Giảm lây nhiễm HIV: Đẩy mạnh truyền thông, can thiệp dự phòng đúng đối tượng

Theo số liệu lũy kế, đến hết tháng 3/2024, toàn tỉnh có 3.145 trường hợp nhiễm HIV, trong đó 937 trường hợp còn sống; 154/200 xã, phường, thị trấn có người nhiễm HIV.

Giai đoạn 2019 - 2023, trung bình mỗi năm toàn tỉnh phát hiện 30,6 trường hợp nhiễm HIV mới, giảm 13,8 trường hợp so với bình quân giai đoạn 2014 - 2019 (44,4 trường hợp/năm). Mặc dù số người nhiễm trung bình hằng năm giảm so với giai đoạn trước, nhưng trong giai đoạn này, số người nhiễm mới lại tăng qua từng năm, cụ thể năm 2021 cả tỉnh có 17 trường hợp, năm 2022 là 24 trường hợp, năm 2023 tăng lên 41 trường hợp (38 trường hợp lây truyền qua đường tình dục, 2 trường hợp lây truyền qua đường máu, 1 trường hợp lây truyền từ mẹ sang con).

Bà Hoàng Thị Đặng, Trưởng Khoa Phòng, chống HIV/AIDS, Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết: Trong những năm gần đây, tỉ lệ nhiễm HIV trong các nhóm nguy cơ cao đã giảm đáng kể và tỉ lệ chung trong cộng đồng được kiểm soát ở mức 0,21% (mục tiêu dưới 0,3%). Tuy nhiên, do dịch COVID-19 ảnh hưởng đến việc tiếp cận xét nghiệm đối với nhóm nguy cơ cao và người bệnh tiếp cận với xét nghiệm tải lượng virus nên tình hình lây nhiễm HIV có xu hướng gia tăng, chuyển dịch nguồn lây, lây truyền chủ yếu qua quan hệ tình dục và xuất hiện nhiều ở nhóm người đi làm ăn xa, công nhân ở các khu công nghiệp.

Ghi nhận ở huyện Cao Lộc cho thấy, năm 2023, toàn huyện phát hiện 6 trường hợp dương tính với virus HIV, trong đó có 4 trường hợp là người dân đi làm công nhân ở các khu công nghiệp, cả 4 trường hợp này đều bị nhiễm qua quan hệ tình dục.

Trên địa bàn tỉnh hiện có 14 cơ sở xét nghiệm sàng lọc HIV bao gồm: Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, Bệnh viện Đa khoa tỉnh, Bệnh viện Phổi Lạng Sơn và 11 trung tâm y tế huyện, thành phố. 200/200 trạm y tế xã, phường thị trấn đều có cán bộ chuyên trách phòng, chống HIV/AIDS. Khi nghi ngờ có nguy cơ lây nhiễm HIV, người dân cần đến các cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn, làm xét nghiệm miễn phí và áp dụng các biện pháp can thiệp kịp thời

Cùng với Cao Lộc, tại một số huyện như Hữu Lũng, Văn Lãng, Tràng Định... cũng có đối tượng nhiễm mới là người dân đi làm công nhân ở các khu công nghiệp ngoài tỉnh. Ông Đặng Văn Tuyến, Khoa Kiểm soát bệnh tật và HIV/AIDS, Trung tâm Y tế huyện Hữu Lũng cho biết: Trong năm 2023, chúng tôi đã tiến hành xét nghiệm đối với hơn 1.600 trường hợp và phát hiện 6 trường hợp dương tính với virut HIV, đều là công nhân trở về từ các khu công nghiệp.

Trên thực tế, trong số những người nhiễm HIV mới phát hiện thì tỉ lệ người lây qua đường tình dục trên địa bàn tỉnh tăng lên một cách đáng lo ngại, từ 66,7% năm 2022 lên 92,7% năm 2023, trong đó tập trung chủ yếu ở nhóm người đi làm ăn xa, công nhân ở các khu công nghiệp, không có đủ kiến thức về phòng, chống HIV/AIDS.

Ông Đào Đình Cường, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết: Là đơn vị chuyên môn phụ trách công tác phòng chống HIV/AIDS, trước thực trạng số ca lây nhiễm HIV có xu hướng gia tăng ở nhưng người đi làm ăn xa, chúng tôi đã chủ động tham mưu Sở Y tế chỉ đạo, đôn đốc các trung tâm y tế tuyến huyện, trạm y tế tuyến xã tăng cường phối hợp tuyên truyền, nâng cao nhận thức, xét nghiệm HIV (thực hiện hằng tháng và cao điểm vào tháng 6 và tháng 12). Đồng thời áp dụng các biện pháp can thiệp dự phòng lây nhiễm cho những đối tượng có nguy cơ cao, tập trung vào những gia đình có người đi làm ăn xa.

Theo đó, các cơ sở y tế đã tăng cường tuyên truyền, chuẩn bị đầy đủ test nhanh xét nghiệm HIV và tư vấn xét nghiệm HIV cho các đối tượng có nguy cơ cao. Từ đầu năm 2024 đến nay, các cơ sở y tế đã phối hợp tuyên truyền, tư vấn xét nghiệm cho trên 6.820 lượt người, phát hiện 5 trường hợp nhiễm HIV đưa vào quản lý, điều trị thuốc ARV, nâng tổng số bệnh nhân hiện đang quản lý điều trị ARV lên 823 người.

Bà Đinh Hoàng Giang, Phó Giám đốc TTYT huyện Cao Lộc cho biết: Trong năm 2023, chúng tôi đã tiến hành xét nghiệm HIV cho trên 700 trường hợp. Năm nay, để phát hiện sớm và áp dụng các biện pháp can thiệp giảm tác hại nhất là ở đối tượng người đi làm ăn xa, trung tâm đã và đang tăng cường tuyên truyền, xét nghiệm HIV cho các đối tượng có nguy cơ cao, tập trung vào nhóm gia đình, đối tượng đi lao động ngoại tỉnh về địa bàn và các thời điểm thích hợp...

Thiết nghĩ, để đạt được các mục tiêu đã đề ra trong công tác phòng, chống HIV/AIDS, các cơ sở y tế cần tiếp tục đẩy mạnh hoạt động huy động cộng đồng, tăng cường phối hợp trong phòng, chống HIV/AIDS; thường xuyên can thiệp dự phòng lây nhiễm HIV cho các nhóm đối tượng có nguy cơ nhiễm HIV cao, nhất là người đi làm ăn xa, làm công nhân ở các khu công nghiệp. Trong đó, các cơ sở y tế cần tiếp tục quan tâm phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền các xã, phường, thị trấn nắm bắt danh sách những người đi làm ăn xa, làm công nhân ở các khu công nghiệp để đẩy mạnh truyền thông, giáo dục nâng cao hiểu biết về HIV và vận động sử dụng các biện pháp can thiệp dự phòng như: cung cấp bao cao su và bơm kim tiêm miễn phí; phụ nữ mang thai phải khám thai định kỳ và làm xét nghiệm HIV... Từ đó, hạn chế nguồn lây, giảm số người mới nhiễm HIV, từng bước tiến tới mục tiêu kết thúc dịch bệnh AIDS vào năm 2030.

NGỌC HIẾU