Làng rèn thủ công lớn nhất miền Bắc đỏ lửa ngày đêm đón Tết
Hàng trăm lò rèn ở xã Phúc Sen (huyện Quảng Uyên, Cao Bằng) đang đỏ lửa ngày đêm, hối hả sản xuất để đón Tết Giáp Thìn 2024.
Xã Phúc Sen có 200 hộ dân làm nghề rèn và khoảng 150 lò rèn đang hoạt động, mang lại thu nhập ổn định và cuộc sống ấm no cho người dân địa phương.
Sản phẩm chủ yếu của làng rèn Phúc Sen là dao. Dao Phúc Sen có thể không được đẹp và bóng bảy, nhưng luôn vượt trội về độ sắc bén và bền chắc. Nguyên liệu rèn dao là từ thép nhíp ô tô. Thợ làm dao trong làng cho biết, thép từ nhíp xe U oát là tốt nhất.
Anh Vũ (28 tuổi, xã Phúc Sen) đã có gần 15 năm làm nghề rèn dao cho biết: Nghề rèn thủ công ở Phúc Sen là cha truyền con nối từ nhiều đời nay.
Một con dao rèn hoàn chỉnh phải qua rất nhiều công đoạn, trong đó 4 công đoạn chính là: Cắt và dùng búa đập thành hình định trước, tôi thép, ram thép và mài thành phẩm. Trong đó, tôi thép và ram thép là hai công đoạn quan trọng để tạo nên thương hiệu dao Phúc Sen nổi tiếng.
Tôi thép là công đoạn khó nhất, quyết định đến chất lượng sản phẩm, thường do các thợ cả giàu kinh nghiệm thực hiện. Đây là kỹ thuật gia truyền của từng dòng họ, từng gia đình và chỉ truyền cho con trai, người ngoài không thể biết.
Những công đoạn quan trọng nhất vẫn phải làm thủ công, thông qua cảm nhận tinh tế của tai và đôi mắt, cùng kinh nghiệm của người thợ.
Để giảm sức lao động, người dân Phúc Sen đã cải tiến một số khâu sản xuất như sử dụng máy dập thay cho quai búa, máy mài, máy tạo khuôn... nhưng vẫn giữ được đặc trưng thủ công của các sản phẩm của làng.
Nhiều khách hàng tin tưởng gửi nguyên liệu đến nhờ thợ rèn Phúc Sen chế tác thành dao mang dấu ấn cá nhân, độc đáo, riêng biệt.
Bên cạnh việc chăm lo đồng áng, những người phụ nữ ở Phúc Sen cũng ra lò rèn làm thợ phụ cho chồng để kịp những đơn hàng giáp Tết.
Bà Hoàng Thị Lý (xã Phúc Sen), có hơn 20 năm phụ giúp chồng làm nghề rèn, cho biết: "Dịp đầu năm, các làng có nhiều lễ hội, nhiều chợ phiên nên các lò rèn đều hoạt động hết công suất, để có hàng mang bán. Nghề rèn đã giúp người dân ở đây thoát khỏi đói nghèo".
Những tháng cuối năm, dao làng Phúc Sen sản xuất tới đâu là bán hết tới đó. Tuy nhiên, so với những năm trước, sản lượng có giảm do dao không xuất được đi Trung Quốc.
Nghề rèn của người Nùng An, xã Phúc Sen được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia từ năm 2019.
