Kinh tế Nhật Bản bất ngờ rơi vào suy thoái do cầu nội địa yếu

GDP giảm sâu

Nhật Bản, nền kinh tế lớn thứ hai châu Á, đã giảm 0,4% hằng năm trong quý cuối cùng của năm 2023 so với 3 tháng trước đó, sau mức giảm 3,3% được điều chỉnh trong khoảng thời gian từ tháng 7-9.2023. Con số này thấp hơn nhiều so với ước tính trung bình về mức tăng trưởng 1,4% trong cuộc thăm dò của Reuters giữa các nhà kinh tế. Chỉ số giảm phát GDP trong quý 4 đứng ở mức 3,8% tính theo năm.

Ảnh: cnbc

Hai quý suy thoái liên tiếp có nghĩa là nền kinh tế đang trong thời kỳ suy thoái kỹ thuật, đặt ra thách thức với chính phủ và Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) trong nỗ lực tìm cách đạt được mức tăng trưởng nhờ tăng nhu cầu trong nước đi kèm với việc tăng lương.

Trong quý IV, tiêu dùng tư nhân giảm 0,9% hằng năm và đầu tư doanh nghiệp giảm 0,3%. Xuất khẩu tăng 11%, trong khi nhập khẩu tăng 7%.

Một quan chức chính phủ cho biết tiêu dùng dịch vụ đã chững lại, giá hàng hóa tiếp tục tăng và do mùa Đông ấm áp nên tiêu thụ quần áo ảm đạm từ tháng 10 trở đi.

Marcel Thieliant, người đứng đầu khu vực châu Á-Thái Bình Dương của Capital Economics, viết trong một báo cáo gửi khách hàng: “Tuy nhiên, liệu Nhật Bản hiện có bước vào suy thoái hay không vẫn còn là điều gây tranh cãi”.

“Trong khi số lượng việc làm còn trống đã suy yếu, tỷ lệ thất nghiệp đã giảm xuống mức thấp nhất là 2,4% trong tháng 12. Hơn nữa, cuộc khảo sát Tankan của Ngân hàng Nhật Bản cho thấy điều kiện kinh doanh trên tất cả các ngành và quy mô doanh nghiệp ở mức mạnh nhất kể từ năm 2018 trong Quý 4”, ông nói thêm.

Thieliant cho biết: “Dù thế nào đi nữa, tăng trưởng sẽ vẫn chậm chạp trong năm nay do tỷ lệ tiết kiệm hộ gia đình đã chuyển sang mức âm”.

Lạm phát cao, nhu cầu trong nước yếu

Tiêu dùng cá nhân, vốn chiếm hơn một nửa nền kinh tế, giảm 0,2%, đánh dấu quý giảm thứ ba liên tiếp, do các hộ gia đình phải chật vật với chi phí sinh hoạt tăng cao và tiền lương thực tế giảm, trái ngược với ước tính trung bình về mức tăng 0,1%.

Trong khi lạm phát đang dần chậm lại, cái gọi là “lạm phát lõi” - lạm phát không tính giá lương thực và năng lượng - đã vượt mục tiêu 2% của BOJ trong 15 tháng liên tiếp. Tuy nhiên, BOJ vẫn “kiên nhẫn tiếp tục” chế độ lãi suất âm cuối cùng trên thế giới.

Tuy nhiên, con số GDP yếu đặt ra câu hỏi về việc BOJ ưu tiên lạm phát ở Nhật Bản do nhu cầu trong nước, vốn bền vững và ổn định hơn. Ngân hàng tin rằng việc tăng lương sẽ chuyển thành một vòng xoáy có ý nghĩa hơn, khuyến khích người tiêu dùng chi tiêu.

Nhiều người trên thị trường đang kỳ vọng BOJ sẽ rời bỏ chế độ lãi suất âm tại cuộc họp chính sách tháng 4, sau khi các cuộc đàm phán lương mùa xuân hàng năm xác nhận xu hướng tăng lương đáng kể.

Tuy nhiên, báo cáo tăng trưởng yếu hơn cho thấy lạm phát cao đang gây tổn hại cho tiêu dùng trong nước bất chấp triển vọng tiền lương cao hơn - và có lẽ củng cố chính sách tiền tệ nới lỏng lâu hơn nữa.

Quỳnh Vũ