Kỳ cuối: Biện pháp xử lý mạnh tay mới chỉ giải quyết 'phần ngọn'

Hiểm họa từ thói "khôn lỏi" khi tham gia giao thông:

Một trường hợp vi phạm vì đi vào đường cấm bị dừng xe xử phạt. Ảnh: Văn Trọng

Cần đặt biển cấm ở những vị trí dễ quan sát

Trong các bộ Luật cũng như Nghị định 100/2019/NĐ-CP đã quy định rất rõ về mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng, với mức xử phạt này chưa đủ sức răn đe đối với những cá nhân cố tình vi phạm.

Theo đó, Thạc sỹ Đỗ Cao Phan, chuyên gia giao thông nhận định, một số cá nhân ý thức kém, không có văn hóa tham gia giao thông khi cố tình đi xe máy vào đường chỉ dành riêng cho ô tô.

Hành vi này không những gây mất an toàn giao thông cho bản thân mà còn gây nguy hiểm đến các phương tiện khác.

“Mức phạt từ 2 đến 3 triệu đồng như hiện nay vẫn chưa đủ sức răn đe đối với người vi phạm. Cần có những chế tài mạnh tay hơn nữa như tạm giữ phương tiện, tăng mức tiền phạt lên gấp nhiều lần, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự đối với những trường hợp cố tình vi phạm gây tai nạn giao thông”, Thạc sỹ Đỗ Cao Phan chia sẻ.

Cũng theo ông, lực lượng chức năng, chính quyền địa phương cũng cần tăng cường tuần tra, kiểm soát, xử lý và tuyên truyền để người dân nhận thức rõ về sự nguy hiểm khi sử dụng xe đạp đi vào đường dành riêng cho ô tô chạy tốc độ cao.

Còn theo Thạc sỹ xã hội học Nguyễn Văn Dương, những vụ tai nạn trên các tuyến đường cao tốc do xe máy đi vào là hoàn toàn có thể lường trước được. Tuy nhiên, ý thức người dân là vấn đề quan trọng nhất trong việc giảm thiểu tình trạng này.

“Có không ít trường hợp đi nhầm vào đường cao tốc dành cho ô tô. Biển cấm phương tiện xe máy, xe thô sơ cũng cần được đặt ở những vị trí dễ quan sát để tránh trường hợp đi nhầm. Cơ quan quản lý đường nên bố trí thêm biển báo nhắc lại, đồng thời mở một số lối ra nhỏ chỉ vừa xe đạp, xe máy để những người đi nhầm có thể di chuyển ra khỏi đường cấm ngay”, Thạc sỹ Nguyễn Văn Dương cho biết.

Cần có một hệ thống các giải pháp tổng thể

Thực trạng xe máy đi vào đường cao tốc, đường vành đai không phải chuyện mới. Cùng với những đề xuất như nâng cao trách nhiệm của CSGT, tăng cường xử phạt nguội qua hình ảnh camera hoặc lực lượng chức năng thường xuyên tăng cường thị sát, tuần hành trên các tuyến đường… thì trước đây, đã từng có ý kiến về việc… tịch thu phương tiện khi người tham gia giao thông điều khiển xe máy đi vào đường cao tốc.

Theo đó, năm 2015, Ủy ban An toàn giao thông đã dự kiến sẽ đưa đề xuất tịch thu, bán đấu giá xe máy chạy vào đường cao tốc.

Thời điểm đó, lý giải về vấn đề này, thời điểm đó, Phó Chủ nhiệm Ủy ban ATGT Khuất Việt Hùng đã lý giải, mô tô, xe máy khi tham gia giao thông trên đường cao tốc khi xảy ra tai nạn, mức độ nghiêm trọng sẽ rất cao.

Từ đó, Ủy ban ATGT đã đề xuất với Chính phủ xem xét tăng nặng chế tài xử phạt đối với hành vi điều khiển mô tô, xe máy đi vào đường cao tốc: tịch thu phương tiện.

Giải trình ý kiến của nhiều người cho rằng, việc tịch thu xe sẽ là quá nặng, vì đôi khi chiếc xe máy là “cần câu cơm” của nhiều người, nhiều gia đình, đại diện Ủy ban ATGT cho rằng, sức khỏe, tính mạng của con người là thứ quý giá hơn cả, hơn mọi cái xe máy, ô tô.

Việc đề xuất xử phạt như trên, mục tiêu không phải là để xử phạt lấy tiền, mà theo đại diện Ủy ban ATGT cần phải có những chế tài đủ mạnh để ngăn ngừa hành vi trên.

“Tôi nghĩ sức mạnh răn đe của chế tài này chính là lời cảnh báo tốt nhất để người tham gia giao thông không vi phạm và đó cũng chính là thông điệp mạnh mẽ để bảo vệ sức khỏe, tính mạng, tài sản của những người tham gia giao thông trên đường cao tốc đồng thời duy trì mức an toàn và đảm bảo giao thông thông suốt cho trục đường huyết mạch của khu vực, quốc gia. Đó là cái chúng ta cần hướng tới”, ông Khuất Việt Hùng đã từng khẳng định.

Đồng thời, đại diện Ủy ban ATGT cũng cho rằng, sở dĩ có đề xuất trên, bởi mọi tài sản đều có thể làm ra nếu còn sức khỏe và còn sinh mạng. Khi một người không quan tâm tới rủi ro cho sinh mạng mình thì mức độ quan tâm đến tài sản như xe máy “có lẽ” cũng không cao. Chính vì vậy, chế tài tịch thu xe không đơn thuần là thu giữ xe của người vi phạm, mà đó là thông điệp giúp cho người dân nhớ rằng, không nên đi xe máy vào đường cao tốc. Và khi có một chế tài đủ mạnh, số người vi phạm sẽ giảm đi.

Tuy nhiên, cũng theo đại diện Ủy ban ATGT, các chế tài xử lý, các biện pháp mạnh tay cũng chỉ là ngọn. Theo đó, nếu muốn giải quyết tận gốc các vấn đề về an toàn giao thông cần phải có một hệ thống các giải pháp tổng thể bao gồm tuyên truyền, giáo dục, xây dựng văn hóa giao thông, nâng cấp, cải thiện kết cấu hạ tầng, tăng cường điều kiện an toàn giao thông và kết cấu hạ tầng, tổ chức tốt dịch vụ vận tải công cộng cho người dân để họ giảm sử dụng phương tiện cá nhân. Ngoài ra cũng cần tăng cường kiểm soát, xử lý vi phạm.

Như thế có nghĩa, có một số hành vi dù ít xảy ra, nhưng nếu xảy ra hậu quả sẽ rất lớn. Do vậy, cần phải có những biện pháp ngăn ngừa. Chế tài không đơn thuần để chúng ta xử phạt mà đó cũng chính là thông điệp để chúng ta tuyên truyền, vận động, giáo dục người dân để họ ý thức hơn trong việc tuân thủ pháp luật.

Nếu không có chế tài đủ mạnh, đủ sức răn đe thì người dân sẽ vẫn cố tình tham gia giao thông trên đường cao tốc và con số vi phạm sẽ ngày càng gia tăng bởi người ta đã hình thành thói quen sử dụng cao tốc làm đoạn đường đi lại thường xuyên của họ. Đó là điều vô cùng nguy hiểm.

Duy Linh