Gia đình gửi thư ngỏ về việc Xuân Quỳnh 'trượt' giải thưởng

Trong thư ngỏ, gia đình nhà thơ Xuân Quỳnh, bao gồm nhà nghiên cứu Lưu Khánh Thơ (em gái Lưu Quang Vũ), Lưu Tuấn Anh, Lưu Minh Vũ (con trai nhà viết kịch Lưu Quang Vũ) bày tỏ sự bất ngờ khi Xuân Quỳnh không có tên trong danh sách được trao giải thưởng Hồ Chí Minh 2016 vì quá trình xét Giải thưởng trong gần một năm qua, ở mỗi vòng xét chọn, bỏ phiếu, nhà thơ Xuân Quỳnh đều đạt số phiếu quy định (trên 90%).

PGS Lưu Khánh Thơ, người trực tiếp kê khai hồ sơ kể lại vào sáng 30/3/2016, một cán bộ của văn phòng Hội Nhà văn Việt Nam, gọi điện cho bà yêu cầu phải bổ sung ngay Giấy thừa kế hợp pháp, chậm nhất là lúc 13h30 cùng ngày. Mặc dù thời gian rất gấp nhưng gia đình cũng đã đáp ứng kịp thời Giấy thừa kế với người đứng tên là anh Lưu Tuấn Anh, con đẻ nhà thơ Xuân Quỳnh.

Sau đó khoảng 10 ngày, văn phòng lại thông báo cùng hàng thừa kế với anh Lưu Tuấn Anh còn có anh Lưu Minh Vũ, nên yêu cầu phải có Giấy ủy quyền của anh Vũ. Tuấn Anh và Minh Vũ đã ra công chứng thực hiện thủ tục Ủy quyền theo quy định của pháp luật.

Tiếp đó, tháng 4/2016, hồ sơ của nhà thơ Xuân Quỳnh đã vượt qua ba vòng xét duyệt và có tên trong danh sách các hồ sơ đủ điều kiện mà Bộ VHTTDL trình Hội đồng cấp Nhà nước xét tặng giải thưởng Hồ Chí Minh và giải thưởng nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2016. Danh sách này cũng được đăng tải công khai trên cổng thông tin điện tử Bộ VHTTDL để lấy ý kiến rộng rãi nhân dân trước khi trình Hội đồng cấp nhà nước.

Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, Vụ Thi đua - Khen thưởng đã nhận được danh sách các tác giả được Hội đồng xét duyệt cấp Nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh và giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật. Cố thi sĩ Xuân Quỳnh không có tên trong danh sách của Hội đồng xét duyệt cấp Nhà nước.

Nhà viết kịch Lưu Quang Vũ và nhà thơ Xuân Quỳnh. Ảnh: Tư liệu.

Chiều 16/1, gia đình nhà thơ Xuân Quỳnh đã đến gặp nhà thơ Hữu Thỉnh, Chủ tịch Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam để hỏi lý do. Nhà thơ Hữu Thỉnh cho biết ông cũng không hiểu vì sao và cũng không được thông báo gì.

Ông còn cho gia đình thi sĩ Xuân Quỳnh biết thêm rằng ở vòng xét thứ 3, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Ngọc Thiện là Chủ tịch Hội đồng và ông là một trong số 4 Phó Chủ tịch Hội đồng thì nhà thơ Xuân Quỳnh vẫn đạt số phiếu bầu cao trên 90%.

Trong thư ngỏ, các thành viên gia đình Xuân Quỳnh cũng cho biết nhà thơ Xuân Quỳnh được Bộ VHTTDL đề nghị xét tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật với hai tập thơ là Lời ru trên mặt đất và Bầu trời trong quả trứng (Giải thưởng chính thức về Văn học thiếu nhi của Hội nhà văn Việt Nam năm 1982 – 1983).

Xuân Quỳnh đã mất gần 30 năm, gia đình không tìm được Giấy chứng nhận Giải thưởng, nhưng Hội nhà văn Việt Nam đã có Công văn xác nhận Giải thưởng và trong tập Kỷ yếu Nhà văn Việt Nam hiện đại, phần về nhà thơ Xuân Quỳnh (trang 1240) cũng có thông tin này.

“Nhà thơ Xuân Quỳnh cũng như những người sáng tạo khác, không kỳ vọng viết ra để đạt giải này hay giải kia. Bằng tâm huyết và tài năng của mình, họ lặng lẽ góp phần vào thành tựu chung của nền văn học nước nhà. Tác phẩm của nhà thơ Xuân Quỳnh đã được người đọc nhiều thế hệ và đồng nghiệp ghi nhận, đánh giá cao.

Vì tất cả những điều trên, chúng tôi mong muốn nhận được sự trả lời chính thức từ các cơ quan có thẩm quyền về lý do nhà thơ Xuân Quỳnh không có tên trong danh sách được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt 2016, nhằm giải tỏa những băn khoăn bức xúc của gia đình, của giới văn nghệ sĩ và dư luận xã hội” – gia đình nhà thơ Xuân Quỳnh cùng bày tỏ trong thư ngỏ.

Dự kiến, lễ trao giải dành cho các tác giả được Giải thưởng Hồ Chí Minh và giải thưởng Nhà nước sẽ được tổ chức vào sau Tết Nguyên đán Đinh Dậu.

Dương Cầm