Kỳ 2: Ký ức một thời chưa xa (tiếp theo và hết)

Lịch sử nước Lào mãi mãi ghi tạc

Cuối năm 1974, khi phần lớn lực lượng của Sư đoàn 968 về nước tham gia Chiến dịch Tây Nguyên, Trung đoàn 39 được giao nhiệm vụ đứng chân tại Nam Lào, cùng với các lực lượng vũ trang bạn bảo vệ vững chắc vùng giải phóng. Cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 39 chúng tôi vinh dự được đón đồng chí Xa-mản Vi-nha-kệt, Chính ủy kiêm Tư lệnh Quân khu Nam Lào đến thăm đơn vị.

Đồng chí nói chuyện với chúng tôi bằng tiếng Việt, với giọng đầy xúc động. Sau khi phân tích tình hình và triển vọng của cách mạng Lào nói riêng và cách mạng ba nước Đông Dương nói chung, đồng chí Xa-mản Vi-nha-kệt nhấn mạnh các chiến sĩ Quân tình nguyện ở Nam Lào từng trèo đèo, lội suối, xuyên rừng hành quân, truy lùng địch dưới những trận mưa bom, bão đạn. Trên mỗi ngọn núi, quả đồi, dòng sông, con suối đã từng thấm máu của các chiến sĩ Quân tình nguyện, hòa chung với máu của đồng chí, đồng bào đất nước Lào, góp phần vào sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước của ba dân tộc. “Các đồng chí đã một lòng một dạ trung thành với Đảng và nhân dân, với sự nghiệp quốc tế của hai dân tộc Lào - Việt Nam. Trung đoàn 39 đã cùng với quân và dân Lào chiến đấu, bảo vệ vùng giải phóng, xây dựng lực lượng vũ trang để đến hôm nay họ đã tự cầm súng chiến đấu, bảo vệ bản làng. Trong chiến đấu, trung đoàn đã cùng các đơn vị bạn đánh bại nhiều chiến dịch tiến công của địch với quy mô lớn, ngăn chặn và làm thất bại các âm mưu, thủ đoạn của đế quốc Mỹ và tay sai. Nhiều cán bộ, chiến sĩ Quân tình nguyện đã anh dũng ngã xuống, những tấm gương chiến đấu dũng cảm, lòng thương dân của bộ đội Việt Nam mãi mãi được lịch sử nước Lào ghi tạc", đồng chí Xa-mản Vi-nha-kệt khẳng định.

Khi đồng chí Xa-mản Vi-nha-kệt vừa dứt lời thì tiếng vỗ tay vang dội, kéo dài. Những câu nói đầy ân tình ấy đã khiến chúng tôi liên tưởng tới những chặng đường chiến đấu hy sinh của bộ đội tình nguyện Việt Nam mà ở đâu và lúc nào chúng tôi cũng đều nhận được sự chở che, đùm bọc yêu thương của quân và dân các bộ tộc Lào với nghĩa tình "hạt muối cắn đôi, cọng rau bẻ nửa". Chúng tôi như được tiếp thêm sức mạnh, củng cố thêm niềm tin để hoàn thành nhiệm vụ sắp tới.

Lễ trao tặng huân chương, huy chương của nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào cho cán bộ, chuyên gia, Quân tình nguyện Việt Nam tỉnh Lạng Sơn (tháng 2-2017). Ảnh: TTXVN

Niềm vui hội ngộ

Ngày 29-10-2009, khi tham dự Hội thảo khoa học "Quân tình nguyện và chuyên gia quân sự Việt Nam giúp Lào - Biểu tượng tình đoàn kết đặc biệt, liên minh chiến đấu Việt - Lào" do Viện Lịch sử Quân sự-Bộ Quốc phòng tổ chức tại Bảo tàng Hồ Chí Minh (Hà Nội), chúng tôi được Trung tướng Nguyễn Quốc Thước, nguyên Tư lệnh Quân khu 4 cho biết, đồng chí Xa-mản Vi-nha-kệt sẽ dẫn đầu Đoàn đại biểu Đảng và Nhà nước Lào sang Việt Nam dự Lễ kỷ niệm 60 năm Ngày truyền thống Quân tình nguyện và chuyên gia quân sự Việt Nam giúp Lào (30-10-1949/30-10-2009).

Và hơn cả sự mong đợi, ngay sau lễ kỷ niệm và đón nhận Huân chương Vàng quốc gia - phần thưởng cao quý nhất của Nhà nước Lào trao tặng cho lực lượng Quân tình nguyện và chuyên gia quân sự Việt Nam, tôi có thêm niềm vui là được gặp lại và trò chuyện thân mật với đồng chí Xa-mản Vi-nha-kệt. Trong niềm xúc động, tôi đã kính tặng đồng chí và nhờ đồng chí chuyển đến nguyên Chủ tịch Đảng Nhân dân Cách mạng Lào Khăm-tày Xi-phăn-đon một số bài viết đăng trên Báo Quân đội nhân dân về tình đoàn kết hữu nghị đặc biệt Việt - Lào.

Đồng chí Xa-mản Vi-nha-kệt nay đã đi xa, nhưng các thế hệ Quân tình nguyện và chuyên gia quân sự Việt Nam chúng tôi vẫn nhớ mãi hình ảnh một nhà lãnh đạo gần gũi của nước bạn, đồng thời là một người đồng chí anh em vô cùng thân thiết, thủy chung, có đóng góp quan trọng cho tình hữu nghị đặc biệt Việt - Lào.

LÊ AN KHÁNH