Chuyện về gia tộc làm nghề thuốc Đông y nhiều đời nhất Việt Nam

Được Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam vinh danh là “Nhà thuốc Đông y gia truyền nhiều đời nhất Việt Nam”, Thọ Xuân Đường có cội nguồn từ làng Thọ Am, Liên Ninh, Thanh Trì, Hà Nội.

Vùng đất này vốn nổi tiếng với truyền thống khoa bảng và gia tộc họ Phùng tại đây có nhiều lương y tài giỏi, từng được các đời vua tuyển vào Thái Y viện với ba ngự y trong Triều.

Đôi đũa Kim Giao thử độc và đồng tiền vàng “Nhất Phẩm Đương Triều” là báu vật của gia tộc họ Phùng ở Thọ Am. (Ảnh: NVCC)

Từ báu vật của gia tộc họ Phùng…

Theo sử ký gia tộc họ Phùng, người khởi xướng nghề thuốc là cụ Phùng Văn Dương - vị lương y tài đức nổi tiếng chốn kinh kỳ và được triều đình nhà Lê tuyển vào làm thuốc tại Tế Sinh Đường - Thái Y Viện năm 1653.

Kế tục sự nghiệp đó, con trai cụ Dương là lương y Phùng Văn Đồng, nhờ tài năng và y đức sáng ngời, ông được nhà vua phong chức “Thứ Lang Kiêm Ngự Y ở Thái Y Viện”.

Nối nghiệp ông và cha mình, lương y Phùng Văn Côn tiếp tục phục vụ quân y và giữ chức Phó Ngự Y Triều Đình.

Đặc biệt, do tham gia tích cực chữa trị cứu thương trong chiến dịch thần tốc tiêu diệt 20 vạn quân Thanh năm 1789 và có nhiều công lao to lớn giúp nhà vua, ông Phùng Văn Côn đã được vua Quang Trung phong tặng danh hiệu: “Oanh liệt tướng quân”.

Ông được ban thưởng một đôi đũa Kim Giao thử độc và một đồng tiền vàng “Nhất Phẩm Đương Triều” (bậc cao nhất trong thứ tự 9 bậc danh giá trong triều).

Đôi đũa và đồng tiền vàng “Nhất Phẩm Đương Triều” đến nay đã trở thành báu vật dòng họ Phùng cùng truyền thống làm thuốc của Thọ Xuân Đường.

Tiếp thu quan điểm của Đảng, Nhà nước, lời căn dặn của Bác Hồ, tiếp nối truyền thống đáng tự hào của gia tộc, những lương y hậu thế của dòng họ Phùng không ngừng học hỏi và dồi kiến thức, y đức.

Hậu duệ đời thứ 14 là lương y Phùng Đức Hậu, người thầy thuốc được biết đến với tài năng, y đức và sự yêu thương người bệnh như người thân của mình, không quản ngại đi khắp đây đó tìm cây thuốc, sáng tạo ra các bài thuốc và chẩn bệnh cho nhân dân. Nhiều người đã được ông cải tử hoàn sinh.

Hơn 90 năm trước, ông đã lập ra nhà thuốc Thọ Xuân Đường làm nơi chữa bệnh cứu người và cũng là cơ sở hoạt động cách mạng của các đồng chí như: Đỗ Mười, Bạch Thành Phong, Nguyễn Thọ Chân, Trần Diệp, Trần Độ… nên đã được Chính phủ tặng bằng có công với nước.

… đến các thế hệ gìn giữ nghề thuốc

Kế tục sự nghiệp của cha mình, lương y Phùng Đức Đỗ - nguyên Chủ tịch Hội Đông Y huyện Thường Tín, cũng được biết đến là người làm rạng danh gia tộc họ Phùng.

Ở tuổi xưa nay hiếm, ông vẫn miệt mài khám chữa bệnh, nghiên cứu y học để phục vụ sự nghiệp chăm sóc sức khỏe nhân dân.

Ông được người bệnh quý mến, trân trọng không chỉ bởi y thuật mà còn là người thầy thuốc đầy trách nhiệm và lòng nhân ái với người bệnh, được người có nhiều đóng góp xuất sắc cho sự nghiệm chăm sóc sức khỏe nhân dân. Với ông, chữa bệnh, cứu người luôn là những đam mê không có điểm dừng.

Với quyết tâm nối dài truyền thống của gia đình, con trai ông – TS. Lương y Phùng Tuấn Giang - hậu duệ đời thứ 16, được biết đến lương y trẻ, nhiệt huyết với nghề, không ngừng tiếp thu kiến thức từ các bậc tiền bối để tìm ra những bài thuốc hay, kết hợp y học cổ truyền với y học hiện đại như siêu âm, xét nghiệm và các thiết bị cận lâm sàng tiên tiến khác để tăng khả năng cứu chữa, giảm gánh nặng chi phí y tế cho người bệnh

Khi đại dịch Covid-19 ập đến, lương y Phùng Tuấn Giang cũng nhanh chóng phổ biến các phương pháp phòng và trị bệnh bằng y học cổ truyền đến người dân. Khoảng 4.000 thang thuốc Thanh phế bài độc phù chính tăng miễn hệ dịch, ức chế virus, chống cảm cúm cho cộng đồng đã được phát miễn phí.

Hàng nghìn lượt bệnh nhân đã được anh điều trị trực tiếp hoặc thông qua Internet, nhờ đó giúp nhiều bệnh nhân bảo vệ được sức khỏe, tiết kiệm chi phí điều trị, đồng thời giảm áp lực y tế cho hệ thống y tế nhà nước.

Đặc biệt hơn, lương y Phùng Tuấn Giang đã không ngừng học tập và áp dụng thành công bài thuốc cổ truyền độc đáo “Kỳ Môn Y Pháp” phục vụ việc hỗ trợ điều trị cho người bệnh.

Đây là bài thuốc được áp dụng theo thế trận cờ tướng gồm 64 ô cờ và 64 ô cờ này cũng là 64 vị thuốc với các chức năng phục hồi cơ chế loại dị vật cơ thể, chỉ điểm tế bào lạ, tiêu ung bướu, tiêu viêm nhiễm, tăng miễn dịch, chống rối loạn chuyển hóa, xả độc tố toàn bộ khí huyết, phủ tạng, cơ nhục, tế bào và giảm đau.

Đóng góp cho sự phát triển y học cổ truyền

Để chủ động nguồn dược liệu, Thọ Xuân Đường hiện đã xây dựng ba vùng trồng dược liệu quy mô tại Hà Nội, Lào Cai và Tây Nguyên.

Ba thế hệ thầy thuốc nối tiếp truyền thống của Thọ Xuân Đường: Lương y Phùng Đức Đỗ (đời thứ 15), TS. Lương y Phùng Tuấn Giang (đời thứ 16), Lương y Phùng Đức Tùng (đời thứ 17). (Ảnh: NVCC)

Từ những loại thảo dược phổ biến đến các loại thuốc đặc hữu như Sâm Ngọc Linh … đều được trồng, chăm sóc theo hướng thuận tự nhiên, kiểm soát nghiêm ngặt để thu được tối đa các loại hoạt chất quý và an toàn với sức khỏe người bệnh, không làm tổn hại đến môi trường sinh thái.

Ngoài ra, Viện nghiên cứu phát triển y dược cổ truyền Việt Nam và Viện nghiên cứu phát triển Sâm Ngọc Linh Việt Nam cũng đã được thành lập với nhiệm vụ nghiên cứu phát triển cây thuốc quý đặc hiệu và các vùng dược liệu tập trung ở Việt Nam, ứng dụng các giải pháp bào chế hiện đại nhằm nâng cao hiệu quả điều trị của các bài thuốc cây thuốc Nam, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào thực tiễn sản xuất các sản phẩm đặc hiệu từ Đông Nam dược.

Từ hoạt động thực tiễn của các viện, nhiều sản phẩm y học cổ truyền đã được ra đời, được cấp phép lưu hành để phục vụ sự nghiệp chăm sóc sức khỏe nhân dân.

Kế thừa truyền thống 400 năm của gia tộc họ Phùng, có thể thấy thế hệ trẻ của nhà thuốc lâu đời này đang nỗ lực học tập không ngừng để làm chủ các phương pháp chẩn trị y học cổ truyền, đồng thời phát huy các tiến bộ của y học hiện đại kết hợp với y học dân tộc.

Tình Vũ