Loại thảo mộc khiến cặp vợ chồng bị liệt dây thần kinh toàn thân

Thông tin từ Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội, đơn vị này đang điều trị cho 2 bệnh nhân bị ngộ độc quả muồng tây dẫn đến teo cơ, liệt toàn thân. Điều đáng cảnh báo là loại cây này được khuyên dùng như bài thuốc để chữa bệnh nhưng thực chất gây độc, đã trực tiếp gây tử vong trên người và động vật.

Bệnh nhân P.T.X. (sinh năm1966) cùng chồng là ông T.C.N. (sinh năm 1958), trú tại Kiên Giang, được chuyển đến Bệnh viện Bạch Mai trong tình trạng teo cơ, hạn chế vận động hai tay, nói khó và liệt 2 chân. Bà X. cho biết từ tháng 9-11/2021 được người quen cho hạt đậu muồng để trồng và ăn. Theo truyền miệng, bà X. được biết hạt đậu muồng có thể chữa bệnh tiểu đường. Tỷ lệ đường trong máu của vợ chồng bà X. có nhỉnh hơn một chút so với chỉ số bình thường nhưng không đến ngưỡng mắc bệnh. Tuy vậy, hai vợ chồng bà vẫn ăn hạt muồng với mong muốn ngừa bệnh.

Bà X. cho hay ban đầu mỗi ngày chỉ ăn khoảng 2 hạt, sau đó có ăn nhiều hơn và ăn hàng ngày. Sau khi ăn được khoảng 3 tháng, người phụ nữ này thấy người mệt mỏi, suy nhược, chân tay yếu và cân nặng sụt giảm 15 kg nên đi khám tại bệnh viện ở Kiên Giang. Sau đó, chồng bà X. cũng có triệu chứng tương tự và cũng sụt giảm mất 10 kg cân nặng.

Tại đây, bác sĩ chẩn đoán bà bị thiếu canxi nên kê đơn để bổ sung. Uống hết đơn nhưng triệu chứng không cải thiện, thậm chí còn nặng hơn, người phụ nữ này cùng chồng đến một bệnh viện lớn ở TP.HCM để điều trị. Bác sĩ chẩn đoán vợ chồng bà bị viêm đa dây thần kinh, phải châm cứu và bấm huyệt. Hết liệu trình điều trị, bệnh không thuyên giảm mà nặng hơn, không chỉ còn là yếu chân tay mà chuyển sang bị liệt cả 2 chân và phải di chuyển bằng xe lăn.

Các bác sĩ ở bệnh viện gửi mẫu máu của vợ chồng này sang Singapore để xét nghiệm và kết quả cho thấy nghi bị nhiễm độc kim loại nặng. Vợ chồng bệnh nhân được giới thiệu ra Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai để điều trị.

BS Nguyễn Trung Nguyên đánh giá vận động cho vợ chồng bệnh nhân ngộ độc hạt muồng. Ảnh: BVCC.

Vợ chồng bà X. được chuyển đến Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai ngày 12/4 trong tình trạng teo cơ, hạn chế vận động hai tay, nói khó và liệt 2 chân. Sau hơn một tháng điều trị với 8 lần lọc máu và thay huyết tương, sức khỏe của vợ chồng bà X. dần cải thiện. Ông N. đã có thể cầm được bát cơm, tự đứng lên và bước quanh giường. Bà X. đã nói rõ, nuốt bình thường, tự nâng được bát cơm và đứng dậy.

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, cho biết cả hai bệnh nhân khi nhập viện bị liệt rễ và dây thần kinh toàn thân, teo cơ nặng. Người vợ bắt đầu liệt hầu họng, nguy cơ ảnh hưởng chức năng sống còn. Trung tâm đã tiến hành rất nhiều kiểm tra, xét nghiệm, hội chẩn các chuyên khoa. Các thăm dò và kiểm tra đã loại trừ nguyên nhân có các bệnh khác, kể cả ngộ độc kim loại nặng.

Hai bệnh nhân cũng được sinh thiết cơ cho thấy có dấu hiệu cơ bị xơ, teo và thoái hóa. Mẫu cây của hai bệnh nhân đem tới đã được gửi đi nhận dạng bởi các chuyên gia cho thấy đây là cây muồng tây, hay muồng lá khế, tên khoa học là Senna occidentalis (hay còn gọi là Cassia occidentalis). Bệnh nhân bị ngộ độc trong một thời gian khá dài, gây teo hết cơ dẫn đến yếu liệt tất cả chi. Hiện, sức khỏe bệnh nhân được cải thiện một phần nhưng về lâu dài nguy cơ vẫn có để lại di chứng.

TS.BS Nguyên khuyến cáo người dân không nên nghe theo lời truyền miệng để chữa bệnh mà nên đến gặp bác sĩ hoặc các lương y đã được cấp phép hành nghề để thăm khám, điều trị.

Chuyên gia này cũng cho hay trường hợp của vợ chồng bà X. là đầu tiên của Việt Nam được phát hiện. Ngoài Việt Nam, trên y văn thế giới mới chỉ công bố một số ít ca ngộ độc ở trẻ em Ấn Độ (phần lớn các trẻ đó đã tử vong). Tình trạng ngộ độc loại cây này xảy ra nhiều ở các gia súc, gia cầm ở các nước.

Độc tố trong cây muồng tây này là anthraquinone. Độc tố này có ở toàn bộ cây nhưng tập trung ở hạt, đã được ghi nhận gây độc với cơ, thần kinh, đặc biệt gây hoại tử cơ, thoái hóa cơ, tổn thương gan, não và tử vong trên người và động vật.

Tiểu Vũ - Phương Anh