Độc dị loài gà duy nhất có móng vuốt ở cánh và bay như chim
Gà móng là thành viên cuối cùng còn sót lại của dòng chim cổ xưa phân nhánh theo hướng riêng cách đây 64 triệu năm, ngay sau sự kiện tuyệt chủng hàng loạt của khủng long.
Được tìm thấy ở Amazon và Orinoco ở Nam Mỹ, gà móng hay hoatzin (Opisthocomus hoazin) được coi là loài chim bí ẩn bậc nhất thế giới.
Gà móng có cổ dài và đầu nhỏ. Chúng có khuôn mặt màu xanh lam không có lông với đôi mắt màu hạt dẻ, trên đỉnh đầu có một cái mào lông tua tủa.
Mặt trên thân gà móng có màu xám đen, mặt dưới thân màu sáng, các lông bay phía ngoài của cánh có màu nâu, cái đuôi dài màu xám có phần chót màu trắng.
Các con non có hai móng vuốt trên mỗi cánh. Ngay khi mới nở, chúng có thể sử dụng những móng vuốt này và bàn chân để bò quanh cành cây.
Khi những kẻ săn mồi như diều hâu đen lớn tấn công khu vực làm tổ, những con gà móng trưởng thành sẽ bay ồn ào xung quanh để đánh lạc hướng kẻ săn mồi, trong khi con non rời khỏi tổ và ẩn mình trong những bụi cây.
Chúng có thể bơi dưới mặt nước để thoát khỏi nguy hiểm, sau đó sử dụng đôi cánh có móng của mình để trèo trở lại tổ an toàn.
Những chiếc móng trên cánh của gà móng non có sự tương đồng đáng kể với Archaeopteryx, loài chim cổ xưa chỉ còn được biết đến qua các hóa thạch.
Tuy nhiên, cũng có giả thuyết cho rằng móng vuốt của gà móng có nguồn gốc gần đây hơn và có thể là sự tiến hóa từ nhu cầu thường xuyên rời tổ và trèo lên dây leo và cây cối rậm rạp của chim non.
Năm 2015, một nghiên cứu di truyền học chỉ ra rằng gà móng là thành viên cuối cùng còn sót lại của dòng chim cổ xưa phân nhánh theo hướng riêng cách đây 64 triệu năm, ngay sau sự kiện tuyệt chủng hàng loạt của khủng long.
Chúng được xếp vào bộ Opisthocomiformes, họ hàng gần nhất của gà móng có thể là bộ Gà hoặc bộ Cu cu
Gà móng sống thành đàn và làm tổ theo đàn nhỏ. Thức ăn của chúng chủ yếu là lá cây, đôi khi ăn cả hoa và quả
Hệ thống tiêu hóa của gà móng độc nhất vô nhị trong các loài chim. Chúng lưu trữ các vi khuẩn đặc biệt ở phần trước của ruột để phân hủy và lên men nguyên liệu thực vật mà chúng nuốt vào, giống như các loài gia súc và động vật nhai lại
Chúng thường đẻ hai hoặc ba quả trứng trong một cái tổ hình que trên cây treo trên mặt nước
Là một loài chim ồn ào, gà móng tạo ra nhiều loại tiếng kêu khàn khàn, bao gồm những tiếng rên rỉ, tiếng ộp ộp, tiếng rít, càu nhàu…
Hiện tại, gà móng có nguy cơ suy giảm do mất môi trường sống, mà chủ yếu là do nạn phá rừng ở Amazon.
