Hội đồng huấn luyện viên quốc gia: Đã đến lúc hiện diện rõ ràng hơn

Hội đồng… thầm lặng

Có lẽ hầu hết người hâm mộ bóng đá Việt Nam không biết Hội đồng HLV quốc gia bao gồm những ai, chủ tịch và thành viên là tên tuổi nào. Đây cũng là điều dễ hiểu, trong bối cảnh đội tuyển Việt Nam vừa trải qua giai đoạn thành công, ổn định kéo dài cùng HLV Park Hang-seo.

Hội đồng huấn luyện viên Quốc gia khóa IX.

Hội đồng HLV quốc gia thường được biết đến với nhiệm vụ tham mưu cho VFF lựa chọn HLV đội U23 và đội tuyển Việt Nam. Trong bối cảnh HLV Park Hang-seo giữ ghế từ cuối năm 2017 đến đầu năm 2023, hội đồng này gần như không phải ra mặt với giới mộ điệu. Cần nhớ rằng đây vừa vặn là khoảng thời gian của khóa VIII ban chấp hành VFF, nhiệm kỳ 2018 đến 2022.

Vào ngày 3/1/2023, hội nghị đại biểu HLV quốc gia khóa 9 (nhiệm kỳ 2022-2026) đã diễn ra tại Hà Nội. Hội nghị đã bầu Hội đồng HLV quốc gia mới nhằm hỗ trợ VFF tìm kiếm người thay thế HLV Park Hang-seo và thực hiện các nhiệm vụ khác. Chuyện đặc biệt nằm ở chỗ, hội đồng không có bất cứ sự thay đổi nào.

Cả 5 thành viên trong Hội đồng HLV quốc gia khóa IX đều là các thành viên trong Hội đồng HLV quốc gia khóa VIII do ông Nguyễn Sỹ Hiển là chủ tịch, bao gồm HLV Mai Đức Chung, Lê Huỳnh Đức, Phan Thanh Hùng và Đoàn Thị Kim Chi. Trong đó, HLV Kim Chi có số phiếu bầu bằng với HLV Chu Đình Nghiêm, nhưng ông Nghiêm xin rút lui vì cho rằng hội đồng cần phụ nữ giải quyết các vấn đề của bóng đá nữ.

Liên đoàn bóng đá Hàn Quốc thay đổi Hội đồng đội tuyển ngay sau thất bại tại Asian Cup 2023.

Việc giữ nguyên hội đồng giúp kế hoạch thay thế HLV Park Hang-seo diễn ra trơn tru. Trong thực tế, VFF đã nhắm đến HLV Troussier từ lâu, từ thời điểm chiến lược gia người Pháp dẫn dắt U19 Việt Nam và làm giám đốc kỹ thuật tại VFP. Vì vậy, không có bất cứ khúc mắc nào trong việc bổ nhiệm HLV Troussier ngồi vào ghế nóng.

Có lẽ cũng vì vậy, Hội đồng HLV quốc gia vốn thầm lặng càng trở nên… mờ nhạt hơn. Rất nhiều người không thể hình dung công việc của Hội đồng HLV quốc gia là gì, cho dù tên gọi cũng như vai trò của họ lẽ ra rất quan trọng.

Thực tế, tham mưu cho VFF lựa chọn HLV các đội tuyển quốc gia chỉ là một phần công việc của Hội đồng HLV quốc gia. Đây đương nhiên không thể là công việc diễn ra thường xuyên mà chỉ có tính thời điểm. Giả sử như VFF muốn sa thải HLV Park Hang-seo trước đây hay Troussier hiện tại, hội đồng sẽ được triệu tập để tìm kiếm giải pháp tốt nhất.

Đây là mô hình công việc thường thấy ở các liên đoàn bóng đá khác trên thế giới. Điển hình gần đây là của Hàn Quốc (KFA), nơi HLV Jurgen Klinsmann bị sa thải sau Asian Cup 2023. KFA thậm chí thay mới luôn Ủy ban đội tuyển quốc gia - bổ nhiệm cựu HLV CLB Thành phố Hồ Chí Minh Chung Hae-sung làm chủ tịch để tìm kiếm HLV mới.

Khác ở chỗ tại KFA, chủ tịch Ủy ban đội tuyển quốc gia có tiếng nói quyết định về việc bổ nhiệm ai, thời gian bao lâu. Nói cách khác, vị trí và nhiệm vụ của họ rất rõ ràng. Không có khái niệm chung chung như tư vấn hay tham mưu. Họ thậm chí “ngang hàng” với KFA trong việc đánh giá lại màn trình diễn của các đội tuyển quốc gia Hàn Quốc ở các giải đấu quốc tế.

Với các Liên đoàn siêu mạnh như Anh (FA), quá trình tuyển chọn, bổ nhiệm HLV cho các đội tuyển quốc gia cũng tương tự. Tuy nhiên, FA sẽ đưa cả các thành viên quản trị và các quan chức cấp cao vào ủy ban. Ví dụ: các thành viên của hội đồng tuyển chọn bổ nhiệm Sven-Gran Eriksson vào năm 2001 là: giám đốc điều hành Adam Crozier, chủ tịch Geoff Thompson, phó chủ tịch Dave Richards, chủ tịch CLB và thành viên hội đồng FA David Dein và Peter Ridsdale , và giám đốc kỹ thuật Howard Wilkinson.

Như vậy, việc có một Hội đồng HLV quốc gia hoạt động theo khóa như VFF không phải chuyện “lỗi thời” hay khác biệt quá lớn với các liên đoàn bóng đá lớn trên thế giới. Vấn đề nằm ở chỗ, hội đồng này hoạt động ra sao, hiệu quả thế nào.

Đã đến lúc hiện diện rõ ràng hơn

Gần 10 năm trước, chuyện Hội đồng HLV quốc gia từng nóng lên sau khi Phó chủ tịch VFF (hiện là Chủ tịch VFF) Trần Quốc Tuấn xin thôi chức vụ. Sau Hội nghị Ban Chấp hành VFF lần 4 khóa VII vừa qua, Thường trực VFF đã gửi phiếu thăm dò cho các ủy viên Ban Chấp hành, đề nghị giới thiệu người có thể đảm đương chức danh Chủ tịch Hội đồng HLV quốc gia trong thời gian tới. Một loạt tiêu chuẩn đã được đưa ra và dù có nhiều ứng cử viên ở thời điểm hiện nay nhưng không phải ai cũng hội đủ tiêu chí như yêu cầu.

Ông Nguyễn Sỹ Hiển từng đưa ra phản biện gay gắt với huấn luyện viên đội tuyển Việt Nam.

Ở thời điểm đó, ông Trần Quốc Tuấn xin rút lui vì phải đảm đương quá nhiều vai trò khác nhau, ở Việt Nam cũng như ở Đông Nam Á và châu Á. Chưa kể, giới mộ điệu cho rằng chủ tịch Hội đồng HLV Quốc gia là phó chủ tịch VFF khiến vai trò, tiếng nói của hội đồng không còn ý nghĩa gì. Đây cũng là lý do dẫn đến sự thay đổi của các nhiệm kỳ sau.

Hội đồng HLV Quốc gia kể từ nhiệm kỳ VIII đến nay là nhóm người thiên hẳn về chuyên môn. Tuy nhiên, vấn đề tiếp tục phát sinh khi chủ tịch của hội đồng từ năm 2015 đến nay - ông Nguyễn Sỹ Hiển đã xa rời bóng đá đỉnh cao từ 20 năm trước.

Trước khi HLV Park Hang-seo xuất hiện, ông Nguyễn Sỹ Hiển từng bị chính HLV tuyển U23 và quốc gia Việt Nam - Nguyễn Hữu Thắng trách móc. Sau thất bại tại SEA Games 29 vào năm 2017, HLV Hữu Thắng cho biết: “Trong 2 năm làm việc với Hội đồng HLV quốc gia và các nhà chuyên môn của VFF, chưa bao giờ tôi được góp ý chuyên môn. Ông Nguyễn Sỹ Hiển là chủ tịch Hội đồng HLV quốc gia cũng chưa bao giờ góp ý với tôi về chuyên môn trước và sau trận đấu, mà chỉ nói sau khi mọi việc đã ngã ngũ”.

Vai trò của Hội đồng huấn luyện viên Quốc gia mờ nhạt dưới thời ông Park Hang-seo và ông Troussier.

Ông Nguyễn Sỹ Hiển cũng nhanh chóng có hồi đáp. Ông nhấn mạnh: “Chúng tôi chỉ là những người tham mưu, còn việc thực hiện là nhiệm vụ và quyền của HLV trưởng. Vào giải đấu hay trên sân đấu, HLV trưởng là người có quyền quyết định cao nhất. Chẳng lẽ khi đó, chúng tôi lại xuống tận sân chỉ cho anh Thắng phải đá thế này, xếp quân thế kia nữa hay sao. Nếu đội thành công, anh ta được nhắc đến đầu tiên. Và ngược lại nếu thất bại, anh phải là người chịu trách nhiệm đầu tiên”.

Nhắc lại để thấy, vai trò của Hội đồng HLV Quốc gia từ lâu đã không rõ ràng. Sự hiện diện của họ vì thế rất mờ nhạt. Ở 2 đời HLV tiếp theo là Park Hang-seo và Troussier, Hội đồng HLV Quốc gia đều không có phản biện khi cần thiết.

Chưa kể trong giai đoạn trước, các thành viên của Hội đồng HLV Quốc gia đều bận bịu công việc khác. HLV Mai Đức Chung chỉ vừa nghỉ hưu sau thời gian dài dẫn dắt đội tuyển nữ Việt Nam. HLV Lê Huỳnh Đức và Đoàn Thị Kim Chi vẫn dẫn dắt các CLB ở V.League và giải bóng đá nữ quốc gia. Trong khi đó, HLV Phan Thanh Hùng cũng liên tục thay đổi công việc ở các CLB từ V.League đến hạng Nhất. Thời gian họ dành cho các công việc ở hội đồng là dấu hỏi lớn.

Như đã nói ở trên, tuyển chọn HLV cho các đội tuyển quốc gia chỉ là một phần công việc của Hội đồng HLV Quốc gia. Ngoài ra, họ còn có nhiệm vụ “duy trì, bồi dưỡng năng lực HLV”, như lời Phó chủ tịch VFF Trần Anh Tú.

Tại nhiệm kỳ IX, ông Nguyễn Sỹ Hiển đưa ra một số mục tiêu trọng điểm như: Tăng cường uy tín về tiếng nói của hội đồng trong lĩnh vực phát triển HLV nước nhà; tham mưu, đề xuất mở thêm trung tâm đào tạo bóng đá trẻ ở miền Trung và miền Nam; phối hợp với giám đốc kỹ thuật của VFF xây dựng đội ngũ giảng viên trong nước đủ trình độ xây dựng khóa học đào tạo huấn luyện viên bằng C, B, A, Pro… Nhưng sau 1 năm, các mục tiêu này vẫn ngổn ngang. Những hội thảo, các lớp đào tạo chuyên môn… đều phụ thuộc vào VFF nhiều hơn Hội đồng HLV quốc gia.

An Khánh