quảng Bình. Đặc biệt N263 (D15) liên tục được Bộ Tư lệnh Đoàn 559 cấp Bằng khen có thành tích xuất sắc trong hoạt động công tác chiến đấu đảm bảo giao thông thông suốt trong những năm 1967-1970; 100% chiến sĩ đều được cấp Kỷ niệm chương TNXP, Kỷ niệm chương chiến sĩ Trường Sơn, Huy hiệu chiến sĩ Trường Sơn.

Phát huy truyền thống của Bộ đội Cụ Hồ, hoàn thành nhiệm vụ, nhiều đồng chí chuyển ngành đi học, trưởng thành và làm bác sĩ, kỹ sư, giáo viên... trong đó có đồng chí Tô Huy Rứa, nguyên Đại đội phó C104, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Trung ương Đảng, nguyên Trưởng Ban Tổ chức Trung ương nhiệm kỳ 2010-2015. Các cán bộ, chiến sĩ đều luôn nỗ lực học tập, lao động, có nhiều đóng góp cho sự phát triển của quê hương, đất nước và tích cực tham gia các hoạt động vì nghĩa tình đồng đội. N263 có 7 đại đội thành lập ban đại diện và thực hiện tốt công tác nghĩa tình đồng đội và luôn có sự đồng hành của Quỹ “Bầu ơi” do gia đình đồng chí Tô Huy Rứa khởi xướng và hỗ trợ.

Các đơn vị đã tổ chức nhiều hoạt động phong phú, như: Gặp mặt truyền thống, giúp nhau giảm nghèo, nhân chứng lịch sử để giải quyết các chế độ, chính sách, thăm hỏi, phúng viếng đồng đội, động viên nhau làm tốt trách nhiệm công dân, thành lập chi hội văn học nghệ thuật Trường Sơn... góp phần giữ gìn và phát huy truyền thống cách mạng, luôn học tập làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. N262 đã làm tốt công tác phối hợp đưa hài cốt 25 chiến sĩ về an táng tại Nghĩa trang liệt sĩ Hàm Rồng; hỗ trợ xây 65 nhà tình nghĩa (50 triệu đồng/nhà), 108 sổ tiết kiệm, trị giá 2 - 10 triệu đồng/sổ, quỹ tình nghĩa toàn đội luôn duy trì khoảng 300 triệu đồng/năm... Từ nguồn quỹ này, nhiều đồng đội được hỗ trợ, giúp đỡ kịp thời và đã thoát nghèo, những đồng đội có điều kiện kinh tế khá, giàu tích cực hỗ trợ, giúp những đồng đội khó khăn hơn.

Đồng chí Bùi Sĩ Thuyết, Trưởng Ban liên lạc N263 chia sẻ: Mặc dù hiện nay, tuổi cao, sức khỏe yếu nhưng những cựu TNXP Trường Sơn năm xưa vẫn giữ được “lửa” truyền thống của lực lượng TNXP là trung thành với Đảng, với dân; luôn nêu gương học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, đóng góp tích cực vào xây dựng đô thị văn minh, xây dựng nông thôn mới. N263 thực sự là mái nhà chung của đồng đội.

Bài và ảnh: Minh Trang