Hai ca ghép tạng đặc biệt lần đầu tiên Việt Nam thực hiện thành công

Ca ghép 2 phổi đồng thì với mổ tim hở

Thông tin về ca ghép 2 phổi đồng thì với mổ tim hở sửa chữa bệnh tim bẩm sinh, GS.TS. Trần Bình Giang - Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết: Người bệnh được ghép phổi là P.T.H (nữ, gần 30 tuổi), mắc bệnh tim bẩm sinh thông liên nhĩ lỗ lớn, phát hiện muộn nên bệnh đã chuyển sang giai đoạn cuối từ hơn 3 năm nay (tăng áp lực động mạch phổi cố định - hội chứng Eisenmenger). Người bệnh thường xuyên trong tình trạng thiếu ôxy, môi và các chi thâm tím, bão hòa ôxy thấp, không lao động được. Nếu không được ghép phổi, tiên lượng bệnh nhân H sẽ tử vong trong thời gian ngắn do suy tim - phổi. Người bệnh đã đăng ký vào chương trình ghép phổi của Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức từ cuối năm 2018.

Theo GS. Giang, chỉ có 2 hướng điều trị cho bệnh nhân H: Hoặc sửa chữa khuyết tật của tim bằng phẫu thuật tim hở đồng thì với ghép phổi (nếu chức năng của tim còn khá tốt) hoặc phải ghép đa tạng cả tim và phổi (nếu tim mất chức năng). Do chức năng tim của bệnh nhân H. khá tốt nên được các bác sĩ chỉ định phẫu thuật theo hướng thứ nhất.

GS. Giang chia sẻ: Điều đặc biệt với các ca ghép phổi trước đây đã thực hiện ở Việt Đức là ca ghép phổi thực hiện trên người bệnh đang mổ tim hở sửa dị tật tim bẩm sinh (vá thông liên nhĩ, sửa van ba lá) nên quy trình mổ phức tạp hơn và nhiều rủi ro. Trong năm 2018 - 2019, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã thực hiện thành công 2 ca “ghép 2 phổi từ người hiến đa tạng chết não”. Tuy nhiên, cả 2 ca ghép đều dành cho những người mắc bệnh phổi mạn tính đơn thuần nên không có các can thiệp vào tim trong quá trình ghép phổi.

TS.BS. Phùng Duy Hồng Sơn - Trung tâm Tim mạch và Lồng ngực Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết: Ca mổ ghép phổi đặc biệt này đã diễn ra trong 12 giờ. Ngay sau khi đưa phổi ghép hoạt động trở lại, các thông số huyết động và hô hấp đã lập tức trở lại kỳ diệu như người có phổi bình thường (áp lực động mạch phổi giảm từ hơn 110mmHg trước mổ xuống 20mmHg, bão hòa ôxy 100%). Điều trị hồi sức tích cực sau mổ theo các quy trình chuyên môn, người diễn biến khá thuận lợi.

TS. Sơn cho hay: Hiện tại, sau 1 tuần ghép phổi, sửa tim, người bệnh đã có thể tự thở, các xét nghiệm đánh giá chức năng phổi ghép tốt, tỉnh táo, tập phục hồi chức năng tại giường, ăn uống tiêu hóa tốt.

Thành công của ca ghép phổi đặc biệt này có ý nghĩa rất lớn, mở ra cơ hội cho nhiều người bệnh còn trẻ ở Việt Nam. Do điều kiện khó khăn trước đây, ở nước ta có rất nhiều người trẻ mắc các bệnh tim bẩm sinh không quá phức tạp (thông liên nhĩ, thông liên thất...), song do phát hiện muộn nên bệnh đã chuyển sang giai đoạn tăng áp lực động mạch phổi cố định - không thể điều trị bằng các giải pháp thông thường mà chỉ có cách duy nhất là ghép phổi.

Hiện tại, trong danh sách chờ ghép phổi của BV Hữu nghị Việt Đức, có nhiều người bệnh tương tự như cô gái trẻ P.T.H. này. Việc điều trị bằng phương pháp “sửa dị tật tim và ghép phổi đồng thời” sẽ có kết quả sớm cũng như lâu dài tốt hơn nhiều so với phương pháp “ghép tim và phổi đồng thời”.

Được biết, chương trình ghép phổi của BV Hữu nghị Việt Đức đang được Bộ Y tế xét duyệt cho 1 đề tài khoa học công nghệ cấp bộ với mục tiêu chính là hoàn thiện mọi quy trình tổ chức và chuyên môn để đưa ghép phổi thành một phẫu thuật thường quy như ghép tim tại Việt Nam.

Ca ghép đồng thời gan - thận cho người suy gan - suy thận

Người bệnh M.S (59 tuổi, quốc tịch Lào), bệnh sử đái tháo đường, tăng huyết áp nhiều năm. Tháng 04/2019, phát hiện suy thận mạn kèm xơ gan (do rượu), đã được điều trị bảo tồn, sau đó chuyển BV Việt Đức để xét ghép gan và thận.

Bệnh nhân M.S nhập viện trong tình trạng suy cả gan và thận, phải chạy thận chu kỳ, đã xuất huyết tiêu hóa 2 lần được điều trị nội khoa. Chẩn đoán của người bệnh khi vào Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức: suy thận độ IV, xơ gan tăng áp lực tĩnh mạch cửa (Child B 8 điểm - MELD score 25 điểm).

Bệnh nhân được hội chẩn toàn viện. Hội đồng đưa ra chỉ định ghép gan và thận, có thể ghép từng tạng hoặc đồng thời. GS. Trần Bình Giang đã quyết định ghép đồng thời (một thì) cả gan và thận cho người bệnh từ người cho chết não để thay thế 2 tạng đã suy của người bệnh bằng 2 tạng mới (từ bệnh nhân chết não), như vậy sẽ tránh các nguy cơ của 2 cuộc mổ liên tiếp.

Thực hiện ca ghép hai phổi đồng thì mổ tim hở cho bệnh nhân P.T.H mắc bệnh tim bẩm sinh

Các chuyên gia của bệnh viện trong lĩnh vực ghép tạng, phẫu thuật tim mạch, gây mê hồi sức, thận lọc máu, xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh... đã họp bàn quy trình kỹ thuật thực hiện ghép đồng thời 2 tạng lớn trên cùng người bệnh. Các ý kiến dựa vào kinh nghiệm thực tế qua 840 trường hợp ghép thận và 74 trường hợp ghép gan.

Ngày 17/12/2019, bệnh viện đã tiến hành lấy đa tạng từ một thanh niên 19 tuổi bị chết não do chấn thương sọ não nặng. Bệnh viện đã tiến hành ghép phổi, ghép tim, ghép thận cho các người bệnh nhận tim, nhận phổi, nhận thận. Riêng M.S được nhận đồng thời gan và thận. Đây là lần đầu tiên bệnh viện triển khai kỹ thuật này và đặc biệt trong mổ phải tiến hành lọc máu liên tục để thay thế thận đã bị suy.

Các bác sĩ BV Hữu Nghị Việt Đức thực hiện ca ghép gan và thận đồng thời cho bệnh nhân quốc tịch Lào

PGS.TS. Nguyễn Quang Nghĩa - Giám đốc Trung tâm Ghép tạng, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết: Sau 12h (từ 9h đến 21h), với sự tham gia của gần 100 chuyên gia trong lĩnh vực ghép tạng, ca mổ đã thành công: gan và thận mới ghép đã hoạt động. Sau mổ, không cần lọc máu, người bệnh tỉnh táo, rút nội khí quản sau 03 ngày. Hiện tại, người bệnh tự thở, các chức năng gan và thận đã dần phục hồi.

Theo GS. Trần Bình Giang: Ghép đồng thời gan - thận là một kỹ thuật khó trong lĩnh vực ghép tạng, đòi hỏi có đủ kinh nghiệm trong ghép gan và thận. Việc thay thế cùng lúc 2 tạng sẽ kéo dài thời gian phẫu thuật, sử dụng nhiều kỹ thuật phức tạp (như lọc máu liên tục trong mổ) và đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng giữa các nhóm phẫu thuật.

Thành công bước đầu của hai ca ghép (lần đầu tiên tại Việt Nam) càng chứng tỏ trình độ của ngành ghép tạng Việt Nam nói chung và Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức nói riêng đã đạt tầm cao mới, có thể sánh với các trung tâm ghép tạng trên thế giới.

Thanh Loan