'Lò lửa' hạ nhiệt

Khoảng 300 tay súng và 3.000 người tị nạn Syria mới đây đã rời khu vực biên giới Lebanon trở về nước theo một thỏa thuận mà các bên đạt được sau cuộc tiến công của quân đội Chính phủ Syria. Đây là kết quả của thỏa thuận ngừng bắn tại khu vực biên giới bất ổn giữa Lebanon và Syria, chấm dứt những ngày giao tranh ác liệt giữa Phong trào Héc-bô-la ủng hộ quân đội chính phủ Syria và Mặt trận An Nu-xra có liên hệ với An Kê-đa. Trong khi đó, được sự hỗ trợ của các tay súng thuộc phong trào Héc-bô-la, quân đội chính phủ Syria đã tổ chức đợt tiến công đẩy lùi những phần tử nổi dậy đang cố thủ tại các sào huyệt còn lại trên tuyến biên giới Syria và Lebanon. Đây là khu vực có nhiều người Syria sang lánh nạn nhất và cũng là nơi mà các tay súng của Mặt trận An Nu-xra và IS tàn phá nặng nề. Những người tị nạn sống trong khu vực chiến sự đã được sơ tán với sự hỗ trợ của Chính phủ Lebanon và sự giám sát của Liên hợp quốc.

Sau khi giải phóng được thành phố chiến lược A-lép-pô, quân đội Syria, được sự hậu thuẫn từ các đợt không kích của Nga, mới đây đã giải phóng thành phố Hôm-xơ ở miền trung. Chỉ trong vòng hai tháng qua, quân đội chính phủ Syria đã kiểm soát phần lãnh thổ rộng lớn gấp 2,5 lần so diện tích mà lực lượng này kiểm soát hồi tháng 9-2015. Cuối tháng 7 vừa qua, Bộ Tổng tham mưu Các lực lượng vũ trang Nga cho biết, trước khi Nga triển khai không quân tới Syria, ngày 30-9-2015, quân đội Syria mới chỉ kiểm soát được khoảng 19 nghìn km2, đến nay con số này đã tăng lên 74,2 nghìn km2. Sự thất thủ của IS tại các thành trì chiến lược cho thấy tổ chức cực đoan này đang suy yếu trên chiến trường Syria. Các lực lượng trung thành với Tổng thống Syria Assad hiện đang dồn lực về phía nam tỉnh Raqqa, tiến sát thành trì quan trọng cuối cùng của IS ở Syria nhằm đánh bật tổ chức khủng bố nguy hiểm này. IS đang ngày càng thất thế và mất quyền kiểm soát trên một vùng lãnh thổ rộng lớn của Syria trong các chiến dịch riêng rẽ do lực lượng chính phủ Syria được Nga hậu thuẫn và Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) do Mỹ hậu thuẫn, tiến hành. Hiện IS vẫn kiểm soát gần như toàn bộ tỉnh Đê-ia An Do, giáp biên giới phía đông với Iraq, trong khi quân đội chính phủ Syria đã giải phóng một phần thành phố Đê-ia An Do và một căn cứ quân sự gần đó.

Sau khi liên quân do Mỹ đứng đầu hỗ trợ quân đội Iraq giải phóng Mosul, thành trì cuối cùng của IS ở Iraq, liên minh quốc tế này bắt đầu tập trung nhằm đánh bại IS ở thành trì Raqqa của Syria. Liên quân đã tiến hành hàng loạt vụ không kích nhằm vào các địa điểm được cho là đầu não tài chính của IS trên lãnh thổ hai quốc gia Trung Đông này. Trong số năm khu vực được coi là trung tâm tài chính của IS, có các mục tiêu tại Syria là A-bu Ca-man và Đê-ia An Do. Các vụ không kích nhằm cắt nguồn tài chính mà IS sử dụng để chi trả cho các tay súng tại Syria và các phần tử khủng bố trên toàn thế giới.

Lực lượng liên minh quốc tế cũng liên tục đẩy mạnh các hoạt động không kích nhắm vào các vị trí của IS ở thành phố Raqqa. Chiến dịch giải phóng thành trì quan trọng của IS này đã được SDF triển khai hồi tháng 6 vừa qua với sự hỗ trợ của liên quân quốc tế do Mỹ đứng đầu, song vấp phải sự chống cự quyết liệt của phiến quân. Giao tranh ở Raqqa là một trong những chiến trường ác liệt và phức tạp nhất tại Syria. IS chiếm giữ Raqqa từ năm 2014. Hàng chục nghìn dân thường đã phải rời bỏ nhà cửa do xung đột leo thang trong những tháng gần đây. Kể từ khi SDF bắt đầu chiến dịch tiến công Raqqa, có ít nhất 325 dân thường bị chết. Theo ước tính của Liên hợp quốc, hiện còn hơn 50 nghìn người vẫn mắc kẹt ở thành phố này và dân thường có nguy cơ bị IS dùng làm “lá chắn sống” trong bối cảnh tổ chức cực đoan cố thủ tại thành trì cuối cùng.

Đại diện ba nước I-ran, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ hiện đang chuẩn bị cho chương trình nghị sự của cuộc hòa đàm về Syria sắp diễn ra tại thủ đô Astana của Kazakhstan. Các nỗ lực quốc tế tiếp tục được xúc tiến nhằm duy trì thỏa thuận ngừng bắn và thiết lập các vùng đệm giảm căng thẳng. “Lò lửa” Syria dường như đã hạ nhiệt, mở ra cơ hội hồi sinh tiến trình đàm phán vốn “giậm chân tại chỗ” nhằm tìm kiếm hòa bình cho quốc gia Trung Đông này.