Hệ thống phòng không Patriot Romania sẽ bảo vệ bầu trời Ukraine?

Romania được nhận xét nằm trong danh sách các "nhà tài trợ tiềm năng" đối với hệ thống phòng không Patriot cho lực lượng vũ trang Ukraine.

Theo ấn phẩm chuyên ngành Defense Express, sau cuộc thảo luận với Tổng thống Mỹ Joe Biden vào ngày 7/5, người đồng cấp Romania - ông Klaus Iohannis đã đưa ra một tuyên bố quan trọng:

"Trong vài tuần qua, đã xuất hiện những cuộc thảo luận về việc ai có thể gửi hệ thống phòng không Patriot tới Ukraine. Tổng thống Biden đã đề cập đến điều này trong cuộc gặp và tôi nói rằng Romania sẵn sàng thảo luận".

Tổng thống Romania nói thêm, ông cần bàn vấn đề này với Hội đồng Quốc phòng tối cao, bởi vì “việc thiếu hệ thống phòng thủ là không thể chấp nhận”, và "cần phải hiểu những gì có thể xảy ra cũng như nhận lại".

Chưa dừng lại đây, ông Iohannis nhấn mạnh rằng về mặt lý thuyết, Romania có thể nhượng lại những hệ thống Patriot đã được bàn giao cho họ nhưng chưa chính thức làm nhiệm vụ chiến đấu.

Trước diễn biến trên, đã có nhiều câu hỏi đặt ra liên quan tới khả năng thực sự của lực lượng phòng không Romania, và đặc biệt là quốc gia Đông Nam Âu này có trong tay bao nhiêu hệ thống phòng không Patriot.

Những số liệu được công bố vẫn tồn tại "độ vênh" nhất định, một số nguồn tin khẳng định Romania hiện có tới 4 khẩu đội Patriot trong tay, nhưng chỉ 1 tổ hợp được triển khai làm nhiệm vụ chiến đấu, còn lại vẫn ở trong tình trạng bảo quản, hay dùng để huấn luyện binh sĩ.

Bên cạnh đó, số liệu thống kê từ trang Military Balance 2023 cho biết, Quân đội Romania đã nhận 8 bệ phóng M903 Patriot PAC-3 MSE vào đầu năm ngoái, tuy nhiên không nêu chi tiết cơ cấu tổ chức của khẩu đội.

Nhưng với thông tin trên, rõ ràng có một "kho dự trữ" hệ thống phòng không Patriot nhất định cho Ukraine đang nằm trên lãnh thổ Romania. Mặc dù vậy, sẽ ra sao khi Kyiv có thêm hệ thống phòng không, nhưng vẫn chưa đủ nhân lực vận hành là vấn đề nan giải.

Để hiểu rõ tình hình, cần nhắc lại ví dụ sau, tại thời điểm tháng 11/2023, Quân đội Romania tiến hành huấn luyện bắn đạn thật đối với hệ thống tên lửa phòng không Patriot sau cả năm tích cực chuẩn bị, nhưng vẫn ghi nhận xảy ra lỗi kỹ thuật.

Ngoài ra số liệu của trang Military Balance 2023 cho biết thêm, ngoài Patriot thì các đơn vị phòng không Romania hiện chỉ có thể dựa vào 8 tổ hợp MIM-23 HAWK của Mỹ và 5 hệ thống S-75M3 Volkhov (SA-2) từ thời Liên Xô đã rất lạc hậu.

Đối với những tổ hợp S-75M3 nói trên, thông tin từ các nguồn mở cho biết lần gần nhất Romania tiến hành huấn luyện bắn đạn thật đã diễn ra vào năm 2018, chính Quân đội Romania đã khẳng định họ cần Patriot để thay thế chúng.

Liên quan tới khả năng Romania nhượng lại một số hệ thống phòng không Patriot cho Ukraine, có thể sẽ xuất hiện những phương án khác nhau và Mỹ phải đóng vai trò quan trọng nhất khi tiến hành điều phối.

Theo hợp đồng ký năm 2017, Bucharest đã đặt hàng 7 hệ thống Patriot, 3 khẩu đội nữa sẽ được cung cấp và có khả năng cuộc thương lượng sẽ diễn ra để tăng tốc bàn giao cho Quân đội Romania.

Một lựa chọn khác cũng được tính tới, đó là tăng cường khả năng phòng không của Romania trước sự sụt giảm của lực lượng "cảnh sát trên không" NATO sau những gì diễn ra gần đây, tức là viễn cảnh để Ukraine nhận thêm Patriot vẫn còn chưa được xác định rõ ràng.