Đề xuất tăng thuế bảo vệ môi trường lên 8.000 đồng/lít xăng

Bộ Tài chính đề xuất tăng khung thuế bảo vệ môi trường với xăng lên mức 3.000 - 8.000 đồng/lít. Ảnh: Minh Tâm

So với Luật thuế bảo vệ môi trường (2010/QH12) hiện hành, khung thuế mới tăng hơn hai lần. Khung thuế suất hiện nay tính theo con số tuyệt đối với mặt hàng xăng là từ 1.000 đồng đến 4.000 đồng/lít.

Còn ở thời điểm hiện tại, mức thuế suất đang được áp dụng là 3.000 đồng/lít (từ 1-5-2015, sau một thời gian áp dụng mức tối thiểu 1.000 đồng/lít).

Tương tự, Bộ Tài chính cũng đề xuất, tăng thêm mức tối thiểu và tối đa trong khung thuế đối với nhiều mặt hàng so với quy định hiện hành.

Trong đó, nhiên liệu bay được đề xuất lên mức 3.000 – 6.000 đồng/lít (hiện 1.000 – 3.000 đồng); dầu diesel 500 – 2.000 đồng/lít lên mức 1.500 – 4.000 đồng/lít; dầu nhờn, mỡ nhờn, dầu madut lên mức 900 – 4.000 đồng/lít;kg (lâu nay là 300 – 2.000 đồng).

Trong tờ trình Chính phủ, Bộ Tài chính lý giải, khung thuế mới được điều chỉnh theo hướng mức thuế tối thiểu bằng mức thuế cụ thể đang áp dụng, còn mức thuế tối đa bằng 2 lần mức thuế trần hiện hành.

Sở dĩ phải điều chỉnh tăng với biên độ rộng như vậy là do ở thời điểm hiện tại, thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu đã gần bằng mức trần trong khung thuế (mức 3.000 đồng/lít trong khi trần là 4.000 đồng/lít). Do vậy, trong trường hợp cần thiết phải điều chỉnh mức thuế để phù hợp với chính sách phát triển kinh tế - xã hội của nhà nước trong từng thời kỳ sẽ rất khó khi dư địa còn lại là quá nhỏ.

Việc điều chỉnh khung thuế như đề xuất là để tạo thêm dư địa điều chỉnh mức thuế trong trường hợp cần thiết.

Cũng theo dự thảo luật, Bộ Tài chính đề xuất khung thuế mới của mặt hàng túi nilông là 40.000 – 80.000 đồng/kg (lâu nay là 30.000 – 50.000/kg và đang áp dụng mức 40.000 đồng/kg).

Theo Bộ Tài chính, với mức thuế hiện hành 40.000 đồng/kg (tương đương khoảng 200% giá bán hiện hành), có 100 - 200 túi/1kg thì bình quân, thuế bảo vệ môi trường trên mỗi túi nilông chỉ 200 - 400 đồng. Nếu tăng lên mức trần 50.000 đồng/kg thì cũng chỉ thu 250 - 500 đồng/túi.

Trong khi đó, các nước đang áp dụng mức thuế cao hoặc cấm sản xuất, bán, sử dụng túi nilông.

Cụ thể như: ở Anh: 15 cent/túi, tương đương 4.500 đồng/túi; Ailen: 15 cent/túi, tương đương 4.500 đồng/túi; Hồng Kông: 0,05 đô la Mỹ/túi, tương đương 1.050 đồng/túi; Estonia đang dự kiến thu thuế đối với túi ni lông ở mức 2 kroons/túi, tương đương 3.000 đồng/túi.

Một số nước khác còn cấm sản xuất, bán, sử dụng túi ni lông mỏng, ví dụ như Trung Quốc cấm sản xuất, bán, sử dụng túi ni lông có độ dày nhỏ hơn 0,025mm.

Thực tế này cho thấy khung và mức thu thuế đối với túi nilông của Việt Nam là thấp so với các nước trên thế giới, chưa có tác động nhiều tới hạn chế việc sản xuất, sử dụng sản phẩm này. Do vậy, cần điều chỉnh khung thuế để góp phần đảm bảo mục tiêu giảm dần việc sử dụng túi nilông khó phân hủy trong tiêu dùng và phù hợp với thông lệ quốc tế.

Một điểm mới trong dự thảo luật là Bộ Tài chính còn đề xuất bắt đầu “đánh” thuế bảo vệ môi trường với mặt hàng xăng E5 và E10. Khung thuế suất là 2.700 – 7.200 đồng/lít (đối với E5) và 2.500 – 6.800 đồng/lít (E10).

Theo cơ quan này, việc áp thuế bảo vệ môi trường với xăng sinh học sẽ tạo ra sự chênh lệch về giá bán giữa xăng dầu sinh học với xăng dầu thông thường - chưa pha trộn (theo hướng thấp hơn), qua đó khuyến khích việc sử dụng xăng dầu sinh học.

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, số thu từ thuế bảo vệ môi trường liên tục tăng ổn định qua các năm từ năm 2012 đến năm 2016. Đặc biệt, con số của năm 2015 (27.020 tỉ đồng) đã tăng hơn gấp đôi so với năm 2014 (11.970 tỉ đồng) khi từ 1-5-2015, thuế bảo vệ môi trường với các mặt hàng xăng dầu tăng 3 lần (trừ dầu hỏa).

Sang năm 2016, mức thu còn tăng mạnh, đạt 42.393 tỉ đồng và chiếm tỷ trọng khoảng 1,5 - 4,1% tổng thu ngân sách nhà nước và chiếm tỷ trọng khoảng 0,3 - 0,9% trên tổng sản phẩm quốc nội - GDP hàng năm.