Chiến lược 'tự lực cánh sinh' của Ukraine khi phương Tây cạn viện trợ
Giữa bối cảnh xung đột ở Ukraine sắp tròn 2 năm, Kiev đang đứng trước thực tế khó khăn. Sự hỗ trợ từ bên ngoài ngày càng suy giảm đe dọa tương lai của nước này.
Phương Tây cạn viện trợ, Ukraine tìm cách thích nghi
Trong nhiều tháng qua, Tổng thống Mỹ Joe Biden không thể thúc đẩy Quốc hội thông qua gói hỗ trợ cho Ukraine do sự phản đối của đảng Cộng hòa. Trong khi đó, châu Âu đang chật vật giải quyết các hạn chế của mình. Bất chấp việc tăng cường hỗ trợ quân sự, Đức đã dừng cung cấp tên lửa Taurus cho Ukraine. Sự hỗ trợ của Anh cũng bị phủ bóng bởi những điều không chắc chắn xung quanh cuộc tổng tuyển cử sắp tới.
Tuy nhiên, thậm chí nếu sự hỗ trợ của châu Âu vẫn ở mức tối đa - một kịch bản xa vời so với thực tế hiện nay, thì sự hỗ trợ đó vẫn không đủ so với hỏa lực và các nguồn lực của Nga. Chẳng hạn, kế hoạch gần đây của Pháp là cung cấp 3.000 quả đạn pháo 155mm hàng tháng cho Ukraine, song con số này chẳng là bao so với số lượng 20.000 quả đạn pháo Nga bắn hàng ngày.
Binh lính Ukraine cho bay thử UAV. Ảnh: Reuters
Trong khi sự hỗ trợ cho quân đội Ukraine từ các đối tác phương Tây ngày càng suy giảm thì Nga, hiện đã thích nghi hiệu quả với các đòn trừng phạt và tăng cường ngành công nghiệp quốc phòng trong nước, đã thúc đẩy các cuộc tấn công mới. Trái lại, Ukraine, đối mặt với tình trạng thiếu thốn nghiêm trọng về nguồn cung quân sự chẳng hạn như đạn pháo và tên lửa phòng không, trong đó có tên lửa Stinger và thậm chí cả Patriot, đã buộc phải lui về thế phòng thủ. Hiệu quả giảm dần của các hệ thống phòng không Ukraine đã khiến nước này ngày càng dễ bị tấn công từ trên không.
Bất chấp những thách thức đó, Ukraine đang tìm cách thích nghi, Nước này đã chuyển sang chiến lược tự lực cánh sinh, một hành trình được đánh dấu bằng sự kiên cường và đổi mới chiến lược khi đối mặt với nghịch cảnh. Ngành quốc phòng Ukraine đang chuyển từ mua sắm khẩn cấp sang tăng cường sản xuất vũ khí của riêng mình và hình thành quan hệ đối tác chiến lược với các công ty quốc phòng nước ngoài. Sự thay đổi này nhằm tăng cường khả năng phòng thủ về lâu dài.
Chiến lược tự lực cánh sinh của Ukraine
Hướng tiếp cận mới khi sử dụng máy bay không người lái, đặc biệt là loại góc nhìn thứ nhất (FPV) là minh chứng của việc tập trung vào khả năng tự đứng vững. Hiệu quả của các thiết bị giá rẻ này được củng cố bởi tính linh hoạt và độ chính xác của chúng. Có khả năng vô hiệu hóa bộ binh đối phương trong chiến hào và tiêu diệt các mục tiêu giá trị cao như xe bọc thép, máy bay không người lái đã và đang thay đổi chiến trường Ukraine.
Chẳng hạn, một báo cáo về tổn thất trang thiết bị của Nga cho thấy, từ ngày 17/9 - 17/10/2023, các máy bay không người lái FPV đã tham gia vào 35% chiến dịch loại bỏ nguồn lực đối phương. Trong giai đoạn đó, 388 trường hợp tổn thất phương tiện của Nga được ghi nhận với 146 phương tiện do các máy bay không người lái FPV phá hủy. Các cuộc tấn công này đã phá hủy 140 triệu USD trang thiết bị, trong đó có một hệ thống phòng không Tor trị giá 25 triệu USD.
Bởi vì là một thành phần quan trọng trong chiến lược quân sự nên các máy bay không người lái FPV đã được Ukraine tăng cường sản xuất trên toàn quốc. Không chỉ các công ty mở rộng dây chuyền sản xuất mà còn có những tuyên bố công khai kêu gọi người dân hỗ trợ nỗ lực này. Ukraine có mục tiêu sản xuất được ít nhất 1 triệu máy bay không người lái FPV vào 2024.
Việc tăng cường quy mô sản xuất đã giúp làm giảm giá thành máy bay không người lái từ 400 USD xuống còn 350 USD. Trong khi đó, một UAV cảm tử của Mỹ, chẳng hạn như Switchblade 300, có giá cao gấp 12 lần hay Switchblade 600 có thể cao gấp 200 lần so với một FPV Ukraine tự sản xuất.
Ukraine tập trung vào nỗ lực tự cung tự cấp vũ khí với việc sản xuất pháo tự hành 2S22 Bohdana là một minh chứng cụ thể. Ít nhất 30 hệ thống pháo 2S22 Bohdana đã được sản xuất trong xung đột. Cho đến nay, chưa có hệ thống nào bị tổn thất mà chỉ có một vài hệ thống bị hư hại hoặc đang được sửa chữa.
Tổng cộng, 25 doanh nghiệp và 400 chuyên gia đã tham gia vào quá trình sản xuất Bohdana, vốn được thực hiện phi tập trung để tránh các cuộc tấn công của đối phương. Tăng cường sản xuất lựu pháo đóng vai trò vô cùng quan trọng bởi các đối tác của Ukraine không thể cung cấp đủ đạn pháo cỡ nòng 155mm để đáp ứng các nhu cầu của Kiev. Sản xuất trong nước cũng giảm đáng kể chi phí của mỗi phương tiện, hiện ở mức khoảng 2,5 triệu USD.
Ngoài ra, Ukraine còn tìm cách thiết lập cơ chế hợp tác quốc phòng khác nhau với các đối tác. Chẳng hạn, nước này đã hợp tác với Flensburger Fahrzeugbau Gesellschaft của Đức để lập một trung tâm sửa chữa ở phía Tây Ukraine, tăng cường đáng kể hiệu quả bảo trì các trang thiết bị như xe tăng Leopard trong khi huấn luyện trực tiếp cho các thợ cơ khí của Ukraine.
Một nhà sản xuất vũ khí khác của Đức là Rheinmetall cũng thiết lập một trung tâm sửa chữa xe tăng ở Ukraine và gần đây thông báo kế hoạch lập một nhà máy sản xuất đạn pháo cỡ nòng 155mm với một đối tác của Kiev.
Ukraine cũng tiến hành một thỏa thuận với Cơ quan Hợp tác Quốc phòng Liên chính phủ Cộng hòa Séc để lập một cụm sản xuất vũ khí và với BAE Systems của Thụy Điển để cùng sản xuất phương tiện chiến đấu bộ binh CV-90.
Hướng tiếp cận tự lực cánh sinh này không chỉ là phản ứng trong xung đột mà còn là tầm nhìn chiến lược. Ukraine có mục tiêu xây dựng một ngành công nghiệp quốc phòng mạnh mẽ để có thể giảm phụ thuộc vào sự hỗ trợ bên ngoài, giúp giành chiến thắng trong cuộc xung đột hiện tại và phát triển năng lực răn đe quân sự mạnh mẽ trước các mối đe dọa tương lai. Nước này cũng hướng tới việc trở thành một nhà xuất khẩu vũ khí, tăng cường lợi ích kinh tế và địa chính trị của ngành quốc phòng. Sự dịch chuyển trên và các chiến lược mới sẽ là phép thử cho sự thích ứng của Ukraine.
