Hộ nuôi cá tra cần thận trọng trong hợp đồng dài hạn với thương lái Trung Quốc

Trước bối cảnh giá trị xuất khẩu cá tra của Việt Nam tăng trưởng liên tục sang thị trường Trung Quốc, Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) đã tỏ ra khá lo ngại về tình trạng các thương lái láng giềng đột ngột "bỏ trốn" các hợp đồng đặt hàng trước.

VASEP cho biết, trong thời gian qua, giá cá tra nguyên liệu tại một số tỉnh trọng điểm của ĐBSCL như: An Giang, Đồng Tháp, Cần Thơ đã tăng mạnh từ 19.000 - 22.500 đồng/kg do thương lái Trung Quốc tìm mọi cách nâng giá cá cỡ lớn lên cao. Vì lợi ích trước mắt, nhiều hộ nuôi đã chủ động tăng sản lượng cá quá lứa để bán với giá cao mà không cần quan tâm tới chất lượng cá, thịt trắng hay thịt vàng. Vì thế mà nhiều hộ nuôi đã từ chối bán cá cho các doanh nghiệp trong nước để cung cấp cá cho khách hàng Trung Quốc khiến cho các nhà máy chế biến ĐBSCL gặp khó khăn trong việc thu mua nguyên liệu cho xuất khẩu.

Tuy nhiên, khi cá được lứa, đến thời điểm xuất bán, thương lái Trung Quốc lại đột ngột giảm mua, nhiều ao đến kỳ thu hoạch, giá cá tra nguyên liệu bắt đầu giảm mạnh, trong đó giữa tháng 7 dao động từ 17.500 – 19.500 đồng/kg, giảm từ 1.500 – 2.000 đồng/kg so với cùng kỳ năm trước. Còn giá cá tra cỡ 700-900g/kg duy trì quanh mức 18.500-19.000 đồng/kg (trả chậm), giảm khoảng 400 đồng/kg so với tháng trước.

Theo các hộ nuôi, hiện lượng cá trong cỡ 700-900g/con của các hộ khá nhiều nên các hộ vẫn tích cực chào bán. Trong khi đó, cá tra quá lứa nằm trong ao không có người mua do thị trường Trung Quốc giảm mua, chỉ bán được ở mức giá 16.000- 17.000 đồng/kg khiến người nuôi lỗ nặng.

Trong tháng 8 vừa qua, thị trường nguyên liệu cá tra vẫn đang diễn ra rất chậm, giá bán đang ở mức thấp nhất trong vòng 5 năm qua. Tại Cần Thơ, một số nhà máy đã ký hợp đồng bắt cá tra size 700-900gr/con phục vụ cho các hợp đồng xuất khẩu cũ, song lượng thu mua không nhiều. Giá cá tra nguyên liệu hiện ở mức 18.500-19.000 đồng/kg (trả chậm) cho cỡ 700-900gr/con. Đối với cá cỡ lớn từ 1 kg/con trở lên, hiện lượng cá tồn tại kho vẫn còn khá nhiều do thương lái Trung Quốc ngừng thu mua.

Trước tình trạng này, vừa qua, VASEP đã có công văn báo cáo Cục Xuất Nhập khẩu (Bộ Công Thương) về tình hình xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang Trung Quốc. Tại công văn này, VASEP phản ánh tình trạng nhiều thương lái, doanh nghiệp Trung Quốc đặt hàng và thu mua cá tra cỡ lớn (loại trên 1kg/con) gây nên tình trạng thừa cá tra cỡ lớn và làm giảm mạnh giá cá tra nguyên liệu. Nên để ổn định sản xuất, xuất khẩu cá tra, VASEP đã đề nghị Bộ NN&PTNT thống kê được chính xác sản lượng cá tra thực tế để có những đánh giá về cung cầu.

"Đây là một bài học đáng lưu tâm cho các hộ nuôi và các doanh nghiệp muốn đẩy mạnh xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Để ổn định và bền vững trong hoạt động kinh doanh, các doanh nghiệp cần cân nhắc và thận trọng hơn trong các hợp đồng dài hạn với thương lái Trung Quốc", VASEP khuyến nghị.

VASEP cũng dự báo nhu cầu nhập khẩu trong quý tới tại thị trường Trung Quốc vẫn tiếp tục tăng cao, tuy nhiên phía Việt Nam cần phải có những đánh giá đầy đủ hơn về cung - cầu, sản lượng nuôi thực tế để cân đối tốt hơn các đơn hàng.

Tuyết Nhung