Dừng Dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận do tình hình kinh tế

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng phát biểu tại buổi họp báo chuyên đề. Ảnh: H.Dịu

Dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận (Dự án) được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư tại Nghị quyết số 41/2009/QH12 ngày 25-11-2009. Dự án gồm 2 nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2; công suất lắp đặt mỗi nhà máy khoảng 2000 MW để cung cấp điện cho hệ thống quốc gia.

Tuy nhiên, trên cơ sở báo cáo của Chính phủ, Quốc hội ngày 22-11 đã biểu quyết thông qua Nghị quyết dừng thực hiện dự án này.

Nguyên nhân của việc dừng thực hiện này, theo Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng: “Không phải vì lý do công nghệ, an toàn mà là do tình hình kinh tế của Việt Nam hiện nay. Công nghệ hạt nhân của Liên bang Nga và Nhật Bản dự kiến sử dụng tại Dự án đều là công nghệ tiên tiến nhất và có mức độ an toàn rất cao nên hoàn toàn yên tâm”.

Theo đó, so với năm 2009, thời điểm quyết định chủ trương đầu tư Dự án, tình hình phát triển kinh tế vĩ mô của Việt Nam hiện nay có nhiều thay đổi. Dư địa về tiết kiệm điện của nước ta còn nhiều, khả năng liên kết lưới điện khu vực với các nước láng giếng dự kiến sẽ tăng cường trong thời gian tới và đặc biệt là tiềm năng sử dụng các dạng năng lượng tái tạo như điện gió, mặt trời… trở nên khả thi.

“Mặt khác, nước ta đang cần nguồn vốn lớn để đầu tư phát triển các dự án cơ sở hạ tầng đồng bộ, hiện đại để tạo động lực cho phát triển kinh tế - xã hội cũng như nguồn vốn để giải quyết các vấn đề do biến đổi khí hậu gây ra”, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nêu rõ.

Trả lời câu hỏi của báo chí liên quan đến ảnh hưởng của quyết định dừng Dự án đến an ninh cung ứng điện quốc gia, ông Hoàng Quốc Vượng, Thứ trưởng Bộ Công Thương cho hay: dự kiến đến năm 2030, nếu hoàn thành, Dự án sẽ đóng góp khoảng 3,6% về công suất, 5,7% về sản lượng điện sản xuất của hệ thống điện quốc gia. Vì thế, quyết định này sẽ không gây ảnh hưởng, hơn nữa, Việt Nam đang có nhiều chương trình phát triển các dự án năng lượng điện tái tạo cũng như xem xét biện pháp tăng cường mua điện từ các nước láng giềng nhất là từ CHDCND Lào.

Về ảnh hướng đến quan hệ với các đối tác Nga và Nhật Bản, người phát ngôn của Chính phủ cho biết, việc dừng thực hiện Dự án đã được Chính phủ Việt Nam trao đổi với các đối tác cùng với thời điểm báo cáo Quốc hội. Mặc dù các đối tác Nga và Nhật Bản đều bày tỏ sự đáng tiếc song về cơ bản đều thể hiện quan hệ hữu nghị, cảm thông, chia sẻ với Việt Nam về quyết định này. Đồng thời Chính phủ Nga và Nhật Bản mong muốn sẽ tăng cường hợp tác, hỗ trợ cho Việt Nam một số lĩnh vực phát triển kết cấu hạ tầng để thay thế cho hợp tác đầu tư xây dựng Dự án.

"Chính phủ Việt Nam khẳng định rằng, việc dừng thực hiện Dự án không làm ảnh hưởng đến quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Liên bang Nga và quan hệ đối tác sâu rộng với Nhật Bản", Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nhấn mạnh.

Tính đến thời điểm hiện tại, một số việc chính của Dự án đã được triển khai như: hệ thống cấp điện phục vụ thi, dự án di dân tái định, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực cho Dự án…

Ông Hoàng Quốc Vượng khẳng định, các công việc đã được triển khai sẽ tiếp tục được sử dụng cho mục tiêu phát triển kinh tế- xã hội của tỉnh Ninh Thuận. Ví dụ như hệ thống điện phục vụ thi công, Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN) sẽ bàn giao cho Công ty điện lực Ninh Thuận để cung ứng cho địa phương; khu tòa nhà Ban quản lý Dự án sẽ bàn giao cho Ban quản lý thủy điện tích năng Bắc Ái – đây cũng là công trình trọng điểm của Ninh Thuận; gần 400 học sinh – sinh viên đã sang Nga và Nhật Bản học tập các chuyên ngành liên quan đến điện hạt nhân vẫn tiếp tục được đào tạo để phục vụ nhu cầu phát triển hạt nhân vì mục đích hòa bình hoặc tham gia vào vận hành các nhà máy nhiệt điện khác…

Nhìn chung, việc dừng thực hiện Dự án là quyết định được xem xét, cân nhắc kỹ lưỡng với tinh thần trách nhiệm cao nhất của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ để bảo đảm sự phát triển bền vững của đất nước. Qua việc này, Thứ trưởng Bộ Công Thương đã thừa nhận Dự án để lại bài học sâu sắc về công tác dự báo, nên cần nâng cao trình độ của đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ làm chính sách chiến lược để làm sao có được dự báo tốt hơn, hoạch định chiến lược sát với thực tế hơn.

Hương Dịu