Độc đáo mối 'giao duyên' giữa bò tót rừng quý hiếm với bò nhà

Bò tót rừng tìm bò tót nhà để giao phối

Những ngày đầu tháng 4, chúng tôi đã đến Vườn quốc gia Phước Bình (gọi tắt là Vườn) để nghe câu chuyện về hành trình một bò tót đực quý hiếm từ vùng đệm Vườn quốc gia tìm đến những con bò cái nuôi của người dân để giao phối, tạo ra bò tót lai.

Phóng viên thật sự ấn tượng với đàn bò tót lai đang được nuôi dưỡng khỏe mạnh tại Vườn. Đàn bò tót lai cũng chính là điểm nhấn thu hút khách du lịch và người dân khi đến nơi đây.

Chỉ vào đàn bò tót lai, ông Não Duy Pháp, Trưởng phòng Khoa học - Bảo tồn thiên của Vườn kể, quãng thời gian con bò tót đực ở vùng đệm của Vườn thường xuyên tìm bò cái nhà của người dân để giao phối là năm 2009 đến 2015.

"Con bò tót đực trên có chiều cao hơn 1,7m, thân dài trên 2m, nặng khoảng 1.000kg, không hung hãn. Sau hơn 6 năm 'trốn' khỏi vùng đệm của Vườn, con bò tót đực này đã giao phối với nhiều con bò cái nhà và sinh ra hơn 10 con bò tót lai", ông Pháp chia sẻ.

Con bò tót đực quý hiếm sau giao phối với bò nhà, tạo ra đàn bò tót lai thì chết vì già yếu, hiện bộ xương được lưu giữ.

Cũng theo ông Pháp, vào cuối năm 2015, con bò tót đực quý hiếm chết do già yếu. Vườn quyết định mang bộ da, cặp sừng, bộ xương con bò tót này đến trưng bày, giới thiệu tại Trung tâm Giáo dục môi trường và Dịch vụ môi trường rừng của Vườn.

Đối với đàn bò tót lai, chúng được tập hợp, mang về khu vực thực nghiệm rộng khoảng 5ha của Vườn để nuôi dưỡng, chăm sóc bằng thức ăn xanh, cho tự do đi lại trong môi trường tự nhiên bán hoang dã.

Đàn bò tót lai phát triển bình thường, khỏe mạnh.

Gắn bó với đàn bò tót lai nhiều năm, ông Pháp đánh giá, những con bò tót lai lớn nhanh, sức vóc cường tráng hơn so với bò nhà, không có tính hung hãn.

Đồng thời bò tót lai không có u ở vai và yếm ở vùng rốn, đầu hơi nhỏ, trán rộng và lõm, mặt hình chữ V, sừng nhọn và phát triển sớm.

Khi mới sinh, bò tót lai có lông màu nâu vàng pha xám nâu, khác rõ với bê con của bò nhà. Sau 4 tháng tuổi, lông bò tót lai chuyển dần sang màu nâu đen ở toàn thân, còn đỉnh đầu màu vàng.

Theo đánh giá sơ bộ của Vườn, ngoại hình và màu lông của bò tót lai có nhiều nét giống bò tót rừng tự nhiên.

Ngoại hình và màu lông của bò tót lai có nhiều nét giống bò tót rừng tự nhiên.

"Nhờ nuôi dưỡng trong môi trường gần với tự nhiên, bảo đảm đủ thức ăn, nước uống, nên đàn bò tót lai mập mạp, lông da mơn mởn, sẵn sàng để người khác chạm vào", ông Pháp vui mừng nói.

Bò tót lai ngày càng nhiều nét giống bò tót tự nhiên

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó giám đốc Trung tâm Giáo dục môi trường và Dịch vụ môi trường rừng của Vườn cho biết, đàn bò tót lai được chúng tôi đưa vào đề án nghiên cứu và bảo tồn nguồn gen bò tót quý hiếm ở Ninh Thuận và phục vụ nhu cầu du lịch. Một số người dân, khách đến đây rất thích thú ngắm nhìn đàn bò tót lai này.

Đến nay, con bò tót lai có trọng lượng nặng nhất đàn đạt gần 500kg, nặng gấp hai lần so với bò nhà cùng độ tuổi. Càng lớn, đàn bò tót lai càng bộc lộ nhiều nét giống bò tót tự nhiên như sừng cong, dài đều 2 bên, không có nọng phía dưới cổ (trong khi con bò nhà nào cũng có nọng ở cổ).

Con bò tót lai nặng nhất đã đạt gần 500kg.

Đồng thời, một số bò tót lai đã dần lộ ra 4 chân màu trắng, đặc điểm nhận dạng đặc trưng của bò tót.

Ông Tuấn bộc bạch thêm, từ nay đến năm 2025, chúng tôi tập trung cao độ nghiên cứu nguồn gen của đàn bò tót lai này. Thời gian qua, chúng tôi ghi nhận đàn bò tót lai có sự giao phối lẫn nhau. Tuy nhiên chưa thể thụ tinh được bởi nhiều nguyên nhân, trong đó nguyên nhân chính là những con bò tót lai này có mối quan hệ cận huyết thống với nhau.

Bò tót lai ở Vườn càng lớn càng giống bò tót tự nhiên.

"Thời gian tới, chúng tôi cũng mong muốn các nhà khoa học, các đơn vị chuyên ngành nghiên cứu cách lai tạo bò nhà có chất lượng tốt với đàn bò tót lai này để tạo ra những cá thể có tầm vóc to lớn hơn", ông Tuấn chia sẻ thêm.

Đàn bò tót lai được nuôi dưỡng, chăm sóc tại Vườn quốc gia Phước Bình.

Ý Thảo