Lên bờ vẫn... lênh đênh

Từ lâu lắm rồi, với người dân xóm chài Xuân Đức, mọi sinh hoạt đều diễn ra trên chiếc thuyền nhỏ bé. Một ngày mới được bắt đầu bằng chuẩn bị lưới, xuôi thuyền theo dòng nước để mưu sinh. Cuộc sống của người dân xóm chài phụ thuộc vào nguồn tôm cá trên sông. Thế nhưng, từ khi khu vực bến đậu của xóm chài được đầu tư xây dựng cảng vận tải đường thủy nội địa Thiên Kiều, nước thải có dầu và hàng trăm tàu bè lớn nhỏ qua lại mỗi ngày, cá, tôm và các loại thủy sinh bị chết nhiều, việc kiếm sống trở nên khó khăn hơn. Chính vì vậy, đời sống của họ rất bấp bênh, bữa no, bữa đói “khô sào, ráo miệng”. Khó kiếm ăn, mất bãi đậu, cuộc sống mưu sinh buộc những người dân xóm chài phải lang thang khắp nơi, theo dòng nước dọc các triền sông trong vùng, thậm chí ra đến Cẩm Phả (Quảng Ninh) để kiếm sống. Trẻ con đến tuổi đi học phải gửi người quen, hàng xóm trông nom giúp. Những chiếc thuyền nhỏ xíu, thiết kế đơn giản nên không đủ sức chống chọi với sóng to từ những con tàu trọng tải hàng trăm tấn, chỉ trong một khoảng thời gian rất ngắn, hàng loạt tai nạn đáng tiếc xảy ra làm thiệt hại về vật chất và tính mạng của người dân. Ông Phùng Văn Bồi, Bí thư Chi bộ xóm cho biết: “Mấy năm gần đây, năm nào cũng có vài vụ tai nạn do va quệt giữa các tàu bè, chủ yếu là thuyền đánh cá của người dân bị tàu lớn đè lên, nhấn chìm. Có nhiều người đã mất mạng vì sự việc xảy ra bất ngờ vào lúc đêm tối. Cách đây không lâu, vợ chồng đứa cháu tôi cùng hai con nhỏ đang ngủ trên thuyền thì có sóng lớn ập xuống, cũng may, hai vợ chồng nhanh tay ôm được hai đứa con nhảy vội xuống sông mới thoát chết. Hôm sau cả xóm phải xúm lại tìm kiếm mới trục vớt được, chiếc thuyền và tài sản thì mất hết”. Đứng trước thực tế trên, chính quyền địa phương đã triển khai dự án tái định cư cho người dân xóm chài. Chủ trương này được người dân vui vẻ đón nhận. Tuy nhiên, dự án triển khai chưa được bao lâu đã nảy sinh hàng loạt những bất cập gây bức xúc cho người dân. Bà Vũ Thị Tươi tâm sự: “Nhờ sự quan tâm của chính quyền địa phương, dân chài chúng tôi được lên bờ. Chính quyền các cấp cũng động viên, hỗ trợ để chúng tôi ổn định cuộc sống, lâu nay vốn quen với cảnh sông nước rồi, giờ lên bờ thoát cảnh không nhà nhưng lại không có đất sản xuất, canh tác, chưa có hỗ trợ dạy nghề hay tạo công ăn, việc làm thì chúng tôi biết làm gì, lấy gì để sống? Nguyện vọng của bà con là mong các cấp chính quyền quan tâm tạo công ăn, việc làm, bố trí đất sản xuất để ổn định cuộc sống”. Còn theo ông Đặng Thế Nha, Chủ tịch UBND xã Đức Chính: “Năm 2008, địa phương đã xây dựng khu tái định cư, quy hoạch đất ở cho các hộ vào trong đê, tổng kinh phí đầu tư cho dự án khoảng 7,8 tỷ đồng gồm: Xây dựng hệ thống đường đi, trạm biến áp, đường điện, nước và một số hạng mục khác. Sau hơn 2 năm triển khai, đến nay cơ bản đã bàn giao đất cho các hộ, trung bình mỗi hộ được sử dụng từ 80 đến 150m2 đất và được hỗ trợ 10 triệu đồng để làm nhà. Hiện nay, một số hộ dân đã xây dựng nhà ở ổn định, chúng tôi đang từng bước tạo công ăn, việc làm để bà con dần ổn định cuộc sống”. Anh Vũ Văn Đủ buồn rầu: “Lên bờ rồi nhưng không có công ăn, việc làm gì, nên hằng ngày vẫn phải lênh đênh trên sông với nghề cũ để kiếm sống. Giờ muốn đánh bắt được cá, tôm phải đi rất xa, thuyền nhỏ, vật dụng đánh bắt thô sơ nên cuộc sống cũng bấp bênh. Tôi phải cố gắng lắm mới kiếm được bát cơm và nuôi hai đứa con đi học. Không nghề nghiệp, không đất sản xuất, nếu không bám nghề cũ thì chắc không trụ nổi!”. Thoát cảnh không nhà, nhưng đến bao giờ mới hết cảnh sống lênh đênh sông nước? Đây là nỗi lòng của người dân xóm chài Xuân Đức. Chúng tôi xin chuyển băn khoăn này của người dân đến các cấp chính quyền và lãnh đạo tỉnh Hải Dương. Bài và ảnh: Hà Khánh