Khách hàng mất niềm tin, doanh thu bán bảo hiểm của nhiều ngân hàng lao dốc

Lãi từ phí bảo hiểm cả năm nay sẽ giảm 10-15% so với năm ngoái, kéo theo lợi nhuận trước thuế toàn ngành ngân hàng giảm tốc, chỉ có thể đạt mức tăng trưởng khoảng 10%, Công ty Chứng khoán VCBS dự báo.

Tăng trưởng âm hai con số

Sau những lùm xùm vừa qua, bancassurance từ chỗ đem lại doanh thu lớn cho mảng dịch vụ của các ngân hàng đã nhanh chóng giảm nhiệt.

Theo thống kê doanh thu từ bảo hiểm trong 3 quý năm 2023 của 28 ngân hàng, chỉ có 8 ngân hàng đưa ra thông tin chi tiết về khoản mục thu nhập từ hoạt động bảo hiểm nằm trong thu nhập từ hoạt động dịch vụ. Đáng chú ý, có tới 7 ngân hàng ghi nhận doanh thu sụt giảm.

Sau những lùm xùm vừa qua, bancassurance từ chỗ đem lại doanh thu lớn cho mảng dịch vụ của các ngân hàng đã nhanh chóng giảm nhiệt (Ảnh minh họa)

Điển hình như MB, tính đến ngày 30/9/2023, doanh thu từ hoạt động bán bảo hiểm đã giảm 16,9% so với cùng kỳ năm ngoái, còn 5.989 tỷ đồng, từ đó kéo lãi thuần từ hoạt động bảo hiểm giảm 28,21%, còn 2.105 tỷ đồng. Cùng kỳ năm ngoái, bảo hiểm từng giúp MB mang về hơn 7.200 tỷ đồng doanh thu và hơn 2.900 tỷ đồng lãi thuần.

"Thiệt hại" lớn nhất phải kể đến SeABank. Bảo hiểm từng chiếm gần 30% nguồn thu từ dịch vụ vào năm ngoái, thì đến hết tháng 9, hoạt động kinh doanh bảo hiểm của ngân hàng này chỉ chiếm 9%. Doanh thu từ bảo hiểm của SeABank lao dốc tới hơn 79% so với cùng kỳ, từ 369 tỷ đồng còn 77 tỷ đồng.

Với Techcombank, doanh thu từ bảo hiểm trong 9 tháng năm 2023 cũng “bốc hơi” tới 57% còn 458 tỷ đồng; TPBank giảm 56% về 291 tỷ đồng; Kienlongbank giảm gần 52% về 23 tỷ đồng.

Một số ngân hàng như cũng chứng kiến tỷ trọng của bảo hiểm giảm sâu so với cùng kỳ như VPBank giảm 23,6%; VIB giảm 24,6%.

Chứng khoán VNDirect dự báo tăng trưởng phí dịch vụ từ hoạt động bancassurance của ngành ngân hàng sẽ chậm lại đáng kể trong năm 2023.

Nguyên nhân đến từ nền kinh tế gặp nhiều khó khăn gây ảnh hưởng xấu đến thu nhập của người tiêu dùng và nhu cầu mua bảo hiểm. Đồng thời, các cơ quan quản lý đang đẩy mạnh việc thanh tra hoạt động bán chéo bảo hiểm giữa những thông tin về việc người vay vốn ngân hàng bị ép mua bảo hiểm hay khách hàng gửi tiền bị nhân viên ngân hàng tư vấn không rõ ràng, khiến khách hàng tưởng sản phẩm bảo hiểm liên kết đầu tư là gửi tiết kiệm.

Thị trường bảo hiểm nhân thọ bước vào giai đoạn khủng hoảng nghiêm trọng kể từ tháng 4. Nhiều người mua bảo hiểm tố cáo tư vấn viên của nhiều công ty bảo hiểm nhân thọ tư vấn mập mờ, thiếu trung thực. Nhiều người bày tỏ sự bức xúc vì bị ép mua bảo hiểm khi đi vay tiền tại nhiều ngân hàng. Đặc biệt, việc người dân gửi tiết kiệm tại SCB bỗng hóa mua hợp đồng bảo hiểm nhân thọ của Manulife càng khiến sự bức xúc lên tới đỉnh điểm.

Doanh thu từ phí bảo hiểm của nhiều ngân hàng trong 9 tháng năm 2023 giảm mạnh so với cùng kỳ năm 2023

Cảm xúc tiêu cực của khách hàng chỉ chiếm 2,2% trong năm 2022, nhưng đã lên đến 54% trong năm 2023, tức tăng gấp 19 lần. Đó là kết quả phân tích của Vietnam Report về các cuộc thảo luận liên quan đến chủ đề bảo hiểm thời gian qua.

Hậu quả khi niềm tin xuống đáy

Kết quả thanh tra 4 doanh nghiệp gồm Sun Life, Prudential, MB Ageas và BIDV Met Life của Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính), cho thấy tỷ lệ bỏ ngang hợp đồng của kênh bảo hiểm qua kênh ngân hàng sau năm thứ nhất dao động 30-70%.

Một nhân viên ngân hàng chia sẻ, mỗi tháng phải hoàn thành chỉ tiêu bán được 100 triệu đồng tiền bảo hiểm, nhưng đến nay mới đạt được 70% chỉ tiêu. Tuy nhiên, sau cuộc thanh tra của Bộ Tài chính và chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước, thì tình trạng "ép" khách hàng mua bảo hiểm không còn, chỉ dừng ở mức tư vấn. “Chúng tôi là người thỏa thuận với khách hàng về trị giá của gói bảo hiểm, còn quyền lợi và hợp đồng liên quan đến bảo hiểm sẽ có chuyên viên bảo hiểm tư vấn cho khách hàng”, nhân viên ngân hàng này cho biết.

Dù không buộc khách hàng vay vốn phải mua bảo hiểm nhưng một nhân viên ngân hàng cho biết khách hàng được gợi ý rằng nếu tham gia bảo hiểm sẽ có ưu đãi về lãi suất.

Một số nhân viên ngân hàng cũng chia sẻ, đa số khách hàng vay năm đầu tiên được hưởng lãi suất ưu đãi lớn nên sau khi “đong đếm” cũng chấp nhận mua bảo hiểm để được giải ngân. Có lẽ đây cũng là nguyên nhân khiến tỷ lệ khách hàng hủy bảo hiểm sau năm đầu tiên khá cao.

Rõ ràng, khi niềm tin xuống đáy, doanh thu của thị trường bảo hiểm cũng được phản ánh ngay. Theo số liệu từ Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm, tính riêng 10 tháng đầu năm 2023, tổng doanh thu phí bảo hiểm mới đạt khoảng 127.000 tỷ đồng, giảm gần 11% so với cùng kỳ năm trước, lần đầu tiên trong 20 năm ghi nhận mức phát triển âm, thể hiện rõ khó khăn.

Còn theo thống kê sơ bộ của các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ, doanh thu khai thác mới giảm 39% so với cùng kỳ năm ngoái.

Đánh giá thị trường, Công ty Chứng khoán KBSV cho rằng trong ngắn hạn, ngành ngân hàng sẽ vẫn phải đối diện với những khó khăn từ làn gió ngược trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp và hoạt động bancassurance. Do đó, nguồn thu từ mảng ngân hàng đầu tư và kinh doanh bảo hiểm cần thời gian để hồi phục.

Huyền Anh