Giá lithium dùng cho pin xe điện 'đi tàu lượn'

Giá lithium giảm xuống còn khoảng 27.000 đô la/tấn vào đầu tháng 10-2023 so với mức đỉnh 66.000 đô la Mỹ/tấn hồi tháng 10 năm ngoái. Ảnh: ABC News

Giá dầu cao đang kìm hãm nhu cầu xăng ở Mỹ, cho thấy điều gì tốt cho tập đoàn dầu khí ExxonMobil thì không tốt cho hãng xe Ford. Nhưng 100 năm trước, cả hai công ty đều phát triển nhanh chóng vì khi ô tô chạy trên đường nhiều hơn đồng nghĩa với nhiều nhiên liệu tiêu thụ hơn.

Mối quan hệ giữa xe điện và lithium, thành phần chính của pin, cũng chuyển động theo xu hướng tương tự. Nhiều xe điện hơn sẽ cần nhiều lithium hơn nhưng chỉ ở mức giá phù hợp. Điều này khiến lithium là thị trường khó khăn đối với các nhà đầu tư và thực sự là thách thức lớn đối các nhà sản xuất lithium hàng đầu như như Albemarle (Mỹ).

Hôm 15-10, Albemarle thông báo hủy bỏ thỏa thuận mua lại Công ty khai thác lithium Liontown Resources của Úc với giá khoảng 4,2 tỉ đô la Mỹ. Tuần trước, tỉ phú giàu nhất nước Úc, Gina Rinehart, tiết lộ đang nắm 19,9% cổ phần tại Liontown thông qua Công ty khai thác mỏ Hancock Prospecting thuộc sở hữu của bà. Điều này làm tăng nguy cơ Albemarle vấp phải sự phản đối của Hancock Prospecting trong thương vụ.

Nhưng đó có lẽ không phải là lý do duy nhất khiến Albemarle rút lui. Albemarle nộp hồ sơ dự thầu đầu tiên trong số nhiều hồ sơ dự thầu mua lại Liontown vào tháng 10-2022, khi lithium có giá khoảng 66.000 đô la Mỹ/tấn. Nhưng giá lithium giảm xuống còn khoảng 27.000 đô la/tấn vào đầu tháng 10-2023. Giá cổ phiếu của Albemarle cũng lao dốc, giảm gần một nửa kể từ mức đỉnh vào tháng 11 năm ngoái.

Ngoài ra, kế hoạch thâu tóm của Albemarle cũng đối mặt các vấn đề về chiến lược và tài chính. Thỏa thuận thâu tóm dự kiến thực hiện bằng tiền mặt, đòi hỏi Albemarle phải vay tiền vào thời điểm chi phí nợ tăng cao. Liontown cũng đã ký thỏa thuận cam kết cung cấp quặng lithium, dự kiến bắt đầu sản xuất vào mùa hè tới, cho các nhà sản xuất ô tô bao gồm Tesla và Ford. Điều này hạn chế tính linh hoạt kinh doanh của Albemarle sau khi thâu tóm Liontown.

Albemarle có thế mạnh về tinh chế quặng lithium hơn là khai thác mỏ. Vì vậy, công ty có lẽ muốn đưa nguồn cung lithium của Liontown vào chuỗi cung ứng riêng hơn là bán cho các nhà sản xuất ô tô. Các nhà đầu tư của Albemarle dường như cảm thấy nhẹ nhõm khi thỏa thuận bị hủy bỏ. Cổ phiếu của công ty này tăng gần 3% vào hôm 16-10.

Liontown có thể không phải là thương vụ phù hợp thời điểm đối với Albemarle, nhưng công ty sẽ cần tìm thêm lithium ở nơi khác. Bất chấp giá cả biến động, thị trường lithium đang mở rộng nhanh chóng khi các nhà sản xuất ô tô bán được nhiều xe điện hơn, đặc biệt là ở Trung Quốc. Các nhà phân tích của Citigroup dự đoán, mức tiêu thụ lithium toàn cầu sẽ tăng trung bình 21% mỗi năm cho đến năm 2030, chủ yếu nhờ nhu cầu từ ngành công nghiệp ô tô.

Nguồn cung mới đang tràn vào sẽ đẩy thị trường lithium vào tình trạng dư thừa trong một vài năm. Đó là lý do tại sao giá kim loại giảm mạnh gần đây và có thể sẽ tiếp tục giảm trong thời gian tới. Tuy nhiên, cũng như các thị trường hàng hóa khác, thị trường giá xuống sẽ tạo tiền đề cho một đợt phục hồi trong tương lai khi các nguồn đắt tiền hơn bị cắt giảm. Hầu hết các nhà phân tích hiện dự đoán nguồn cung lithium sẽ thiếu hụt vào cuối thập niên này.

Lithium thậm chí còn đang đi trên “một chuyến tàu lượn” siêu tốc hơn hầu hết các nguồn tài nguyên khác. Tăng trưởng nhanh chóng khiến thị trường khó cân bằng hơn và lithium không đủ ổn định để lưu trữ trong thời gian dài, khiến vấn đề nguồn cung trở nên thách thức hơn.

Sự biến động giá của lithium ảnh hưởng đến thị trường xe điện, nhưng mối quan hệ này không đơn giản. Các nhà sản xuất ô tô thường tự bảo vệ bằng các hợp đồng mua với giá cố định với các nhà cung cấp lithium như Albemarle. Điều đó có nghĩa là họ sẽ đối mặt tình trạng lạm phát đến trễ sau khi chốt mua lithium với giá cao hồi năm trước. Tesla tăng giá bán xe điện khi giá lithium tăng và giảm giá khi giá kim loại này đi xuống. Nhưng chính sách trợ cấp và môi trường lãi suất cao cũng ảnh hưởng đến khả năng chi trả của người mua xe.

Gần đây, một mô hình rõ ràng đã hình thành trong tâm lý nhà đầu tư gần đây. Khi giá cổ phiếu của các nhà cung cấp lithium như Albemarle và SQM tăng vọt năm ngoái, giá cổ phiếu của các hãng xe điện hàng đầu thế giới như Tesla và BYD của Trung Quốc lại giảm.

Năm nay, tình thế nhìn chung đảo ngược, với giá cổ phiếu Tesla phục hồi nhưng giá cổ phiếu Albemarle lao dốc. Tuy nhiên, ngành công nghiệp lithium từ lâu được xem là sẽ hưởng lợi nhờ sự trỗi dậy của xe điện. Rốt cục, hai lĩnh vực này sẽ phải cùng nhau tăng trưởng sản lượng, giống như những gì Standard Oil (tiền thân của tập đoàn dầu khí ExxonMobil) và hãng xe Ford đã trải qua. Ngành công nghiệp lithium cần có đủ lợi nhuận để tiếp tục đầu tư nhưng không quá nhiều vì điều này có khiến xe điện đi chệch hướng. Đó là sự cân bằng không dễ dàng đạt được.

Theo WSJ

Khánh Lan