Điều gì xảy ra nếu Hawaii, bang duy nhất của Mỹ không nằm trong hiệp ước NATO, bị tấn công?

Mọi người có xu hướng cho rằng Hawaii là một phần của Mỹ và do đó nó được NATO bảo vệ. Nhưng do khác biệt về địa lý và lịch sử, Hawaii về mặt kỹ thuật không nằm trong hiệp ước NATO.

“Đó là điều kỳ lạ nhất mà ngay cả hầu hết người dân Hawaii cũng không nhận thức được”, ông David Santoro, Chủ tịch của tổ chức tư vấn Diễn đàn Thái Bình Dương ở Honolulu, cho biết.

Thông tin nằm ngay trong tên gọi của liên minh – Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương. Còn Hawaii không ở Bắc Mỹ và tiểu bang thứ 50 này không thuộc phần lục địa vươn tới Bắc Đại Tây Dương.

Hiệp ước NATO được ký kết vào năm 1949, một thập kỷ trước khi Hawaii trở thành một bang của Mỹ.

Trong khi Điều 5 của hiệp ước quy định về phòng vệ tập thể trong trường hợp xảy ra một cuộc tấn công quân sự vào bất kỳ quốc gia thành viên nào thì Điều 6 lại giới hạn phạm vi địa lý của điều đó.

Điều 6 nêu rõ, hiệp ước có hiệu lực với một cuộc tấn công vũ trang nhằm vào lãnh thổ của bất kỳ bên nào ở châu Âu hoặc Bắc Mỹ. Cùng với đó, bất kỳ vùng lãnh thổ đảo nào cũng phải ở Bắc Đại Tây Dương, phía bắc Chí tuyến Bắc.

Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Mỹ xác nhận rằng Hawaii không nằm trong Điều 5, nhưng Điều 4 có nêu rằng, các thành viên sẽ tham khảo ý kiến khi “sự toàn vẹn lãnh thổ, độc lập chính trị hoặc an ninh” của bất kỳ thành viên nào bị đe dọa

Người phát ngôn cũng cho biết, bất kỳ sửa đổi Hiệp ước nhằm đưa đảo Hawaii vào phạm vi hiệu lực sẽ khó có thể đạt được sự đồng thuận vì một số thành viên khác của NATO cũng có lãnh thổ nằm ngoài ranh giới quy định tại Điều 5.

Ví dụ, NATO đã không tham gia cùng thành viên sáng lập là Vương quốc Anh trong cuộc chiến năm 1982 với Argentina sau khi Argentina đưa quân vào Quần đảo Falkland, lãnh thổ tranh chấp của Anh ở Nam Đại Tây Dương.

Một số chuyên gia cho rằng, thời thế đã thay đổi kể từ khi Hiệp ước NATO được ký kết. Đồng thời, tình hình chính trị hiện nay ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương khiến họ có thể cần phải suy nghĩ lại.

Đó là bởi vì các căn cứ quân sự của Mỹ ở Hawaii có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc chống lại nguy cơ tấn công từ đối thủ trong khu vực, cũng như hỗ trợ phòng thủ cho đồng minh.

Hawaii cũng có ý nghĩa lịch sử sâu sắc đối với Mỹ. “Đây là nơi xảy ra vụ Trân Châu Cảng, là nơi chúng tôi bị tấn công và nước Mỹ chính thức bước vào Thế chiến thứ hai”, ông John Hemmings, Giám đốc cấp cao của Chương trình Chính sách An ninh và Đối ngoại Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương cho biết

Ông Hemmings cũng đưa ra lập luận về việc Guam, lãnh thổ đảo Thái Bình Dương của Mỹ cách Hawaii khoảng 3.000 dặm về phía Tây, nên nằm trong chiếc ô của NATO.

Hòn đảo này là nơi đặt Căn cứ Không quân Andersen, nơi Mỹ có thể triển khai các máy bay ném bom B-1, B-2 và B-52 trên khắp Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Các nhà phân tích lập luận rằng nếu xảy ra một cuộc tấn công vào Hawaii hay Guam, thì mối quan hệ sâu sắc và lâu dài giữa Mỹ và các đồng minh sẽ quan trọng hơn là tính kỹ thuật trong hiệp ước NATO nếu cần phải ra quyết định

Ông Luis Simon, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu An ninh Ngoại giao và Chiến lược tại Trường Quản trị Brussels ở Bỉ cho biết: “Trong trường hợp xảy ra một cuộc tấn công, tôi cho rằng… Mỹ sẽ cố gắng tập hợp một liên minh các đồng minh trong khu vực”

Điển hình là phản ứng mạnh mẽ và ngay lập tức của liên minh sau vụ tấn công khủng bố vào ngày 11-9-2001, lần duy nhất trong lịch sử 74 năm của mình NATO kích hoạt cơ chế phòng vệ tập thể

“Nhưng Washington thực sự đã chọn cách phản ứng thông qua một liên minh sẵn sàng ủng hộ chứ không phải thông qua Bộ Tư lệnh NATO. Trường hợp với Guam hoặc Hawaii cũng vậy, Mỹ sẽ muốn duy trì quyền kiểm soát quân sự kết hợp với tính linh hoạt ngoại giao”, ông Luis Simon nói.