Lò gốm cổ Hưng Lợi: Từ di tích thành phế tích?

Cổng bị tháo. Bảng bị bôi bẩn. Các dấu tích bị san bằng.

Đây là hiện trạng của Khu di Lò Gốm Hưng Lợi -một di tích gắn liền với lịch sử phát triển hơn 300 năm của vùng đất Sài Gòn – Gia Định. Sau hơn 20 năm được công nhận là di tích khảo cổ học Quốc gia, vùng đất với 2 khu vực bảo vệ có tổng diện tích 50.000m2 giờ chỉ còn lại hơn 800m2 hoang phế, đầy cỏ dại.

Bà NGUYỄN THỊ HẬU – Tiến sĩ khảo cổ, Tổng thư ký Hội Sử học TPHCM: "Qua nghiên cứu, các nhà khảo cổ nhận ra ngay đấy là lò gốm theo kiểu cấu trúc lò rồng, rất dài và lớn. Đặc biệt khi mới thám sát và khai quật thì nhận ra ngay đây là di tích mà có 3 lớp lò chồng lên nhau, có 3 giai đoạn kéo gài gần 2 thế kỷ. Cấu trúc nó lớn lắm. Không nghĩ là đến lúc nó mất không còn một chút gì."

Theo chính quyền quận 8, mặc dù quyết định công nhận Khu di tích của Bộ VHTT &DL có giao trách nhiệm cho UBND các cấp thực hiện quyền quản lý nhà nước nhưng đến nay khu di tích này chưa được phân cấp quản lý rõ ràng. Di tích nhiều lần bị xâm phạm, phá hủy nhưng không được trùng tu, bảo vệ.

Anh PHÙNG VÕ MINH SƠN – Phòng Quản lý đô thị quận 8, TPHCM: "Sự xâm phạm này cũng có một phần lỗi của địa phương trong công tác quản lý do địa bàn phường 16 hơi rộng, cán bộ địa chính ít, lại thay đổi thường xuyên cho nên cũng khó trong việc quản lý."

Bà NGUYỄN THỊ HẬU – Tiến sĩ khảo cổ, Tổng thư ký Hội Sử học TPHCM: "Cái này nói cho cùng thì việc quản lý nhà nước của chúng ta, cả quản lý địa phương, cả quản lý bên ngành văn hóa là có thiếu sót và có trách nhiệm rất là lớn."

Tại buổi giám sát của HĐND TPHCM với quận 8, việc sớm đưa ra giải pháp để phục hồi, trùng tu lại Khu di tích này được đặc biệt quan tâm.

Ông CAO THANH BÌNH – Trưởng Ban Văn hóa Xã hội, HĐND TPHCM: "Sở Văn hóa phải đưa vào trong dự án cấp bách, báo động đỏ, nguồn kinh phí phải ưu tiên vì hiện nay dự án đầu tư công giai đoạn 2021-2025, chúng ta vẫn còn dự phòng. Cái này dự án cấp quốc gia mà tới nay vẫn chưa có BQL thì Sở Văn hóa phải tham mưu liền."

Hiện trên địa bàn TPHCM, những di tích quý, có niên đại lâu đời và gắn liền với lịch sử phát triển của TP như khu Lò Gốm Hưng Lợi không còn nhiều. Nếu vẫn tiếp tục buông lỏng quản lý, không sớm có giải pháp bảo vệ, trùng tu thì nguy cơ từ di tích trở thành phế tích là rất cao.

Thực hiện : Thùy Vân Tăng Sắc