Hy hữu 2 bị án bị giam quá hạn ở Khánh Hòa

Giam quá hạn 2 bị án

Ngày 26/5/2020, TAND thành phố Nha Trang (Khánh Hòa) xét xử sơ thẩm vụ án hình sự “Hủy hoại tài sản” số 470/2019/HS-ST, xảy ra tại phường Phước Hòa, TP Nha Trang, theo tình tiết định khung “Có tổ chức”, quy định tại điểm a, khoản 2, Điều 178 Bộ luật hình sự.

Theo hồ sơ, đầu tháng 5/2018, Trần Công Dân (SN 1970), trú Phước Hải, Nha Trang và Trần Thị Bích Phượng (SN 1993), trú Diên Phước, Diên Khánh, Khánh Hòa đã gặp, nhờ Nguyễn Đình Cảnh (SN 1986), Lại Nhân Nghĩa (SN 1993), Trần Quốc Long (SN 1995), cùng trú tại Ninh Hòa, Khánh Hòa; Nguyễn Khương Hải (SN 1991), Nguyễn Hoàng Long (SN 1989), cùng trú tại Vĩnh Lương, Nha Trang đi “xử” Tuấn Anh tại một quán hải sản trên đường Vân Đồn, Nha Trang, để trả thù việc Tuấn Anh đã đánh anh của Dân là Trần Minh Hải.

Khuya ngày 9/5, rạng sáng ngày 10/5/2018, Dân, Phượng tập hợp, dẫn nhóm mang theo hung khí tới quán hải sản trên đường Vân Đồn, Nha Trang đập phá, gây thiệt hại một số tài sản của quán.

Tại bản án số 108/2020/HS-ST, ngày 27/5/2020, TAND thành phố Nha Trang xử phạt 7 bị cáo, gồm: Trần Công Dân (4 năm tù), Trần Thị Bích Phượng (3 năm tù), Nguyễn Đình Cảnh (2 năm 6 tháng tù), Lại Nhân Nghĩa (3 năm 6 tháng tù), Trần Quốc Long (3 năm tù), Nguyễn Khương Hải và Nguyễn Hoàng Long cùng mức án 2 năm tù.

Sau khi xét xử sơ thẩm, 2 bị cáo Nguyễn Khương Hải và Nguyễn Hoàng Long kháng cáo, 5 bị cáo còn lại không kháng cáo và không bị Viện kiểm sát kháng nghị.

Do Nguyễn Đình Cảnh, Lại Nhân Nghĩa và Trần Quốc Long đều đang được tại ngoại và cư trú tại thị xã Ninh Hòa, căn cứ Điều 364 BLTTHS, ngày 3/7/2020, Chánh án TAND thành phố Nha Trang đã ban hành các quyết định ủy thác thi hành án (THA) số 26, 27 và 28/2020/QĐ-CA đối với 3 bị án này cho TAND thị xã Ninh Hòa, kèm theo bản án sơ thẩm số 108/2020/HS-ST.

TAND thành phố Nha Trang- nơi xét xử sơ thẩm vụ án. Nguồn: luat2a.com

Ngày 15/10/2020, TAND tỉnh Khánh Hòa đã xét xử phúc thẩm vụ án “Hủy hoại tài sản”, theo kháng cáo của 2 bị cáo Nguyễn Khương Hải và Nguyễn Hoàng Long.

Tại bản án số 101/2020/HS-ST, ngày 15/10/2020, HĐXX phúc thẩm nhận định, mặc dù Trần Công Dân là người cầm đầu, rủ các bị cáo khác đi đập phá tài sản của bị hại, tuy nhiên giữa các bị cáo không có sự bàn bạc, phân công nhiệm vụ, vai trò, không có sự cấu kết chặt chẽ với nhau, do vậy tất cả các bị cáo tham gia với vai trò và tính chất đồng phạm giản đơn, không phải “có tổ chức” như cấp sơ thẩm định khung

HĐXX chấp nhận một phần kháng cáo của các bị cáo Nguyễn Khương Hải, Nguyễn Hoàng Long, sửa một phần bản án sơ thẩm, tuyên phạt bị cáo Nguyễn Khương Hải 1 năm tù, bị cáo Nguyễn Hoàng Long 9 tháng tù.

Ngoài giảm án cho 2 bị cáo có kháng cáo, Tòa phúc thẩm cũng sửa lại phần hình phạt của các bị cáo còn lại theo hướng giảm nhẹ, trong đó xử phạt bị cáo Trần Công Dân 2 năm 6 tháng tù; các bị cáo Trần Thị Bích Phượng, Nguyễn Đình Cảnh, Lại Nhân Nghĩa, Trần Quốc Long cùng mức 1 năm 6 tháng tù.

Sau khi nhận được bản án phúc thẩm, ngày 15/4/2021, TAND TP Nha Trang đã có công văn số 23/2021/CV-THA, gửi TAND thị xã Ninh Hòa về việc ủy thác THA hình sự (điều chỉnh sau khi có bản án phúc thẩm) đối với 3 trường hợp Nguyễn Đình Cảnh, Lại Nhân Nghĩa và Trần Quốc Long.

Tại thời điểm ngày 15/4/2021, việc giam giữ các bị án của vụ án, theo hình phạt đã giảm của bản án phúc thẩm, vẫn đang trong thời hạn. Tuy nhiên diễn biến sau đó, có 2 bị án là Lại Nhân Nghĩa và Trần Quốc Long bị giam quá thời hạn tổng cộng 12 tháng, chưa bao gồm thời gian được đặc xá.

Do sự “lệch pha” giữa các cơ quan tòa án!?

Sau khi đã ban hành các quyết định ủy thác THA và thông báo thay đổi hình phạt đối với các bị án, sau khi có bản án phúc thẩm, ngày 16/8/2022 TAND TP Nha Trang đã có công văn số 69/2022/CV-THA, đề nghị TAND thị xã Ninh Hòa thông tin về kết quả giải quyết THA ủy thác đối với 3 bị án nêu trên.

Ngày 23/8/2022, TAND thị xã Ninh Hòa có văn bản phúc đáp số 23/CV-TL. Văn bản nói, tại các quyết định ủy thác THA án số 26, 27 và 28/2020/QĐ-CA ngày 3/7/2020 của Chánh án TAND TP Nha Trang căn cứ vào nơi cư trú và bản án sơ thẩm để ủy thác cho Chánh án TAND thị xã Ninh Hòa ra quyết định THA đối với các bị cáo. Tuy nhiên, bản án hình sự sơ thẩm đã bị tòa cấp phúc thẩm sửa lại phần hình phạt.

“Theo quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 364 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015, sửa đổi năm 2021, thì Chánh án TAND TP Nha Trang chỉ ủy thác cho Chánh án TAND thị xã Ninh Hòa ra quyết định THA khi bản án hình sự có hiệu lực pháp luật. Tuy nhiên, bản án sơ thẩm đã bị Tòa án cấp phúc thẩm sửa bản án. Do đó, bản án sơ thẩm nêu trên đã không còn hiệu lực pháp luật.”, văn bản phúc đáp của TAND thị xã Ninh Hòa viết.

Với lập luận trên, TAND thị xã Ninh Hòa cho rằng “không thể căn cứ vào công văn số 23/2021/CV-THA của TAND TP Nha Trang để sửa phần THA hình phạt của các bị cáo trong khi vẫn còn tồn tại các quyết định ủy thác THA hình sự số 26, 27, 28/2020/QĐ-CA của TAND TP Nha Trang”.

Ngày 14/11/2022, trong báo cáo gửi TAND tối cao về vụ việc, TAND TP Nha Trang đã đề cập việc thực hiện trách nhiệm của mình theo quy định cùng những căn cứ thực hiện.

Đối với việc ủy thác THA hình sự 3 bị án, TAND TP Nha Trang cho biết, đã thực hiện theo hướng dẫn tại mục 18 phần II, công văn số 16/1999/KHXX, ngày 1/2/1999 (hướng dẫn nhắc lại tại mục số 12, phần II, công văn số 81/2002/TANDTC, ngày 10/6/2002) của TAND tối cao, hướng dẫn về thủ tục Điều chỉnh hình phạt tù đối với các bị cáo không có kháng cáo, kháng nghị trong trường hợp Chánh án Tòa án đã xét xử sơ thẩm đã ra quyết định THA và người bị kết án đang chấp hành hình phạt tù, nhưng lại được Tòa án cấp phúc thẩm giảm hình phạt tù theo quy định tại khoản 2 Điều 221 Bộ luật tố tụng hình sự.

TAND tỉnh Khánh Hòa- nơi xét xử phúc thẩm vụ án. Nguồn: khanhhoa.toan.gov.vn

“Trong trường hợp trên đây thì không phải giải quyết gì đối với quyết định thi hành bản án sơ thẩm đối với các bị cáo không kháng cáo và không bị kháng cáo, kháng nghị (người bị kết án). Chỉ có sau khi tuyên án, Tòa án cấp phúc thẩm cần gửi ngay bản sao bản án phúc thẩm cho cơ quan THA và người bị kết án để thi hành. Trong trường hợp bị cáo bị phạt tù và đang chấp hành hình phạt tù mà Tòa án cấp phúc thẩm giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo và hình phạt này bằng hoặc ngắn hơn thời hạn họ đã chấp hành hình phạt tù thì Tòa án cấp phúc thẩm cần tuyên bố trong bản án là trả tự do ngay cho bị cáo, nếu họ không bị tạm giữ, tạm giam về hành vi vi phạm pháp luật khác.”, hướng dẫn của TAND tối cao viết.

TAND TP Nha Trang cho rằng, mặc dù biết rõ sự việc và Lại Nhân Nghĩa, Trần Quốc Long đã bị giam quá thời hạn so với bản án phúc thẩm, nhưng cơ quan có thẩm quyền tại thị xã Ninh Hòa vẫn không trả tự do cho các bị án.

Không những thế, TAND thị xã Ninh Hòa còn đề nghị TAND TP Nha Trang phải ban hành các quyết định ủy thác mới để ra quyết định THA phạt tù mới, làm căn cứ trả tự do cho 2 phạm nhân (trừ trường hợp Nguyễn Đình Cảnh còn phải thi hành hình phạt của 2 bản án khác) là không đúng.

TAND TP Nha Trang cũng cho rằng, sau khi nhận được công văn số 23/2021/CV-THA ngày 15/4/2021 của TAND TP Nha Trang cùng bản sao bản án phúc thẩm, TAND thị xã Ninh Hòa không chuyển tiếp và không thông báo cho cơ quan THA hình sự cũng như Viện kiểm sát; cũng không phản hồi cho TAND TP Nha Trang mà phải hơn 1 năm 4 tháng sau mới phản hồi, sau khi TAND TP Nha Trang có công văn số 69/2022/CV-THA, ngày 16/8/2022 để hỏi kết quả THA đối với 3 bị án ủy thác.

Theo TAND TP Nha Trang, nếu những việc trên được thực hiện kịp thời thì không có hậu quả giam quá hạn xảy ra.

Trong khi theo xác minh của TAND TP Nha Trang, sau khi xét xử phúc thẩm, TAND tỉnh Khánh Hòa không gửi bản án phúc thẩm cho các bị cáo, cũng như cơ quan THA hình sự và trại giam có thẩm quyền. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến việc giam quá thời hạn đối với các bị án Lại Nhân Nghĩa và Trần Quốc Long.

Trước vụ việc có dấu hiệu của tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, xâm phạm quy định của pháp luật tố tụng hình sự cũng như xâm phạm quyền hợp pháp của người chấp hành án, đề nghị Ban Thanh tra TAND tối cao, các cơ quan có thẩm quyền và Cục Điều tra- VKSND tối cao xem xét, làm rõ, xử lý các tổ chức và cá nhân vi phạm.

P.V