Kiến tạo những giá trị cao đẹp để tuổi trẻ học tập, làm theo

Gần đây, dư luận xã hội lo ngại trước những vụ việc đau lòng như bạo lực học đường, vi phạm đạo đức gia đình, đạo đức xã hội, thậm chí vi phạm nghiêm trọng pháp luật hình sự xảy ra trong giới trẻ. Đồng chí nhìn nhận như thế nào về vấn đề này?

Trong những năm qua, các cấp, các ngành, địa phương, đơn vị đã nhận thức rõ hơn về vị trí, vai trò của thanh niên trong thời kỳ mới, quan tâm, lồng ghép nhiều cơ chế chính sách tạo điều kiện thuận lợi để thanh, thiếu niên có môi trường, điều kiện phát triển toàn diện. Công tác giáo dục, bồi dưỡng thế hệ trẻ được các cấp, các ngành, địa phương chú trọng, không ngừng đổi mới về nội dung, phương thức, mang lại những hiệu quả nhất định, xây dựng lớp thanh niên thời kỳ mới có tri thức, bản lĩnh chính trị vững vàng, làm chủ cuộc sống; tận tâm, tận lực cống hiến, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Đồng chí Thân Trung Kiên và các đại biểu thăm gian trưng bày tác phẩm của cuộc thi "Thiết kế trưng bày sản phẩm chủ quyền biển đảo Việt Nam" tại huyện Tân Yên.

Vậy nhưng bên cạnh đó còn một bộ phận không nhỏ thanh, thiếu niên bị ảnh hưởng bởi các trào lưu không lành mạnh trên mạng xã hội; có lối sống ảo, khép kín, xa rời cuộc sống thực tiễn, thích hưởng thụ, “lệch chuẩn” trong văn hóa ứng xử. Thực tế đó khiến hiện nay dư luận xã hội đang rất lo lắng và quan tâm đến những vụ việc đau lòng như: Bạo lực học đường tăng cả về số vụ và mức độ nghiêm trọng với nhiều vụ việc bạo lực tập thể, sử dụng hung khí nguy hiểm; về đạo đức gia đình thì một số thanh, thiếu niên có hành vi thiếu lễ phép, hỗn láo với cha mẹ, ông bà; thậm chí một số vi phạm nghiêm trọng pháp luật hình sự như: Sử dụng chất kích thích, đánh bạc, tín dụng đen, đua xe trái phép, trộm cắp, cướp giật, thậm chí là giết người. Đặc biệt, tình trạng tội phạm và tệ nạn xã hội trong giới trẻ diễn biến phức tạp và có xu hướng trẻ hóa, tiềm ẩn nhiều nguy cơ vi phạm pháp luật, tệ nạn xã hội, nhất là ở địa bàn các khu công nghiệp.

Những khó khăn, tác động tiêu cực đến quá trình giáo dục đạo đức, lối sống cho giới trẻ hiện nay là gì, thưa đồng chí?

Một số gia đình còn nặng về học tập kiến thức sách vở, chưa quan tâm đầu tư cho việc giáo dục kỹ năng sống cho con. Kỹ năng làm cha, mẹ của một bộ phận gia đình trẻ còn hạn chế, chưa đáp ứng kịp với môi trường, bối cảnh kinh tế, văn hóa, xã hội mới hiện nay. Nhiều bậc cha mẹ chưa quan tâm đến giáo dục đạo đức, lối sống cho con ngay trong gia đình mình, thậm chí có một số cha mẹ nặng về làm ăn, phát triển kinh tế, phó mặc việc giáo dục con cái cho nhà trường.

Công tác giáo dục đạo đức, lối sống ở từng cấp, một số địa phương có lúc còn biểu hiện hình thức, chưa thường xuyên. Việc phát hiện các vấn đề liên quan tới bạo lực trong thanh, thiếu niên, bạo lực gia đình, xâm hại tinh thần, xâm hại tình dục ở trẻ em, các tệ nạn xã hội liên quan tới không gian mạng còn chưa kịp thời.

Các đại biểu động viên tình nguyện viên tham gia hiến máu tại lễ phát động Tháng Thanh niên năm 2024.

Xu hướng dịch chuyển cơ cấu lao động từ vùng nông thôn sang thành thị và các khu, cụm công nghiệp; thanh niên ở lại địa phương ít, thời gian lao động và sinh hoạt chủ yếu tại khu vực thành thị, các khu, cụm công nghiệp, trong khi kỹ năng, hiểu biết về chủ trương, đường lối, chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước còn hạn chế. Thanh niên đi làm ăn xa ít có điều kiện quan tâm và dễ buông lỏng quản lý con cái. Tác động của những vấn đề an ninh phi truyền thống đến tâm lý, cuộc sống của thanh, thiếu nhi.

Sự phát triển nhanh chóng của mạng xã hội kéo theo nhiều xu hướng, trào lưu tiêu cực trên không gian mạng; các đối tượng thù địch, phản động tăng cường các biện pháp tinh vi để chống phá, lôi kéo, dụ dỗ, truyền bá thông tin sai trái tác động lệch chuẩn đến nhận thức của thanh, thiếu nhi.

Công tác phát hiện, quản lý, theo dõi, định hướng giáo dục thanh, thiếu nhi, nhất là khi có sự việc xảy ra còn chậm, chưa đồng bộ. Sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và tổ chức Đoàn Thanh niên ở một số nơi còn thiếu sự chặt chẽ trong việc quản lý, theo dõi, nắm bắt, định hướng học sinh sử dụng mạng xã hội, học theo các trào lưu mới xuất hiện trên mạng xã hội.

Xin đồng chí cho biết Tỉnh đoàn có nghiên cứu, khảo sát, đánh giá như thế nào về vấn đề này ở giới trẻ trên địa bàn tỉnh Bắc Giang?

Vừa qua, trong quá trình xây dựng dự thảo Đề án “Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, truyền thống lịch sử, đạo đức, lối sống văn hóa, ý thức tuân thủ pháp luật trong thanh, thiếu nhi tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2024 - 2027 và những năm tiếp theo”, Tỉnh đoàn đã triển khai cuộc khảo sát đối với hơn 10 nghìn lượt đoàn viên, thanh niên, cán bộ, công chức, viên chức, giáo viên, cha mẹ học sinh nhận định về hiệu quả của các mặt công tác: Giáo dục về lý tưởng cách mạng, giáo dục về truyền thống lịch sử, giáo dục về đạo đức lối sống văn hóa, giáo dục về ý thức tuân thủ pháp luật.

Thông qua phân tích, đánh giá kết quả khảo sát, Tỉnh đoàn đã tiếp nhận nhiều ý kiến đóng góp, hiến kế trong công tác giáo dục thế hệ trẻ được đoàn viên, thanh niên và cộng đồng xã hội phản ánh, đề xuất. Ngoài ra, Tỉnh đoàn còn chủ trì triển khai đề tài nghiên cứu khoa học công nghệ cấp cơ sở về “Thực trạng và giải pháp phòng, chống bạo lực trong thanh, thiếu niên”; phối hợp với Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy tổ chức một số hội nghị, hội thảo bàn các giải pháp nhằm xây dựng lối sống văn hóa lành mạnh trong thanh, thiếu niên trên địa bàn tỉnh.

Tổ chức Đoàn có những giải pháp giáo dục đạo đức, lối sống cho thanh, thiếu nhi trên địa bàn tỉnh như thế nào, thưa đồng chí?

Từ đánh giá thực trạng, phân tích nguyên nhân, Ban Thường vụ Tỉnh đoàn tham mưu UBND tỉnh ban hành Quyết định số 137-QĐ/UBND ngày 6/2/2024 phê duyệt Đề án tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, truyền thống lịch sử, đạo đức, lối sống văn hóa, ý thức tuân thủ pháp luật cho thanh, thiếu nhi tỉnh Bắc Giang, giai đoạn 2024 - 2027 và những năm tiếp theo. Theo đề án, các cấp bộ Đoàn tại Bắc Giang xác định đây là nhiệm vụ chiến lược, lâu dài; nhìn nhận đúng thế mạnh cũng như những hạn chế của giới trẻ hiện nay, từ đó xây dựng kế hoạch, chương trình giáo dục phù hợp với thực tiễn của địa phương, đơn vị. Định kỳ gặp gỡ, đối thoại, nắm bắt tâm tư, tình cảm, định hướng tư tưởng, giải quyết kịp thời nhu cầu, nguyện vọng chính đáng và chăm lo, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của thế hệ trẻ.

Tiếp tục huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự tham gia của toàn xã hội, sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình - nhà trường - xã hội trong công tác giáo dục thế hệ trẻ. Tạo môi trường cho thế hệ trẻ tu dưỡng lý tưởng, rèn luyện bản thân, phát triển nhân cách; kiến tạo nên những giá trị cao đẹp cho xã hội và cuộc sống để thanh, thiếu nhi học tập, làm theo.

Nâng cao chất lượng đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên và thẩm định, chuẩn hóa hệ thống tài liệu tuyên truyền. Trong đó quan tâm tới công tác xây dựng đội ngũ chuyên gia đấu tranh, phản bác quan điểm sai trái thù địch, định hướng nhận thức chính trị, đạo đức, lối sống lành mạnh cho thế hệ trẻ. Định hướng đoàn viên, thanh, thiếu nhi tiếp cận các kho dữ liệu, tài liệu đã được thẩm định, chuẩn hóa, đồng thời sàng lọc những tài liệu có nội dung chưa được kiểm chứng, sai sự thật, xuyên tạc, bóp méo sự thật.

Tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của tổ chức Đoàn và đội ngũ cán bộ đoàn chuyên trách các cấp, lấy thanh, thiếu nhi làm trung tâm. Trong đó tập trung các giải pháp nhằm đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của tổ chức Đoàn phù hợp với nhu cầu, tâm lý, nguyện vọng chính đáng của thanh, thiếu nhi; không ngừng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ đoàn chuyên trách các cấp đáp ứng xu thế phát triển trong tình hình mới.

Xin cảm ơn đồng chí!

Tùng Lâm (thực hiện)