Dòng chảy thiếu hụt, Hà Nội liệu có gặp khó lấy nước gieo cấy vụ Xuân?
Những năm gần đây, Hà Nội thường xuyên gặp khó khăn trong lấy nước gieo cấy vụ Xuân 2024. Nếu không khẩn trương có những giải pháp về công trình, nguy cơ thiếu nước sản xuất rất dễ xảy ra.
Nguy cơ dòng chảy thiếu hụt
Dù là Thủ đô nhưng diện tích gieo cấy lúa vụ Xuân hàng năm của Hà Nội vẫn rất lớn. Đây cũng là vụ mùa quan trọng nhất trong năm nhằm bảo đảm an ninh lương thực cho người dân. Chính vì vậy, công tác chống hạn được đặc biệt quan tâm.
Phó Cục trưởng Cục Thủy lợi (Bộ NN&PTNT) Lương Văn Anh cho biết, trong vụ Xuân 2023, Bộ đã phối hợp cùng Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) tổ chức 2 đợt lấy nước, với tổng cộng 12 ngày. Tuy nhiên, sau 2 đợt lấy nước, Hà Nội là địa phương có tỷ lệ lấy nước thấp nhất trong số 11 tỉnh, TP khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ.
Kiểm tra hệ thống công trình lấy nước tại trạm bơm Ấp Bắc (huyện Đông Anh).
Để bảo đảm nguồn nước sản xuất vụ Xuân 2023 cho Hà Nội, Cục Thủy lợi đã phải có Văn bản số 10/CTL-VH gửi EVN, trong đó đề nghị vận hành xả nước các hồ chứa thủy điện để cấp nước bổ sung cho hạ du, hỗ trợ bà con nông dân lấy đủ nước phục vụ gieo cấy lúa vụ Xuân 2023.
Theo nhận định của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, từ tháng 12/2023 đến tháng 2/2024 (thời kỳ lấy nước đổ ải, gieo cấy lúa vụ Xuân), lượng mưa tại các tỉnh, TP miền Bắc có xu hướng giảm. Mực nước trên các sông, suối xuống dần. Tổng lượng dòng chảy đến các hồ chứa lớn trên sông Đà thiếu hụt từ 10 - 30%.
Từ tháng 3 đến tháng 5/2024 (thời kỳ tưới dưỡng lúa Xuân), lượng dòng chảy đến các hồ chứa lớn trên lưu vực sông Đà thiếu hụt từ 5 - 20%; sông Lô và sông Hồng thiếu hụt từ 20 - 30%. Đây là điều kiện bất lợi về nguồn nước, có thể ảnh hưởng lớn đến công tác chống hạn vụ Xuân 2024.
Khẩn trương lắp đặt công trình
Để bảo đảm nguồn nước phục vụ gieo cấy cho bà con nông dân 11 tỉnh, TP khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ, Bộ NN&PTNT đã thống nhất với EVN tổ chức xả nước từ các hồ chứa thủy điện. Tổng thời gian lấy nước vụ Xuân 2024 là 12 ngày.
Theo thống nhất giữa Bộ NN&PTNT và Tập đoàn Điện lực Việt Nam, đợt 1 lấy nước vụ Xuân 2024 sẽ bắt đầu từ 0 giờ 00’ ngày 23/1 đến 24 giờ 00’ ngày 30/1/2024 (8 ngày); đợt 2: từ 0 giờ 00’ ngày 18/2 đến 24 giờ 00’ ngày 21/2/2024 (4 ngày).
Trong thời gian lấy nước đợt 1, các nhà máy thủy điện sẽ vận hành tối đa công suất phát điện để tăng cường nguồn nước về hạ du; đợt 2 các hồ chứa thủy điện vận hành bảo đảm dòng chảy đủ để đẩy mặn, mực nước cho các trạm bơm dã chiến và các công trình đã được nâng cấp hoạt động.
Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi Hà Nội Đào Quang Khải cho biết, để chuẩn bị cho công tác chống hạn vụ Xuân 2024, TP đã chỉ đạo các doanh nghiệp thủy lợi phối hợp sửa chữa, lắp đặt các tổ máy bơm tại trạm bơm Trung Hà (huyện Ba Vì). Việc lắp đặt các tổ máy bơm dã chiến dự kiến hoàn thành trong tháng 12/2023, sẽ giúp giải quyết bài toán cấp nước sản xuất nông nghiệp cho địa bàn huyện Ba Vì.
Trong khi đó, đại diện Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình thủy lợi 1 (Bộ NN&PTNT), cho biết đơn vị đang di chuyển, lắp đặt Trạm bơm dã chiến Phù Sa sang vị trí khác để tạo mặt bằng xây dựng mới công trình thay thế. Dự kiến, trước đợt điều tiết nước hồ thủy điện đầu tiên, sẽ hoàn thành lắp đặt. Khi đó, về cơ bản những khu vực thường xuyên gặp khó về nguồn nước thuộc Hà Nội sẽ được giải tỏa áp lực.
Theo Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Nguyễn Văn Quyến, TP đã chỉ đạo các doanh nghiệp thủy lợi xây dựng kế hoạch lấy nước phù hợp, bảo đảm cung cấp đủ nước cho các diện tích gieo cấy có nhu cầu lấy nước từ hệ thống sông Hồng trong 2 đợt lấy nước. Đồng thời, tăng cường các giải pháp giữ nước trên ruộng để hạn chế thất thoát nước trong thời gian dài giữa đợt 1 và đợt 2 lấy nước, hạn chế tối đa việc thất thoát, lãnh phí nguồn nước.
