Điện Biên Phủ qua đánh giá của một số nhà lãnh đạo và tướng lĩnh Pháp
Sau khi tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ thất thủ, các nhà lãnh đạo chính trị, quân sự tư sản Pháp và phe đế quốc vẫn không ngừng đi tìm nguyên nhân thất bại.
Tướng René Cogny (Cô-nhi) chỉ huy ở Bắc Bộ đổ lỗi cho Tổng chỉ huy quân viễn chinh Pháp ở Đông Dương Henri Navarre. Tướng 4 sao Henri Navarre lại đổ cho Chính phủ Joseph Laniel “bất tài”. Tới lượt mình, Thủ tướng Joseph Laniel lại viết hồi ký vạch ra những sai lầm của Henri Navarre... Nhưng cuối cùng, tất cả đều phải thú nhận thất bại.
Thủ tướng Pháp Joseph Laniel. Ảnh: Getarchive
* Thủ tướng Joseph Laniel viết: Điện Biên Phủ, Giơ-ne-vơ (Geneva) là một trong những bước ngoặt bi thảm nhất của đời sống dân tộc chúng ta...
Sự sai lầm của bộ chỉ huy là ở chỗ tưởng chúng ta đã thu hút đối phương tới một vị trí, ở đó ưu thế của chúng ta sẽ bảo đảm thắng lợi, thế mà trái lại chính đối phương đã chọn trận địa đó... Trong lịch sử của mỗi dân tộc đều có những sự kiện có tính chất quyết định. Những cái tên gắn liền với chúng, cả những ngày tháng cũng thế, chứa đựng một ý nghĩa lớn hơn cả bản thân các sự kiện đó. Sáng sủa hay đen tối, trước mắt mọi người, những sự kiện đó đều tượng trưng cho số phận tốt hay xấu của nước nhà.
Điện Biên Phủ là một trong những cái tên như thế. Ngày 7-5-1954, sau 56 ngày cầm cự khiến cho thế giới phải nghẹt thở dõi theo, cứ điểm cố thủ đã bị hạ. Ba tháng sau, Hiệp định Geneva được ký kết: Đó là một thất bại ngoại giao thêm vào với thất bại quân sự. Hơn nữa, Hiệp ước còn có ý định lật nhào đến tận gốc tất cả những gì đã là chính sách trong 7 năm liền của chúng ta. Mọi người đều biết hậu quả của nó. Một chuỗi dài thử thách mở ra trước mắt chúng ta… Điện Biên Phủ, Geneva - giữa hai tên đó là một trong những bước ngoặt bi thảm nhất của đời sống dân tộc chúng ta.
* Đại tướng, Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Marcel Bigeard: Cũng là thất bại không sao chối cãi được của Mỹ.
…Chúng ta đã sử dụng binh lính của chúng ta, nhưng đối phương đã chiến đấu bằng một cuộc chiến tranh tổng lực; kỷ luật - chính trị - kinh tế - tuyên truyền đều được huy động. Đó là ý kiến tôi, cũng là lý do về sự thất bại của Pháp, cuối cùng cũng có thể gọi là thất bại của Mỹ. Ngay cả người nào nghĩ sẽ không xảy ra chuyện này thì cũng phải thừa nhận, đây là sự thất bại không sao chối cãi được...
Theo quan niệm của tôi, họ (Việt Minh) trở nên một đơn vị bộ binh kiệt xuất và được huấn luyện để đánh bại chúng ta. Bây giờ, chúng ta không còn gì cả, chúng ta đã ở xa nước Pháp, nhưng phải nhận rằng họ cũng đánh bại cả người Mỹ. Bởi vậy, họ thật là kiệt xuất...
Tướng 4 sao Henri Navarre, Tổng Tư lệnh quân viễn chinh Pháp ở Đông Dương. Ảnh: Getty Images UK
* Tướng 4 sao Henri Navarre, Tổng Tư lệnh quân viễn chinh ở Đông Dương: Sự sụp đổ tinh thần của nước Pháp.
... Trên mọi phương diện, sự kết hợp giữa chính trị - quân sự đã được Việt Minh tiến hành với một sự khéo léo bậc thầy.
Nhưng quyết định tai hại về việc triệu tập Hội nghị Geneva vào một thời điểm bất lợi nhất - tức là vào lúc ván bài của ta không kịp điều chỉnh nữa - đã hoàn toàn làm thay đổi mọi căn cứ của vấn đề. Từ một mục tiêu thuần túy quân sự, đối thủ của chúng ta đã biến Điện Biên Phủ thành một mục tiêu chủ yếu là chính trị, bởi việc mất nó sẽ dẫn đến “sự sụp thần của nước Pháp” mà Tướng Giáp đã nêu trong một chỉ thị của ông ta... Trước ngón “võ kín” của Việt Minh, miếng võ của chúng ta lại lúng túng hơn bao giờ hết...
* Tướng 4 sao Raoul Salan, Tổng chỉ huy quân viễn chinh Pháp nhiều năm ở Đông Dương: Quân đội Việt Minh là một quân đội có lý tưởng, một đội quân ưu việt.
…Quân đội Việt Minh, từ nhân dân mà ra, hòa với nhân dân làm một, tìm sức sống trong nhân dân... có khả năng tiến hành chiến tranh du kích và làm công tác tuyên truyền, đánh cơ động cũng giỏi mà đánh công kiên cũng giỏi... Quân đội này là một quân đội quên mình vì họ có lý tưởng... Đây là một đội quân ưu việt.
Theo tôi nghĩ, bộ binh Việt Minh là đối thủ đáng sợ nhất của nước Pháp kể từ thời Verdun. Họ còn mạnh hơn cả quân Đức vì không những họ có chất lượng chiến đấu cao mà còn hoạt động với một lòng tin nồng nhiệt... không bao giờ chịu lùi bước.
* Tư lệnh quân dù Pháp ở Điện Biên Phủ Pierre Langlais: Lưỡi cuốc và lưỡi xẻng của Việt Minh cũng là những vũ khí mạnh mẽ như xe tăng và máy bay.
…Không ai có thể ngờ rằng, trong 50 ngày bộ binh Việt Minh lại đào được tới 400km hào giao thông ở lớp đất ruộng của Điện Biên Phủ. Và bộ chỉ huy quân ta đã phát hiện ra rằng lưỡi xẻng và lưỡi cuốc của họ cũng là những vũ khí mạnh mẽ như xe tăng và máy bay...
