Cienco 1 'hô biến' hàng trăm tỷ đồng để… làm đẹp sổ sách

Tổng Công ty Xây dựng công trình giao thông 1 - Công ty cổ phần (Cienco 1).

Trong 2 ngày 6/4 và 7/4 tới đây, TAND TP Hà Nội sẽ mở phiên tòa xét xử vụ án Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí xảy ra tại Tổng Công ty Xây dựng công trình giao thông 1 - Công ty cổ phần (Cienco 1).

Xóa hơn 184 tỷ đồng nợ “khó đòi” làm đẹp sổ sách kế toán

7 bị cáo hầu tòa trong vụ án này gồm: Cấn Hồng Lai (cựu Tổng Giám đốc Cienco 1); Phạm Dũng (cựu Chủ tịch Hội đồng thành viên Cienco 1); Lê Văn Long (cựu Kế toán trưởng Cienco 1); Nguyễn Thị Bích Hạnh (Phó phòng Tài chính kế toán Cienco 1); Nguyễn Ngọc Tuyển (cựu Kiểm toán viên Công ty kiểm toán A&C) và 2 người khác.

Dự kiến, phiên tòa được diễn ra dưới sự điều hành của Thẩm phán Đào Bá Sơn; thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử tại phiên tòa có 4 cán bộ Viện KSND TP Hà Nội; 14 luật sư bào chữa cho các bị cáo (riêng bị cáo Cấn Hồng Lai có 4 luật sư); 1 luật sư bảo vệ quyền, lợi ích cho Cienco 1.

Theo nội dung cáo trạng truy tố, Cienco 1 được thành lập từ năm 1995 với 100% vốn điều lệ do Nhà nước nắm giữ và Bộ GTVT đại diện làm chủ sở hữu.

Năm 2013, Bộ GTVT có quyết định phê duyệt danh sách doanh nghiệp thuộc bộ thực hiện cổ phần hóa, trong số này có Cienco 1. Ban Chỉ đạo cổ phần hóa doanh nghiệp này do ông Phạm Dũng làm trưởng ban, ông Cấn Hồng Lai làm phó trưởng ban.

Tháng 6/2014, Cienco 1 được cổ phần hóa thành công với đăng ký kinh doanh mới thể hiện vốn điều lệ doanh nghiệp này là 700 tỷ đồng (gồm 35% của Nhà nước).

Đến cuối năm, Bộ GTVT đã thực hiện thoái toàn bộ 35% số vốn này. Tuy nhiên, trong quá trình cổ phần hóa, dàn cựu lãnh đạo Cienco 1 đã có nhiều sai phạm gây thiệt hại tài sản Nhà nước với số tiền lớn.

Cụ thể, cơ quan điều tra xác định giai đoạn 2010 - 2013, trong quá trình thực hiện cổ phần hóa, các bị can đã xác định 50 công ty còn nợ Cienco 1 với tổng số 364 tỷ đồng.

Trong đó, có tổng hơn 184 tỷ đồng là những khoản nợ “khó đòi”. Theo quy định, khoản tiền hơn 184 tỷ đồng nêu trên phải được tính vào giá trị doanh nghiệp trong quá trình thực hiện cổ phần hóa.

Tuy nhiên, cựu Tổng Giám đốc Cienco 1 và đồng phạm đã thống nhất xóa hơn 184 tỷ đồng những khoản nợ “khó đòi” trên trái quy định, đây là tài sản công. Các bị can thừa nhận mục đích của việc làm này là để làm đẹp sổ sách kế toán, thuận tiện cho việc chào bán cổ phần phục vụ việc cổ phần hóa.

Đáng chú ý, sau khi chuyển thành công ty cổ phần, Cienco 1 lại “quay xe” để tiếp tục tiến hành thu hồi các khoản nợ “khó đòi” đối với 6 công ty trực thuộc trước đây.

Doanh nghiệp này sau đó đã thu hồi được 65 tỷ đồng, nhưng lại không đề xuất bàn giao cho Nhà nước mà chỉ đạo chi cho các hoạt động khác. Cơ quan điều tra đã có văn bản yêu cầu Cienco 1 giao nộp lại số tiền hưởng lợi bất chính, nhưng đến nay đơn vị này vẫn chưa thực hiện.

Viện Kiểm sát nhân dân cáo buộc hành vi trên của cựu lãnh đạo Cienco 1 dẫn đến việc không tính vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa số tiền hơn 184 tỷ đồng. Trong vụ án này, ông Cấn Hồng Lai bị cáo buộc phải chịu trách nhiệm xuyên suốt trong quá trình xác định giá trị doanh nghiệp và cổ phần hóa tại Cienco 1.

“Bỏ quên” 4 khu đất “vàng”

Hai bị can là cựu lãnh đạo Cienco 1 - Cấn Hồng Lai (bên trái) và Phạm Dũng (bên phải).

Cũng theo nội dung cáo trạng truy tố, bên cạnh việc để ngoài giá trị doanh nghiệp khoản nợ hơn 184 tỷ đồng, Cienco 1 khi cổ phần hóa còn không xác định giá trị quyền sử dụng 4 khu đất vào giá trị doanh nghiệp. Những khu đất bị doanh nghiệp này “bỏ quên” rộng từ 422 m2 đến hơn 16.000 m2.

Các khu đất đều nằm ở các vị trí đắc địa tại TPHCM, Long An, Tiền Giang và Gia Lai. Nhóm lãnh đạo Cienco 1 và các bị can thuộc Công ty kiểm toán A&C bị cáo buộc đã xác định 4 khu đất trên là “tài sản cố định vô hình” với tổng giá trị 12,6 tỷ đồng.

Theo quy định, khi doanh nghiệp cổ phần hóa, UBND cấp tỉnh sẽ có ý kiến để làm căn cứ xác định giá trị đất. Hội đồng định giá tài sản tố tụng hình sự tại 4 tỉnh, thành (TPHCM, Long An, Tiền Giang và Gia Lai) xác định vào thời điểm năm 2013, tổng giá trị 4 khu đất nói trên của Cienco 1 là hơn 67,4 tỷ đồng.

Do vậy, hành vi không xác định giá trị quyền sử dụng 4 khu đất vào giá trị doanh nghiệp đã gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 54,7 tỷ đồng.

Viện Kiểm sát cáo buộc sai phạm của ông Phạm Dũng và ông Cấn Hồng Lai trong việc xác định giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa Cienco 1 gây thiệt hại tài sản Nhà nước gần 240 tỷ đồng. Hành vi của các bị can còn lại bị cáo buộc cùng gây thiệt hại hơn 184 tỷ đồng.

Theo cáo trạng, 2 cá nhân hội đồng thành viên Cienco 1 là ông Phạm Quảng Dương và Hồ Sỹ Hòa có hành vi ký phiếu đồng ý xử lý khoản nợ hơn 184 tỷ đồng trái quy định.

Tuy nhiên, 2 cá nhân trên không được phân công nhiệm vụ liên quan đến việc cổ phần hóa và việc cho ý kiến không phải là nguyên nhân gây thiệt hại. Do đó, Viện Kiểm sát nhân dân nhận định cơ quan điều tra không xử lý hình sự với 2 người trên là phù hợp.

Bên cạnh đó, hàng loạt lãnh đạo cấp vụ, cấp phòng gồm: Ông Nguyễn Chiến Thắng (Vụ trưởng Vụ Quản lý doanh nghiệp Bộ GTVT - Phó Trưởng ban Chỉ đạo cổ phần hóa); Đào Thanh Thảo (Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính); Lê Thị Mai Hương (Phó Trưởng phòng của Cục Tài chính doanh nghiệp thuộc Bộ Tài chính)… bị xác định có hành vi vi phạm liên quan ở mức độ khác nhau.

Tuy nhiên, hành vi vi phạm chưa đủ căn cứ xem xét trách nhiệm hình sự hoặc chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.

Viện Kiểm sát nhân dân nhận định, căn cứ tính chất, mức độ sai phạm, cơ quan điều tra đã có văn bản kiến nghị cơ quan, tổ chức có thẩm quyền xem xét xử lý nghiêm về Đảng và chính quyền là phù hợp.

Nguyễn Tuấn Khang