Doanh nghiệp gian dối sẽ bị hủy tư cách xuất khẩu

Theo đó, Các doanh nghiệp đã được cấp mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói phải chủ động cập nhật, điều chỉnh kịp thời để đáp ứng yêu cầu từ phía bạn. Nếu bị phát hiện gian dối thì hệ lụy rất lớn, thậm chí bị hủy tư cách xuất khẩu.

2.426 mã sản phẩm được cấp phép nhập khẩu vào Trung Quốc

Tháng 4.2021, Tổng cục Hải quan Trung Quốc ban hành Lệnh 248 về "Quy định Quản lý đăng ký doanh nghiệp sản xuất thực phẩm nước ngoài nhập khẩu" và Lệnh 249 về "Biện pháp quản lý an toàn thực phẩm xuất nhập khẩu". Theo đó, doanh nghiệp nước ngoài, trong đó có Việt Nam, muốn xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc bắt buộc tuân thủ 2 lệnh này từ ngày 1.1.2022. Từ đó đến nay, các cơ quan chức năng, doanh nghiệp, hợp tác xã, nông dân cả nước đã nỗ lực đáp ứng những tiêu chuẩn mới phục vụ xuất khẩu nông sản.

Tại Diễn đàn về xây dựng cơ sở, mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc nông sản thực phẩm thúc đẩy xuất khẩu ngày 7.12, Văn phòng thông báo và Điểm hỏi đáp quốc gia về vệ sinh dịch tễ và kiểm dịch động thực vật (SPS) Việt Nam cho biết, gần 1 năm Lệnh 248, 249 có hiệu lực, đến ngày 5.12.2022, đã có 2.426 mã sản phẩm được cấp phép nhập khẩu vào Trung Quốc. Trong đó, 1.236 mã sản phẩm thuộc nhóm 18 mặt hàng đăng ký qua cơ quan thẩm quyền (chiếm 50,9%) và phần còn lại 1.190 mã sản phẩm không thuộc danh mục phải đăng ký qua cơ quan thẩm quyền. Trong số hai nhóm này, các sản phẩm thủy sản được Hải quan Trung Quốc thông qua nhiều nhất, tiếp đến là sản phẩm hạt (hạt điều, cà phê...), và các sản phẩm dầu thực vật, bánh bột...

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn TP. Cần Thơ Nguyễn Tấn Nhơn cho biết, từ năm 2021, Sở đã phổ biến cho các cơ quan, đơn vị nội dung thực thi, yêu cầu từ phía thị trường Trung Quốc. Năm 2022 tổ chức 10 lớp tập huấn cho các doanh nghiệp, hộ sản xuất kinh doanh về các quy định về kiểm dịch thực vật, mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói. Đến nay, vùng trồng và cơ sở đóng gói được cấp mã số tại địa phương đã tăng vượt bậc với 28 mã số vùng trồng, 3 cơ sở đóng gói.

Đại diện Công ty CP Nafoods Group, chuyên xuất khẩu sầu riêng và chanh leo chia sẻ: khi các ngành chức năng triển khai Lệnh 248 và 249, Nafoods Group đã chủ động tiếp cận thông tin để phối hợp với các cơ quan chức năng, Cục Trồng trọt và các Chi cục để xúc tiến liên kết, phát triển vùng trồng, bảo đảm quản lý phục vụ xuất khẩu. Nafoods đã thiết lập 600ha sản xuất chanh leo an toàn. Mục tiêu tới năm 2023 có thể đạt diện tích 2.000ha có mã số vùng trồng phục vụ xuất khẩu.

Trưởng phòng An toàn thực phẩm và Công nghệ sinh học, Vụ Khoa học Công nghệ - Nguyễn Mạnh Thắng đánh giá, nỗ lực của Văn phòng SPS Việt Nam trong việc triển khai Lệnh 248, 249 là một tiêu biểu cho sự phối hợp liên ngành trong công tác quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm trước diễn biến mới về yêu cầu của các nước nhập khẩu. Ở đây, đã có sự phân định rõ ràng, rành mạch, không có sự trùng, trống về trách nhiệm cũng như thẩm quyền của các cơ quan chức năng của các bộ, ngành.

Doanh nghiệp phải đảm bảo công khai, minh bạch, không gian lận

Bảo đảm công khai, minh bạch, không gian lận

Việc xây dựng mã số vùng trồng đã có những kết quả nhất định nhưng vẫn có dấu hiệu gian lận mã số vùng trồng. Chưa kể, còn có doanh nghiệp chưa nghiên cứu kỹ Lệnh 248 và 249 nên khi triển khai đăng ký còn nhiều lúng túng, dẫn đến chậm thông quan. Hàng nông sản xuất khẩu chủ yếu vẫn ở sản phẩm thô, chưa đáp ứng được yêu cầu của thị trường xuất khẩu. Công tác triển khai, thực hiện cấp mã số đang gặp khó khăn do vùng trồng còn nhỏ lẻ, thiếu nguồn lực để định vị, xác định vùng trồng, khó quản lý các vùng trồng...

Trước những thách thức đó, ông Nguyễn Tấn Nhơn đề xuất các địa phương cùng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần tăng cường kiểm tra, giám sát, tạo sự minh bạch trong sản xuất, cung ứng, không để gian lận trong việc sử dụng mã số vùng trồng. Bên cạnh đó, cùng phối hợp để tạo dựng các chuỗi sản xuất, cung ứng bảo đảm chất lượng, sản lượng khi cung ứng cho đối tác Trung Quốc.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Vĩnh Long Huỳnh Kim Định cho biết tỉnh đã cấp 38 mã số vùng trồng; để việc cấp, quản lý mã số vùng trồng địa phương được thuận lợi, hiệu quả, kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cần có hướng dẫn cụ thể, chi tiết hơn.

Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam Lê Thanh Hòa lưu ý, Lệnh 248 không điều chỉnh việc đăng ký mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói. Trung Quốc không yêu cầu tất cả doanh nghiệp xuất khẩu sản phẩm hoa quả tươi, hoa quả nhiệt đới của Việt Nam phải đăng ký và phải có mã số mới được cấp phép. Phía bạn chỉ yêu cầu doanh nghiệp nhập khẩu của Trung Quốc, khi làm thủ tục kiểm dịch ở phía Trung Quốc thì hàng hóa trên bao bì nhãn mác phải rõ ràng thông tin, có mã số cơ sở đóng gói, mã số vùng trồng.

Do đó, phải có sự gắn kết chặt chẽ giữa các địa phương sản xuất và Cục Bảo vệ thực vật để cấp và quản lý được mã số khoa học, minh bạch. Các doanh nghiệp khi làm thủ tục xuất khẩu phải công khai, minh bạch, không khai gian lận... nếu bị phát hiện có thể bị hủy tư cách xuất khẩu. Ngoài ra, tất cả sản phẩm thực phẩm phải đăng ký thông qua cơ quan quản lý Nhà nước từ phía Việt Nam mới đủ điều kiện để xuất đi Trung Quốc. Sắp tới, phía bạn sẽ kiểm tra rất nghiêm ngặt mức độ ô nhiễm vi sinh vật, ô nhiễm hóa chất trong các sản phẩm thực phẩm xuất khẩu. Các doanh nghiệp, bản thân các đơn vị đã được cấp mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói phải chủ động cập nhật, nghiên cứu, điều chỉnh kịp thời để bảo đảm theo những yêu cầu từ phía bạn.

Ông Hòa cũng lưu ý, từ nay đến 30.6.2023, nếu doanh nghiệp nào được phép đăng ký trực tiếp phải chủ động cập nhật các hồ sơ, nếu trong trường hợp chưa đủ năng lực có thể thông qua các cơ quan thẩm quyền hỗ trợ việc đăng ký.

Hạnh Nhung