Dự án khu đô thị, nhà dân 'đua nhau' lấn chiếm đất ga đường sắt tuyến Đông Anh – Quán Triều

Mặt bằng đất thuộc ga đường sắt Phổ Yên bị Trưởng ga Phổ Yên tự ý cho thuê, dẫn đến hình thành công trình xây dựng, lắp đặt trái phép trên đất thuộc phạm vi ga và đến nay chưa thể di dời hay xử lý vi phạm (chụp đầu tháng 10/2023)

Trưởng ga tự ý cho thuê đất, công trình xây dựng "đua nhau" chiếm đất ga

Gần giữa tháng 10/2023, PV Tạp chí GTVT có mặt tại ga đường sắt Phổ Yên (Tổ dân phố 6, phường Đồng Tiến, TP. Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên) thuộc tuyến đường sắt quốc gia Đông Anh – Quán Triều, nhận thấy tại khu vực đường ngang giao cắt với đường sắt tại Km29+666 với Quốc lộ 3 (đối diện nhà gác chắn đường sắt) có một dãy khuôn viên rộng khoảng vài trăm mét vuông đặt nhiều chậu cây cảnh, 3 - 4 quán giải khát dạng nhà sàn, bãi đất trống chứa vỏ container có công nhân đang sửa chữa…

Công trình này giáp vài chục mét dọc theo đoạn đường sắt thuộc ga Phổ Yên, cạnh với công trình thông tin tín hiệu đường sắt (do Công ty CP Thông tin tín hiệu đường sắt Bắc Giang quản lý). Nhìn về phía đường sắt, sát với hàng rào là đoạn đường ray dùng cho tàu dừng tránh bị bỏ không, có đoạn cây cỏ um tùm che lấp.

Theo lời bà M., một người dân thường "trồng nhờ" rau thơm trên một khoảnh đất trống thuộc phạm vi ga, công trình cây xanh, nhà cửa nói trên được ga Phổ Yên cho gia đình ông Hoàn cùng khu phố thuê để kinh doanh từ hơn một năm nay. "Chúng tôi thấy chính quyền, lực lượng chức năng đã đến làm việc một vài lần và nghe nói sắp bị tháo dỡ, nhưng đến nay vẫn thấy tồn tại", bà M. kể.

Ngoài công trình trên, quan sát cũng cho thấy một số công trình xây dựng nhà dân, hạ tầng của dự án khu đô thị nằm sát với đường ray, công trình thuộc ga Phổ Yên, có dấu hiệu xây dựng xâm lấn vào đất thuộc phạm vi ga.

Trao đổi với PV Tạp chí GTVT về công trình của ông Hoàn, ông Lê Đắc Lợi, Trưởng ga Phổ Yên thừa nhận, ngày 1/4/2022, ông Lợi có ký hợp đồng (có ký tên, đóng dấu chức danh Trưởng ga) cho ông Nguyễn Ngọc Hoàn (hộ khẩu Tổ dân phố 6, phường Đồng Tiến, TP. Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên) thuê 225 m2 mặt bằng phía bên phải đường ray số 3 để làm khu rửa xe, bãi chứa container, với thời hạn 3 năm (1/1/2022 – 1/4/2025), với giá 12 triệu đồng/năm.

"Sau đó 3 ngày, tôi và ông Hoàn đã làm, cùng ký giấy tờ hủy bỏ hợp đồng, kèm thêm nội dung bên thuê phải di dời vỏ container, máy móc, dỡ toàn bộ nền đất láng xi măng trong vòng một tuần sau đó. Tuy nhiên, đến giờ ông Hoàn vẫn không chịu thực hiện di dời nên công trình trên vẫn tồn tại", ông Lợi nói và cho biết thêm bản thân đã bị Chi nhánh đường sắt Hà Thái Hải (quản lý ga Phổ Yên, trực thuộc Tổng Công ty Đường sắt VN) kỷ luật vì việc ký kết hợp đồng trên.

Theo lãnh đạo ga Phổ Yên, Dự án Khu đô thị Đại Phong cũng xây dựng cột điện, rãnh thoát nước vào phạm vi đất thuộc ga Phổ Yên quản lý

Đáng chú ý, ngoài trường hợp trên, Trưởng ga Phổ Yên cũng xác nhận từ hơn 1 năm nay ga Phổ Yên đã bị một dự án khu đô thị và một số công trình nhà dân xây dựng lấn vào đất thuộc phạm vi quản lý của ga.

Cụ thể, ngày 11/6/2022, dự án khu đô thị Đại Phong (Tổ dân phố Đại Phong, phường Ba Hàng, chủ đầu tư là Liên danh Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Tấn Đức và Công ty CP Đầu tư xây dựng hạ tầng Tấn Đức JSC) thi công đổ đất, san lấp mặt bằng, lu nèn kéo dài vào đất ga Phổ Yên khoảng 100 m, chỉ cách đường sắt số 1 của ga 8 - 10 m và xâm phạm vào đất ga từ 6 - 8 m (đường chỉ giới cách ga số 1 là 16 m). Cùng đó, dựng cột điện cao 6 m nằm cách đường ray chỉ khoảng 4,6 m; xây dựng rãnh thoát nước có chiều dài khoảng 25 m, rộng 0,8 m và sâu 0,5 m nằm cách đường sắt số 1 của ga Phổ Yên chỉ 10 m.

Một công trình nhà dân (mái màu đen) có một phần đất lấn chiếm và xây dựng trên đất thuộc phạm vi ga Phổ Yên, đồng thời mở cổng, lối đi trên đất khu ga

Cùng đó, gia đình ông Nguyễn Ngọc Sinh (Tổ dân phố số 6), ngày 30/6/2022 đã đào móng, xây dựng nhà kiên cố với chiều dài 14 m, rộng 10 m trên đất thuộc khu ga. Tương tự, ngày 26/3/2022, gia đình ông Hồ Đình Sơn (Tổ dân phố Đại Ga) xây dựng nhà ở với một phần công trình lấn vào đất của ga Phổ Yên.

"Ngay khi xảy ra và trong quá trình các công trình trên vi phạm, ga Phổ Yên đều lập biên bản và đề nghị chính quyền địa phương giải quyết. Chi nhánh khai thác đường sắt Hà Thái Hải cũng có văn bản gửi UBND tỉnh Thái Nguyên đề nghị giải quyết các trường hợp trên theo thẩm quyền nhưng chưa được xử lý", lãnh đạo ga Phổ Yên cho hay.

Còn từ đầu năm 2023 đến nay, ga Phổ Yên cũng lập biên bản, làm việc với chính quyền phường, thành phố về việc hộ gia đình các ông Nguyễn Quang Lương, Nguyễn Văn Nghị (Tổ dân phố Đình, phường Nam Tiến) xây công trình lấn vào đất thuộc ga đường sắt quản lý từ 17 - 32 m2.

Một hộ dân quây tôn lấn chiếm đất thuộc phạm vi ga Đông Anh, dù Thanh tra Bộ GTVT đã có kết luận vi phạm nhưng đến nay vụ việc chưa được giải quyết

Ga cho thuê đất làm ki ốt, để mặc công trình nhà dân lấn chiếm

Còn tại ga Đông Anh (Tổ 8, thị trấn Đông Anh, huyện Đông Anh, Hà Nội, trực thuộc Chi nhánh Khai thác đường sắt Hà Thái Hải), PV Tạp chí GTVT cũng nhận thấy khu vực giữa ga hình thành một đường ngang dân sinh cắt qua các đường ray, thường xuyên có ô tô, xe máy lưu thông qua và đất của ga trở thành lối đi dân sinh. Khu vực đường sắt trong ga có dấu hiệu cây cỏ bị phun thuốc diệt cỏ để bảo trì đường sắt, các thanh ray tập kết ngay sát các đường ray…

Đáng chú ý, phía đối diện chếch vài trăm mét trụ sở nhà ga có một hàng rào tôn nhà dân quây sát với cột thông tin tín hiệu đường sắt khu vực trong ga, có dấu hiệu bị lấn chiếm. Trong khi đó, án ngữ trước cửa nhà ga là dãy vài chục ki ốt buôn bán hàng hóa, kinh doanh dịch vụ… Một số chủ ki ốt cho biết, đất dãy ki ốt là đất của ga Đông Anh, được ga cho thuê từ khoảng năm 1995, với giá hơn 20 triệu đồng/ki ốt và hiện nay một số trường hợp đã sang tên, chuyển nhượng với giá 300 triệu đồng/ki ốt.

Nhằm làm rõ thông tin trên, PV Tạp chí GTVT đã gặp ông Nguyễn Hữu Sáng, Trưởng ga Đông Anh, song ông này từ chối cung cấp thông tin với lý do Chi nhánh Đường sắt Hà Thái Hải, Tổng công ty Đường sắt VN không cho phép cung cấp thông tin báo chí. Dẫu vậy, tìm hiểu của PV cho thấy, việc ga Đông Anh gần đây bị công trình xây dựng lấn chiếm vào đất khu ga là có thật.

Cụ thể, theo Kết luận Thanh tra số 6878/KL-BGTVT ngày 30/6/2022 của Thanh tra Bộ GTVT, một phần diện tích đất khu vực 02 A0 của ga Đông Anh bị người dân quây tôn, xây tường và đổ đất lấn chiếm, thi công công trình nhà ở, nhưng chưa bị xử lý.

Đại diện Cục Đường sắt VN cũng cho biết, ngày 21/7/2022, Đoàn kiểm tra công tác bảo đảm trật tự ATGT đường sắt của Cục ghi nhận ga Đông Anh bị lấn chiếm tại khu vực đường ray cụt 80. Cụ thể, có thiết bị biến áp đặt trên đường sắt, nằm cách mũi lưỡi ghi 5 m; tường xây dọc đường ray và cách đường ray chỉ 1,1 m...

"Trong biên bản kiểm tra, Đoàn kiểm tra đã đề nghị ga Đông Anh, Chi nhánh Đường sắt Hà Thái Hải quản lý tốt công trình thuộc kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia, ngăn chặn xử lý kịp thời các công trình xây dựng lấn chiếm trái phép thuộc địa phận ga quản lý", đại diện Cục Đường sắt VN thông tin.

Đất mặt tiền của ga Đông Anh được chia thành dãy ki ốt để cho thuê kinh doanh từ khoảng năm 1996 (ảnh trên), giữa ga được mở thành lối đi dân sinh, dấu hiệu dùng thuốc diệt cỏ trong thực hiện bảo trì đường ray trong ga (ảnh dưới)

Trở lại các trường hợp cho thuê đất sai dẫn đến lấn chiếm đất tại ga Phổ Yên (tỉnh Thái Nguyên), đại diện Cục Đường sắt VN cho biết, ngày 1/8/2023, Cục có văn bản gửi UBND tỉnh Thái Nguyên chỉ đạo UBND TP. Phổ Yên, UBND phường Đồng Tiến xử lý ngay việc công trình của gia đình ông Hoàn lấn chiếm trái phép; đề nghị Tổng Công ty Đường sắt VN thực hiện đầy đủ trách nhiệm bảo vệ kết cấu hạ tầng đường sắt theo quy định của Luật Đường sắt. Ngày 8/8/2023, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Thái Nguyên Đặng Xuân Trường cũng ký văn bản chỉ đạo UBND TP. Phổ Yên giải quyết vấn đề này, song phía UBND phường Đồng Tiến (TP. Phổ Yên) nêu lý do chưa đủ căn cứ để xử lý do chưa làm rõ hợp đồng cho thuê đất của ga Phổ Yên.

Vì vậy, UBND phường Đồng Tiến đề nghị Cục Đường sắt VN làm rõ việc ga Phổ Yên ký hợp đồng cho thuê đất là đúng hay không và phải có kết luận, thông báo cho phường mới đủ căn cứ xử lý. Do đó, Cục Đường sắt VN lại phải có công văn và chờ Chi nhánh Đường sắt Hà Thái Hải trả lời các nội dung trên để chuyển tới chính quyền địa phương.

Tương tự, trường hợp vi phạm tại Dự án Khu đô thị Đại Phong, hiện cũng mới dừng lại ở việc UBND tỉnh Thái Nguyên (sau khi nhận văn bản từ Cục Đường sắt VN, Tổng Công ty Đường sắt VN) chỉ đạo chính quyền cấp dưới, Sở GTVT giải quyết.

Thực tế trên cho thấy, để bảo vệ kết cấu hạ tầng đường sắt khu vực ga Phổ Yên, ga Đông Anh, cơ quan quản lý nhà nước và chính quyền địa phương cần làm rõ trách nhiệm trong quản lý, sử dụng đất thuộc kết cấu hạ tầng đường sắt và xử lý dứt điểm vi phạm lấn chiếm, xây dựng trên đất thuộc ga đường sắt.

Đề nghị làm rõ trách nhiệm Công ty CP Thông tin tín hiệu đường sắt Bắc Giang

Trong văn bản ngày 1/8/2023 của Cục Đường sắt VN gửi UBND tỉnh Thái Nguyên, Tổng Công ty Đường sắt VN về việc chấp hành các quy định pháp luật trong xây dựng công trình, thực hiện hoạt động trong phạm vi đất dành cho đường sắt tại ga Phổ Yên, tuyến đường sắt Đông Anh – Quán Triều, nêu rõ việc gia đình ông Hoàn tự ý đặt container, lắp đặt khung nhà thép, lợp mái tôn phía dưới đường dây, cột thông tin đường sắt… trên diện tích 1.450 m2 đất thuộc ga Phổ Yên quản lý.

Vì vậy, Cục Đường sắt VN đề nghị Tổng Công ty Đường sắt VN xem xét, làm rõ trách nhiệm và xử lý (nếu có) của Công ty CP Thông tin tín hiệu đường sắt Bắc Giang trong việc kiểm tra, phát hiện, có biện pháp xử lý và báo cáo kịp thời mọi hành vi vi phạm trong phạm vi bảo vệ công trình đường dây thông tin đường sắt tại ga Phổ Yên, Thái Nguyên.

Huy Lộc - Minh Tùng