Chủ tịch Quốc hội: Cần xử lý triệt để sở hữu chéo trong tín dụng

Tiếp tục phiên họp thứ 21 sáng 17/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến bổ sung về dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023.

Đề nghị đánh giá nguyên nhân của tình trạng sở hữu chéo

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh việc sửa đổi Luật Các tổ chức tín dụng có ý nghĩa rất quan trọng trong bối cảnh trong và ngoài nước hiện nay, củng cố nền tảng, gia tăng sức chống chịu của nền kinh tế trước các cú sốc bên trong và bên ngoài.

"Lần sửa đổi này phải quy định rất minh bạch để xử lý triệt để được tình trạng sở hữu chéo rồi sở hữu chéo núp bóng, hiện còn rất rủi ro cho hệ thống", theo Chủ tịch Quốc hội.

Vấn đề nữa cũng được Chủ tịch Quốc hội đưa ra là việc xử lý nợ xấu và lãi dự thu được trích lập trên cơ sở khoản nợ xấu.

"Các khoản dự thu này xấu hơn cả nợ xấu, người cho vay nhưng có thu về được đâu mà vẫn tính lãi đưa vào thu nhập rồi chia cổ tức, lần này có xử lý được không?", Chủ tịch Quốc hội đặt vấn đề.

Ngoài ra, Chủ tịch Quốc hội đề nghị trong lần sửa đổi này, một số vấn đề khác cũng cần được đánh giá kỹ như trích lập dự phòng, xử lý tài sản bảo đảm trong điều kiện bình thường.

Nhận định tổ chức tín dụng hiện nay chỉ tập trung vào tín dụng còn các dịch vụ gia tăng phi tín dụng thì không đầu tư, "hết room tín dụng, tắc tín dụng là rủi ro lớn", ông Huệ cho rằng lần sửa đổi này phải quan tâm đến vấn đề này, cũng với các chính sách về ngân hàng số.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho ý kiến về một số vấn đề liên quan dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi). Ảnh: Phạm Thắng.

Theo báo cáo của Ủy ban Kinh tế, tờ trình đề nghị xây dựng luật có đề cập đến trường hợp cổ đông lớn và người có liên quan của cổ đông lớn cố tình che giấu, nhờ cá nhân hoặc tổ chức khác đứng tên hộ cổ phần sở hữu để “lách” quy định của pháp luật về sở hữu chéo, sở hữu vượt mức quy định hoặc “lách” quy định về giới hạn cấp tín dụng về nhóm khách hàng liên quan, tỷ lệ sở hữu cổ phần của cổ đông và người có liên quan.

Cơ quan này cho rằng việc sửa đổi quy định về giới hạn sở hữu cổ phần, sở hữu của cổ đông lớn và người có liên quan của cổ đông lớn là cần thiết, đặc biệt khắc phục tình trạng thao túng, lạm dụng quyền của cổ đông lớn hoặc tình trạng “sân sau” của các tổ chức tín dụng.

Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế đề xuất đánh giá kỹ lưỡng, làm rõ nguyên nhân của tình trạng sở hữu chéo giữa các tổ chức tiềm ẩn rủi ro cho hệ thống do quy định pháp luật hay do tổ chức thực hiện, từ đó có các đề xuất phù hợp.

Nghiên cứu kinh nghiệm của Mỹ

Nêu quan điểm về việc xử lý các ngân hàng yếu kém, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho rằng đây là vấn đề cần được quan tâm khi sửa luật do tiến độ hiện nay rất chậm.

Ông Thanh đề nghị làm rõ thêm quá trình mua bắt buộc và kiểm soát đặc biệt một số ngân hàng đã xử lý được những gì, còn những gì vướng cần đưa vào luật.

Cùng với đó, ông Thanh cho biết Ủy ban Kinh tế quan ngại về chính sách cho vay đặc biệt không có tài sản bảo đảm, trong đó cần làm rõ mức độ cho vay.

"Nếu không thì bịt được lỗ hổng bé lại tạo ra lỗ hổng lớn hơn, việc này ảnh hưởng đến tính an toàn hệ thống thế nào, tiền của xã hội, của người dân sẽ ra sao", ông Thanh đặt vấn đề.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh đề nghị làm rõ thêm quá trình mua bắt buộc và kiểm soát đặc biệt một số ngân hàng. Ảnh: Phạm Thắng.

Đồng tình với Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ cần rà soát lại trình tự hiện nay và cách thức xử lý các ngân hàng yếu kém.

Về cho vay đặc biệt, từ thực tế của Mỹ với một số ngân hàng vừa qua, Chủ tịch Quốc hội nói Chính phủ Mỹ cam kết đảm bảo cho người gửi tiền còn quyền lợi cổ đông thì không.

"Nguồn đó lấy từ quỹ bảo hiểm tiền gửi và phải có tài sản bảo đảm chứ không lấy từ nguồn tái cấp vốn của ngân hàng đâu, người ta không lấy tiền thuế của dân để xử lý", Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Cho rằng cần nghiên cứu kỹ kinh nghiệm này, ông Huệ nêu quan điểm phải sửa Luật Bảo hiểm tiền gửi để đảm bảo đồng bộ.

"Nếu chưa sửa Luật Bảo hiểm tiền gửi cùng Luật Các tổ chức tín dụng thì phải dùng Luật Các tổ chức tín dụng này mà sửa một số quy định của Luật Bảo hiểm tiền gửi", Chủ tịch Quốc hội lưu ý.

Sau khi thảo luận, 100% các vị ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội có mặt tại phiên họp đã biểu quyết tán thành bổ sung dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023.

Nội dung này sẽ trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 5 (tháng 5) và thông qua vào kỳ họp thứ 6 (tháng 10), có hiệu lực từ năm 2024.

Mỹ Hà