Đại dương đang nóng hơn 13% so với dự tính

Đại dương nóng lên do tác động của chính con người

Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng trái đất đã nóng lên liên tục trong vòng 56 năm qua. Các hoạt động sử dụng các nhiên liệu hóa thạch của con người mang lại những lợi ích không thể bàn cãi, tuy nhiên nó cũng đem lại những tác dụng phụ không mong muốn là việc bơm vào khí quyển lượng carbon dioxine độc hại ngày càng gia tăng. Sự gia tăng đó, tới hơn 40%, nhất là từ năm 1980 tới nay đã gây nên việc gia tăng nhiệt độ trong bầu khí quyển, làm toàn bộ hành tinh nóng lên.

Tốc độ của nó nhanh thế nào và trái đất sẽ nóng ra sao trong tương lai? Đó là những câu hỏi rất quan trọng mà chúng ta cần trả lời và rất cần thiết để đưa ra những quyết định thông minh để xử lý vấn đề này.

Từng ngày trôi qua, những tác động trực tiếp của nó là nhỏ nhưng những ảnh hưởng tích lũy lại là rất lớn, nó có thể gây tác động và hậu quả lớn tới thời tiết cũng như khí hậu của trái đất. Hơn 90% lượng nhiệt bị hấp thụ trong các đại dương, vì thế phép đo cho sự nóng lên toàn cầu dễ thấy nhất là được thực hiện tại đây.

Các phép tính để nhận định việc nóng lên ở các đại dương

Tuy vậy, để đo nhiệt độ tại đại dương là không đơn giản. Từ khoảng năm 2005, một loại thiết bị cảm biến mới đã được triển khai (hệ thống phao Argo). Khoảng 3.500 phao nổi đang được phân phối khắp các đại dương, những nơi được chủ động tăng hay giảm tùy độ sâu của các vùng nước, thu thập dữ liệu tới những nơi sâu đến 2.000 mét.

Khi nổi lên bề mặt biển, chúng gửi dữ liệu không dây tới các vệ tinh để phân tích. Do đó chúng ta có thể nhận được các thông tin về nhiệt đại dương khá tốt. Còn trước đây, khi các dữ liệu chủ yếu được thu từ các bathythermographs (nhiệt ký nước sâu) được triển khai dọc theo các đường vận chuyển lớn và chỉ giới hạn tại bắc bán cầu. Gắn kết các dữ liệu từ các cảm biến khác nhau là một trở ngại lớn cho kết quả chính xác về sự thay đổi nhiệt độ qua thời gian của đại dương.

May mắn rằng, một bản báo cáo trong giới khoa học vừa được công bố cho biết, có một chiến lược mới nhằm nâng cao sự hiểu biết về đại dương đã có thể tính toán tổng lượng ấm lên toàn cầu từ năm 1960 tới 2015. Chuyên gia nghiên cứu John Abraham là đồng tác giả nghiên cứu, trong đó sử dụng nhiều cải tiến mới cho biết: "Đầu tiên, chúng tôi sửa chữa dữ liệu quá khứ cho những thành kiến được biết đến trong các phép đo. Thứ hai, chúng tôi có liên quan đến các phép đo nhiệt độ cho kết quả tính toán từ các mô hình máy tính của khí hậu cao cấp. Thứ ba, chúng ta áp dụng kiến thức nhiệt độ các khu vực lớn hơn để một phép đo đơn là đại diện của một không gian rộng lớn xung quanh các trang web đo lường. Cuối cùng, chúng tôi sử dụng kiến thức của họ về nhiệt độ gần đây, cũng như các quan sát cho thấy rằng phương pháp này cho kết quả tuyệt vời.

Chúng tôi có thể cho phép công nghệ này trở lại những năm 1950 và cho kết quả là việc nóng lên trên trái đất đã thay đổi đáng kể trong 60 năm qua. Kết quả cuối cùng của nghiên cứu này cho thấy, hành tinh này đang nóng lên khoảng 13% so với ước tính của chúng ta trước đây, không chỉ có vậy, việc nóng lên vẫn đang tiếp tục gia tăng. Tốc độ nóng lên từ năm 1992 là gấp hai lần so với năm 1960. Ngoài ra, từ năm 1990 đến nay, việc nóng lên đã thâm nhập tới độ sâu 700 mét!

Công việc của nhóm nghiên cứu là kết hợp các phép tính với máy đo khí hậu, và đã có những kết quả đáng báo động. Có một vài vấn đề chi tiết hơn, ví dụ, nghiên cứu cho thấy rằng việc nóng lên đang xảy ra nhanh hơn ở các vùng biển phương nam, gần đây nhất là Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương đang nóng lên thấy rõ.

Chuyên gia nghiên cứu chịu trách nhiệm chính của báo cáo khoa học này, ông Lijing Cheng, cho hay: "Các hiểu biết của chúng ta về đại dượng là khá ít ỏi cho tới thời đại Argo. Có những khoảng trống lớn trong dữ liệu, đặc biệt là ở Nam bán cầu. Nhiệm vụ của chúng tôi là đánh giá những thay đổi nhiệt độ trên khắp các đại dương và bổ sung vào những khoảng trống dữ liệu. Một vấn đề quan trọng là phải đảm bảo những thông tin khỏa lấp phải đáng tin cậy. Chúng tôi đang thúc đẩy việc nghiên cứu và đang đề xuất một chiến lược và sử dụng nó để đạt được sự phủ sóng toàn cầu. Việc đánh giá độ tin cậy trong phương pháp tiếp cận của chúng tôi được quản lý nghiêm ngặt. Kết quả là, chúng tôi có sự tự tin lớn khi công bố việc trái đất đang nóng dần lên với tốc độ nhanh hơn suy nghĩ trước đây."

Một trong những đồng tác giả, ông John Fasullo cho biết thêm: "Nghiên cứu này cho thấy, lượng nhiệt sinh ra đã được hấp thụ bởi các đại dương trong vòng 50 năm qua lớn hơn dữ liệu từ những báo cáo trước đây. Những vấn đề này gây ảnh hưởng đến khí hậu tạo ra hiệu ứng nhà kính và kết quả là nước biển ngày một dâng lên."

Trong thông cáo công bố trên báo chí của nhóm nghiên cứu cho thấy, họ đã nhận ra rằng nước biển đang ấm hơn và chúng là nơi phản ánh sự biến đổi khí hậu. Nhiệt độ trên mặt biển đang tiếp tục tăng cao, nhất là khi có sự cộng hưởng tăng nhiệt ở đáy đại dương. Các đại dương đang ảnh hưởng trực tiếp tới thời tiết và khí hậu thông qua những cơn mưa dữ dội. Quá trình này là một phần lý do khiến năm 2016 là năm nóng nhất từng được ghi nhận trên bề mặt trái đất, vượt qua kỷ lục cũ ở năm 2015. Tuy vậy 2015 vẫn là năm phải chịu những hậu quả lớn từ thiên nhiên với những cơn bão kỷ lục, tăng nhiệt, hạn hán và cháy rừng trên toàn thế giới.

Việc nhận thức được vấn đề nước biển đang ấm lên, lan rộng vào chiều sâu và trên các đại dương khác nhau phù hợp với lý thuyết được đưa ra, từ những gì con người đã gây ra sự biến đổi khí hậu. Các dữ liệu của sự nóng lên được ghi nhận trong các đại dương, dù cho các thông tin chi tiết của thời tiết biến thiên hàng ngày, nhưng rõ ràng bầu không khí đang ấm và ẩm hơn trước đây.

Ảnh hưởng rõ rệt tới các quốc gia có biển, trong đó có Việt Nam

Thiệt hại gây ra do nóng lên toàn cầu, không trừ nước nào trên thế giới, chủ yếu là những nước đang phát triển thuộc vùng châu Á nhiệt đới, trong đó có Việt Nam. Việc trái đất nóng lên hay nước biển dâng đang thể hiện rõ rệt nhất ở các tỉnh duyên hải miền trung và đồng bằng sông Cửu Long.

Các nhà khoa học trên thế giới và trong nước khẳng định Việt Nam là một trong 5 nước bị ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu và mực nước biển dâng. Hiện nay nhiệt độ trái đất mới tăng lên khoảng 0,7 độ C, mực nước biển dâng lên khoảng 20 cm, tuy nhiên, trong mấy năm gần đây, lũ lụt, hạn hán, bão tố ở nước ta đã xảy ra thường xuyên hơn với mức độ tàn phá nghiêm trọng hơn.

Trong năm vừa qua, các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long đã phải chịu đợt ngập mặn lịch sử bên cạnh vấn đề lún sụt đất do những cơn mưa lớn bất ngờ đổ xuống. Là vựa lúa của cả nước, những mất mát của nông dân khu vực này ảnh hưởng không nhỏ đến kinh tế của cả đất nước.

Dự kiến, vào cuối thế kỷ 21, và rất có thể sớm hơn, mực nước biển có thể dâng cao 1 mét, Việt Nam sẽ mất hơn 12% diện tích đất đai, nơi cư trú của 23% số dân. Nhiệt độ tăng và lượng mưa thay đổi sẽ ảnh hưởng nền nông nghiệp và nguồn nước. Thay đổi chế độ mưa có thể gây lũ nghiêm trọng vào mùa mưa, và hạn hán vào mùa khô. Gia tăng về cường độ và tần suất các cơn bão, giông tố gây lũ lớn và ngập lụt, lũ quét, trượt lở đất và xói mòn, đồng thời dẫn đến nhiều tổn thất nghiêm trọng khác khó lường trước được trong cuộc sống, nhưng con người vẫn chẳng thể làm gì nhiều để thay đổi cái kết nhãn tiền này.

Nam Nguyễn