Hàng loạt vụ ngộ độc tập thể liên tiếp, trách nhiệm thuộc về ai?

Siết chặt thức ăn đường phố, bếp ăn tập thể

Trong 2 ngày liên tiếp 14 và 15/5, nước ta xảy ra 2 vụ nghi ngộ độc tập thể. Mới nhất vào tối 15/5, gần 100 công nhân đang làm việc tại Công ty TNHH Dechang Việt Nam, Khu công nghiệp Giang Điền, huyện Trảng Bom, Đồng Nai sau khi ăn bánh đa cua vào buổi chiều thì xuất hiện triệu chứng đau bụng, nôn ói.

Thức ăn đường phố ở Hà Nội bày bán ngay lòng đường qua lại.

Theo lời kể của các công nhân, có khoảng 500 người ăn bánh đa cua trong cùng buổi chiều, tuy nhiên, chỉ có gần 100 người xuất hiện các triệu chứng nghi ngộ độc và nhập viện. Ngày 16/5, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) đã có công văn đề nghị Sở Y tế Đồng Nai đình chỉ ngay bếp ăn tập thể của Công ty TNHH Dechang Việt Nam. Được biết, Công an huyện Trảng Bom đang làm việc với đơn vị cung cấp suất ăn cho công ty, đồng thời thu giữ các mẫu thực phẩm của công ty cung cấp suất ăn. Theo báo cáo của Sở Y tế Đồng Nai, chiều 16/5, nhiều công nhân đã ổn định và được xuất viện.

Trước đó 1 ngày, vào chiều 14/5, hàng trăm công nhân của Công ty TNHH TNHH Shinwon Ebenezer Việt Nam (Vĩnh Phúc) có biểu hiện đau bụng, buồn nôn, phải đưa đến các bệnh viện trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc cấp cứu, theo dõi. Theo thông tin từ Sở Y tế Vĩnh Phúc, bữa trưa 14/5, công ty tổ chức cho 3.298 công nhân ăn trưa thành hai ca (ca một lúc 11h30 có khoảng hơn 1.000 suất, ca hai lúc 12h30 có khoảng 2.000 suất). Suất ăn do công ty tự nấu gồm có gà xào, súp lơ xanh, canh đỗ xanh, dưa muối.

Vụ ngộ độc lớn nhất trong hơn nửa tháng qua là ở tiệm bánh mì Cô Băng (Long Khánh, Đồng Nai) khiến hơn 550 người phải đến các bệnh viện, phòng khám ở Đồng Nai theo dõi, điều trị. Và gần đây, vào ngày 12/5, 51 người trong đoàn 750 du khách đến phường Hàm Tiến, TP Phan Thiết, Bình Thuận đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy phải nhập viện tại các cơ sở y tế. Theo kết quả xét nghiệm thẩm định các mẫu thực phẩm lưu tại nhà hàng Hồng Vinh (nơi 750 du khách ăn trưa và tối) của Chi cục Tiêu chuẩn - đo lường - chất lượng Bình Thuận không phát hiện vi khuẩn Salmonella và vi khuẩn E.coli trong tất cả 7 món ăn. Được biết, vào tối 12/5, một nhóm khách trong đoàn mua nhiều hộp hải sản bên ngoài mang xuống bãi biển nhậu và sáng 13/5 xuất hiện triệu chứng nghi ngộ độc thực phẩm.

Theo Bộ Y tế, ngay sau khi các vụ nghi ngộ độc thực phẩm xảy ra, Cục An toàn thực phẩm và Cục Quản lý Khám, chữa bệnh đều có văn bản gửi Sở Y tế các địa phương nơi xảy ra vụ việc ngoài tập trung điều trị cho các bệnh nhân thì khẩn trương điều tra, xác minh nguyên nhân gây ngộ độc và truy xuất nguồn gốc thực phẩm, lấy mẫu thực phẩm, bệnh phẩm để tìm nguyên nhân. Bộ Y tế cũng đề nghị cơ quan chức năng xử lý nghiêm các vi phạm quy định về an toàn thực phẩm (nếu có).

Trao đổi với phóng viên, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết, một số vụ ngộ độc tập thể liên tiếp xảy ra thời gian qua chủ yếu liên quan đến thức ăn đường phố và bếp ăn tập thể. Trong quý I/2024, cả nước xảy ra 16 vụ ngộ độc thực phẩm, làm 673 người mắc và 6 người tử vong, nguyên nhân chủ yếu do vi sinh vật và độc tố tự nhiên. Tới đây cần phải siết chặt công tác quản lý, kiểm tra, kiểm soát nguồn gốc thực phẩm, chế biến, kinh doanh thức ăn đường phố, bếp ăn tập thể, nhà hàng, khách sạn…

Ai chịu trách nhiệm?

Cả nước liên tiếp xảy ra ngộ độc thực phẩm hàng loạt, nhiều người đặt câu hỏi, trách nhiệm thuộc về ai? Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên, theo Nghị định 15 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm (ATTP), có 3 cơ quan chịu trách nhiệm là Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công thương và Bộ Y tế. Ngoài ra, còn có trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền các cấp địa phương. Bên cạnh đó còn là ý thức của người dân trong vấn đề đảm bảo ATTP. “Để làm tốt công tác ATTP, ngoài việc tổ chức triển khai tốt Luật ATTP, Nghị định 15, các văn bản hướng dẫn, chúng ta phải làm tốt công tác tuyên truyền để nâng cao nhận thức và ý thức của người dân”, Thứ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh.

Công tác quản lý, kiểm tra, giám sát ATTP hiện đã phân cấp đến cấp quận, huyện, xã, phường. Các địa phương, các cấp, các ngành cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, đặc biệt đối với bếp ăn tập thể, cơ sở kinh doanh thức ăn đường phố. “Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế, các bộ, ngành đã có chỉ đạo, tuy nhiên công tác kiểm tra giám sát phải được thực hiện tốt, từ khâu nuôi trồng đến thu hái, chế biến, sử dụng. Mục đích cuối cùng là làm sao đưa được thực phẩm sạch đến cho người dân sử dụng”, Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên nhấn mạnh.

Để quản lý thực phẩm từ khâu nuôi trồng, lưu thông trên thị trường tới bàn ăn của người dân, theo ông Tuyên, phải có sự kết hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành. Bởi lĩnh vực ATTP không chỉ riêng của Bộ Y tế, mà Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công thương, UBND các tỉnh đều phải vào cuộc. “Quan trọng nhất lúc này là truyền thông làm sao để nâng cao ý thức của người dân, ăn chín uống sôi, hạn chế tối đa mua các sản phẩm thực phẩm không rõ nguồn gốc, không sử dụng thức ăn đường phố chưa đảm bảo vệ sinh. Nếu triển khai đồng bộ 3 giải pháp thì vấn đề ATTP sẽ từng bước được cải thiện”, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết.

Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên giảng viên Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội, ngộ độc thực phẩm rất dễ xảy ra, đặc biệt xảy ra ở những bữa ăn đông người. Một điều kiện rất quan trọng nhưng hay bị bỏ sót, đó là người chế biến không được tập huấn kiến thức về vệ sinh ATTP, không rửa tay bằng xà phòng, không đeo găng tay, không cắt móng tay sạch sẽ khi chế biến thực phẩm thì nguy cơ vi khuẩn từ tay người vào thực phẩm là rất lớn.

Hiện nay, nhiều cơ sở kinh doanh thức ăn đường phố tràn lan, mất vệ sinh ATTP vẫn tồn tại như: Thức ăn bày bán ngay dưới lòng đường, vỉa hè không che đậy; người chế biến không được khám sức khỏe định kỳ, không được tập huấn kiến thức về ATTP, sử dụng tay không bốc thức ăn; thiếu nước rửa bát đũa, thực phẩm sống chín để lẫn lộn, để không đúng nơi quy định (để gần thùng rác, nhà vệ sinh); nguồn gốc thực phẩm không được kiểm soát… Việc phân cấp kiểm tra ATTP cho các quận, huyện, xã, phường nhưng vẫn kiểu “cưỡi ngựa xem hoa” khiến vi phạm không được phát hiện, xử lý. Nhiều vụ ngộ độc thực phẩm tập thể từ thức ăn đường phố đã xảy ra, trong đó có những vụ để lại hậu quả nặng nề.

Trần Hằng