'Đá tảng' đang ngăn Taliban thống nhất Afghanistan

Ngày 17/8, sau khi Tổng thống Ashraf Ghani tháo chạy khỏi Kabul, ngay lập tức Phó Tổng thống thứ nhất của Afghanistan Amrullah Saleh tuyên bố ông sẽ là "Tổng thống lâm thời hợp pháp" của quốc gia này.

Ông lập luận rằng theo Hiến pháp của Cộng hòa Hồi giáo Afghanistan, trong trường hợp không có tổng thống, ông với chức vụ Phó Tổng thống thứ nhất sẽ trở thành Tổng thống của Cộng hòa Hồi giáo Afghanistan.

Ông Amrullah Saleh cùng với con trai của "mãnh sư Panjshir" Ahmad Massoud đã thành lập liên minh quân sự chống Taliban và đặt đại bản doanh ở thung lũng Panjshir, nơi từng là pháo đài của Liên minh phương Bắc chống Taliban giai đoạn (1996-2001).

Phó Tổng thống Afghanistan Amrullah Saleh sinh ngày 15/10/1972 tại Panjshir. Ông có một người em gái đã bị Taliban tra tấn tới chết.

Amrullah Saleh từng là thành viên của Liên minh phương Bắc chống Taliban trong cuộc nội chiến tại Afghanistan sau khi Tổng thống Afghanistan khi đó là Mohammed Najibullah bị lật đổ năm 1992.

Năm 1997, thủ lĩnh của Liên minh phương Bắc Ahmed Shah Massoud bổ nhiệm Amrullah Saleh phục vụ trong văn phòng liên lạc ở Tajikistan, nơi ông chịu trách nhiệm liên lạc với các tổ chức phi chính phủ và cơ quan quốc tế.

Năm 2004, 3 năm sau khi liên minh do Mỹ dẫn đầu lật đổ chế độ Taliban, ông Saleh trở thành người đứng đầu Cơ quan tình báo Afghanistan, phục vụ cho đến năm 2010.

Ông Amrullah Saleh là người đã lên tiếng chỉ trích lập trường mềm mỏng của cựu Tổng thống Hamid Karzai đối với Taliban và tình trạng phụ thuộc vào sự hỗ trợ từ Pakistan.

Năm 2017, ông Saleh gia nhập nội các của Tổng thống Ashraf Ghani và được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Nội vụ vào năm 2018. Vào tháng 2/2020, ông trở thành Phó Tổng thống Afghanistan.

Vì lập trường chống Taliban tới cùng nên Amrullah Saleh bị tổ chức này liên tục tổ chức ám sát. Với việc chọn Panjshir là đại bản doanh chống Taliban, ông đã có tính toán mọi mặt.

Thung lũng Panjshir là từng là thành trì của Liên minh hương Bắc chống lại Taliban giai đoạn 1996-2001. Nơi đây cũng được coi là pháo đài tự nhiên bởi địa hình hiểm trở phức tạp.

Dù chiếm được Afghanistan, nhưng một số thành viên của Taliban thừa nhận việc đứng đầu quốc gia là một thách thức, chưa thể tiêu diệt được Panjshir. (Hình ảnh lá cờ của Liên minh phương Bắc được kéo lên sau khi Taliban chiếm Kabul).

Chỉ có một con đường độc đạo vào và ra thung lũng Panjshir, một trong những tỉnh nhỏ nhất trong số 34 tỉnh của Afghanistan, cách thủ đô Kabul 65 km về phía đông bắc.

Tại địa điểm đặt chốt kiểm soát, con đường thu hẹp lại chỉ khoảng 6 mét - vùa đủ để 2 xe tải nhỏ vượt tránh một cách chậm rãi.

Điều này đồng nghĩa với việc một đoàn xe cơ giới di chuyển tại đây sẽ chỉ đi được thành một hàng. Việc di chuyển thế này không khác gì hành động tự sát nếu bị tấn công

Những ngọn núi đá dốc đứng ở xung quanh thung lũng hơn cao hơn 600 mét và cần phải rất tinh mắt để phát hiện ra những tay súng bắn tỉa nằm giữa những đỉnh núi lởm chởm.

Những người ở Panjshir đang cố gắng tích tụ sức mạnh nhanh nhất có thể để sẵn sàng cho các trận đánh sắp tới với Taliban.

Khi Kabul thất thủ, những người gốc Panjshir đã đưa trực thăng và xe bọc thép từ các tỉnh khác tiến nhanh vào thung lũng tập kết. Một số chỉ huy quân đội từ chối đầu hàng Taliban cũng đã có mặt tại đây, sẵn sàng cho cuộc phản công Taliban.

Việt Hùng