Hiện trạng 5 biệt thự cổ ở Nha Trang thu hồi để bảo tồn

UBND tỉnh Khánh Hòa vừa đề nghị các sở ngành tham mưu kế hoạch, phương án tôn tạo, trùng tu 5 biệt thự tại khu di tích lầu Bảo Đại, phường Vĩnh Nguyên.

Theo đó, Sở Văn hóa và Thể thao được tỉnh giao chủ trì, phối hợp các đơn vị liên quan tham mưu kế hoạch tổng thể về phương án tôn tạo, bảo tồn, quản lý và chủ động lập hồ sơ công nhận xếp hạng di tích 5 biệt thự trên. UBND tỉnh yêu cầu phải xác định tiến độ, các mốc thời gian cụ thể để hoàn thành các công việc liên quan.

Khu biệt thự lầu Bảo Đại gồm 5 căn nhà cổ tên là Xương Rồng, Bông Sứ, Bông Giấy, Phượng Vĩ và Cây Bàng, do người Pháp xây năm 1923, làm nơi ở cho các nhà hải dương học. Từ năm 1940 đến 1945, hoàng đế Bảo Ðại thường tới đây nghỉ dưỡng nên mang tên vị vua cuối cùng của Việt Nam. Tháng 10/1995, các tòa nhà này được công nhận "Di tích lịch sử văn hóa và danh lam thắng cảnh".

Những biệt thự này gần trung tâm thành phố, nằm trên núi Cảnh Long có hướng nhô ra vịnh Nha Trang. Sau nhiều năm giao doanh nghiệp quản lý, các biệt thự có dấu hiệu xuống cấp, hư hỏng.

Di tích lầu Bảo Đại trước đây có nhiều du khách tới tham quan để chiêm ngưỡng kiến trúc của những căn biệt thự. Tuy nhiên, nhiều năm qua, nơi này hạn chế người vào vì địa phương giao khu đất cho doanh nghiệp làm dự án.

Hiện, doanh nghiệp làm cổng chào, cử bảo vệ canh lối ra vào khu đất, du khách không thể thăm quan các biệt thự.

Tháng 8/2013, UBND tỉnh Khánh Hòa cấp giấy chứng nhận đầu tư, ban hành quyết định phê duyệt quy hoạch chi tiết, điều chỉnh cục bộ quy hoạch sử dụng đất khu di tích lầu Bảo Đại. Tỉnh có quyết định giao hơn 13 ha đất (bao gồm 5 biệt thự cổ, đất di tích lầu Bảo Đại và núi Cảnh Long cùng mặt biển) cho Công ty Khánh Hà thực hiện dự án kinh doanh Bảo Đại resort Nha Trang.

Mục tiêu dự án lúc đó là xây dựng nơi này thành khu biệt thự, khách sạn 5 sao, khách sạn cho thuê, các biệt thự cho thuê dài hạn hoặc bán. Còn 5 biệt thự cổ trên cũng thuộc sở hữu của dự án Bảo Đại resort Nha Trang và doanh nghiệp sẽ cải tạo để cho thuê, phục vụ kinh doanh du lịch.

Nhiều năm qua, dự án chậm tiến độ. Bên trong vẫn còn dang dở, một số công trình xây được phần thô, rồi dừng thi công. Ngoài ra, quá trình triển khai, tại dự án xảy ra vi phạm, bị cơ quan chức năng xử phạt và đình chỉ thi công từ năm 2017 đến nay.

Hiện, 5 biệt thự hiện xuống cấp. Những dãy nhà thấp khác gần đó cũng rơi vào cảnh tương tự, hư hỏng.

Đến năm 2023, tỉnh Khánh Hòa tiếp nhận 5 biệt thự trong khu di tích để lên phương án quản lý bảo tồn, do doanh nghiệp trả lại. Cùng với việc trả lại 5 biệt thự cổ, chủ đầu tư mong muốn tỉnh xem xét, sớm phê duyệt phương án điều chỉnh quy hoạch xây dựng dự án, do việc đình chỉ thi công nhiều năm khiến doanh nghiệp thiệt hại.

UBND tỉnh còn giao Sở Văn hóa và Thể thao chủ trì, phối hợp với các đơn vị, doanh nghiệp liên quan nghiên cứu, tham mưu tỉnh việc bàn giao các hiện vật, di vật tại 5 căn biệt thự trên cho Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh quản lý, đảm bảo theo đúng trình tự, thủ tục. Các sở ngành được tỉnh giao nhiệm vụ còn bị yêu cầu xác định tiến độ, các mốc thời gian cụ thể để hoàn thành các công việc liên quan.

Xuân Ngọc