Dẹp xe tiện chuyến, đi chung thu tiền tươi

Loạn xe đi ghép, đi chung

Chỉ cần gõ từ khóa "xe đi ghép", "xe tiện chuyến", "xe đi chung" trên mạng xã hội, hàng loạt hội nhóm công khai xuất hiện, dày đặc những thông tin "xe tìm người", "người tìm xe" từ Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng… đi khắp các địa phương lân cận, với đủ loại phương tiện từ 5, 7 đến 16 chỗ.

Tình trạng xe cá nhân không đăng ký kinh doanh vận tải gom khách, thu tiền vận chuyển liên tỉnh diễn biến phức tạp.

Ngày 14/4, trong vai hành khách tìm xe đi Tuyên Quang, PV vào hội nhóm "Xe ghép, xe tiện chuyến Tuyên Quang – Hà Nội", dễ dàng thấy hàng chục nhà xe như: Đức Hưng, Đức Phúc, Sơn Tuyến, Hoàng Ngọc, Huy Hoàng 886… đăng thông tin tìm khách.

Cùng với nhiều thông tin quảng cáo hấp dẫn như chạy tất cả các ngày trong tuần, hoạt động từ 3h30 - 20h hàng ngày, tần suất 60 phút/chuyến giữa hai đầu, đón trả khách tại nhà bằng xe 4-7 chỗ đời cao… đi kèm là số điện thoại liên lạc. Thậm chí, nhiều nhà xe công khai giá vé mỗi lượt 250.000 đồng/người.

Dù hoạt động trái phép song "xe đi ghép", "xe đi chung" lại rất được khách ưa chuộng vì tiện lợi, không phải ra bến. Thậm chí, khi bị lực lượng chức năng kiểm tra, nhiều hành khách còn bảo vệ tài xế bằng cách nhận là người nhà khiến việc xử lý gặp rất nhiều khó khăn, do không có căn cứ để lập biên bản.

Rủi ro hành khách tự chịu

Ông Lê Tuấn Giang, Trưởng phòng Quản lý vận tải, phương tiện và người lái, Sở GTVT Yên Bái cho biết, bản chất của những chiếc "xe đi chung", "xe đi ghép" hoạt động kinh doanh vận tải hành khách nhưng không đăng ký kinh doanh.

Không đăng ký kinh doanh vận tải, xe cá nhân ngang nhiên gom khách vận chuyển liên tỉnh theo tuyến cố định, thu tiền trực tiếp trên xe.

Đây là một hình thức "lách luật" để trốn thuế, tạo môi trường kinh doanh không bình đẳng với các loại hình vận tải hành khách khác, nhất là tuyến cố định.

Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa nhận thức được những rủi ro có thể gặp phải khi đi loại xe này. Việc không thực hiện các điều kiện kinh doanh vận tải, thu tiền hành khách nhưng không xé vé, trong trường hợp xảy ra tai nạn, cướp giật, sự cố hay bắt chẹt… hành khách sẽ không được bảo vệ quyền lợi.

Điển hình là vụ nữ hành khách tố bị phụ xe khách hành hung vì thắc mắc giá vé cao khi đi từ Bắc Ninh về Quảng Ninh, xảy ra cuối tháng 2/2024. Chiếc xe có BKS 14D-042.78 nền trắng và không đăng ký kinh doanh vận tải.

Ông Đỗ Văn Bằng, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Hà Nội cho biết, hiện rất khó thống kê số lượng xe ghép, xe đi chung ở các tỉnh, thành chạy về Hà Nội. Lý do là các xe này hoạt động "chui", không chịu sự quản lý nào.

"Loại hình này nở rộ từ hồi dịch Covid-19, xuất phát từ nhu cầu của người dân, có ưu điểm nhưng cũng nhiều mặt trái, do đó, cần sớm có giải pháp ngăn chặn", ông Bằng nói.

Sửa luật để quản lý

Lãnh đạo Vụ Vận tải, Bộ GTVT cho biết, tại dự thảo Luật Đường bộ, Bộ GTVT đã đề xuất những hành vi bị cấm, trong đó có hành vi kinh doanh vận tải bằng xe ô tô mà không có giấy phép kinh doanh vận tải theo quy định. Đây sẽ là cơ sở để các cơ quan quản lý nghiên cứu, đưa ra các chế tài xử lý loại hình "xe tiện chuyến", "xe đi chung" như hiện nay.

Xe cá nhân kinh doanh vận tải trái phép gom khách lẻ hoạt động công khai.

Cũng theo lãnh đạo Vụ Vận tải, việc quy định hành vi bị cấm cũng sẽ là cơ sở để quy định các trách nhiệm khác của chủ xe, trong đó có việc trốn thuế. Khi luật được ban hành, bên cạnh đưa ra chế tài xử lý hành chính, có thể nghiên cứu thêm hình phạt bổ sung như giữ phương tiện trong thời gian từ 6 tháng đến 1 năm để tạo răn đe.

"Sau khi có chế tài, cần sự vào cuộc đồng bộ giữa các ngành, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin để lọc dữ liệu phương tiện thường xuyên qua các trạm thu phí, di chuyển vào nội thành hoặc đi/đến sân bay mỗi ngày. Dữ liệu sẽ được chia sẻ với lực lượng chức năng để kiểm tra trên đường", lãnh đạo Vụ Vận tải nhìn nhận.

Đồng tình, ông Nguyễn Công Hùng, Phó chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam cho biết: "Không chỉ dừng ở việc phạt vi phạm hành chính mà cần thu hồi phương tiện, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự. Nếu không xử lý quyết liệt sẽ dẫn đến tình trạng nhờn luật".

Phía doanh nghiệp vận tải, ông Khúc Hữu Thanh Hải (Giám đốc Công ty CP Vận tải, Thương mại và Dịch vụ Đất Cảng) cho biết, việc các xe cá nhân không đăng ký kinh doanh vận tải, gom khách trực tiếp thu tiền hiện ảnh hưởng rất lớn đến các hãng xe taxi. Các xe này quảng cáo công khai trên mạng xã hội thông qua các hội nhóm, xe không đăng ký kinh doanh vận tải nên không đổi biển vàng, cũng không lắp thiết bị giám sát hành trình nên rất khó xác định vi phạm cũng như hành trình.

Do đó, khi đưa vào quy định cấm, ngoài ngành giao thông, công an, còn cần sự vào cuộc của ngành thông tin và truyền thông để xử lý tận gốc. Các sở thông tin và truyền thông cần quyết liệt rà soát và xử lý nghiêm các thông tin quảng cáo công khai với nội dung trái quy định pháp luật của "xe đi chung", "xe đi ghép" trên mạng xã hội.

"Có như vậy mới ngăn chặn việc tiếp cận hành khách của loại hình vận tải trái phép này", ông Hải nhìn nhận.

Yến Chi