Châu Âu thiếu nước vì hạn hán nghiêm trọng

Nhân viên của Cơ quan Đa dạng sinh học Pháp đang kiểm tra một cánh đồng khô hạn ở Herzeele, miền bắc nước Pháp. Ảnh: AFP

Tại một khu vực miền núi ở bang Obwalden nằm ở dãy Alps chạy qua Thụy Sĩ, quân đội được triển khai để cứu đàn bò. Khi những dòng suối từ núi Alps khô cạn, tuần trước trực thăng của quân đội đã vận chuyển các container nước khổng lồ để tưới các đồng cỏ trong nỗ lực ngăn đàn gia súc chết khát.

Sonia Seneviratne, giáo sư trong lĩnh vực khí hậu và đất đai tại Đại học nghiên cứu ETH Zurich, cho biết: “Ở Thụy Sĩ, chúng tôi không quen với ý nghĩ về hạn hán. Chúng tôi tự coi mình là “pháo đài nước” của châu Âu, nhưng khi các sông băng thu hẹp và nhiệt độ mùa hè trở nên khắc nghiệt hơn, điều này ngày càng không còn đúng nữa”.

Tình trạng thiếu nước là hậu quả của đợt hạn hán nghiêm trọng đang quét qua lục địa châu Âu từ Bồ Đào Nha đến Đông Âu, từ miền nam nước Anh cho đến Ý. Các nhà khoa học cho rằng sự kết hợp của một mùa đông khô bất thường và sau đó là một mùa xuân cũng hanh khô và một mùa hè nắng nóng là do hiện tượng ấm lên khi khí hậu biến đổi.

Hạn hán và nhiệt độ cực cao đang xuất hiện trên khắp châu Âu, với nước Pháp đang trải qua đợt nắng nóng thứ ba trong mùa hè này, gây ảnh hưởng đến các hộ gia đình, các ngành công nghiệp, giao thông và du lịch, cũng như mùa màng. Mặt đất khô cằn cũng là điều kiện lý tưởng dẫn đến các trận cháy rừng tàn phá ở nước Pháp, Bồ Đào Nha và các nước khác trong khu vực.

Hôm 5-8, Thủ tướng Pháp Élisabeth Borne đã thành lập một nhóm chuyên trách ứng phó khủng hoảng để tìm các giải pháp giúp đất nước vượt qua cơn hạn hán tồi tệ nhất trong lịch sử nước này. 93/96 tỉnh của nước Pháp đã yêu cầu người dân hạn chế sử dụng nước, trong đó, khoảng 2/3 số tỉnh được được xếp vào diện “khủng hoảng”, theo Bộ Môi trường Pháp. Gần 100 thị trấn của nước Pháp đang thiếu nước và phải vận chuyển nước từ nơi khác đến để sử dụng.

“Đây là đợt hạn hán tồi tệ nhất từng được ghi nhận ở đất nước chúng ta” Văn phòng Thủ tướng Élisabeth Borne cho biết trong một tuyên bố.

Tại thung lũng Loire, ở phía tây nước Pháp, Clément Traineau, một nông dân chăn nuôi gia súc, cho biết đây là cơn hạn hán tồi tệ nhất mà anh và ngay cả cha anh từng chứng kiến. Các cánh đồng cỏ ở khu vực của anh đã khô héo từ lâu vì nắng nóng và trời ít mưa trong nhiều tháng. Anh cho biết các cơn gió mang hơi nóng hừng hực, cảm giác “như máy sấy tóc”. “Đất không chỉ khô trên bề mặt và ngay cả sâu ở bên dưới”, anh nói.

Bộ Nông nghiệp Pháp cảnh báo sản lượng trong vụ mùa bắp hiện tại có thể giảm đến 19% vì thời tiết khô hạn. Các nhà khoa học tin rằng hạn hán vào mùa hè có thể trở thành điều bình thường ở Tây Âu, do tác động của biến đổi khí hậu.

Giáo sư Sonia Seneviratne giải thích: “Một biến cố thời tiết nắng nóng khắc nghiệt có thể xảy ra 10 năm một lần nếu như có sự biến đổi khí hậu do con người gây ra. Nhưng hiện nay, các đợt hạn hán nghiêm trọng đang xảy ra 3 lần sau mỗi 10 năm. Có thể trong vòng một năm tới, mỗi mùa hè sẽ có nắng nóng như vậy và tình trạng này sẽ trở nên tồi tệ hơn nếu chúng ta không ngừng phát thải carbon”.

Đánh giá mới nhất của Đài quan sát hạn hán châu Âu cho thấy 13% lãnh thổ của Liên minh châu Âu đang rơi vào tình trạng báo động nghiêm trọng về khô hạn hồi đầu tháng 7 và tình trạng hạn hán đã nghiêm trọng hơn kể từ đó.

Cơ quan Khí tượng thủy văn Pháp (Météo France) cho biết độ ẩm đất bề mặt trên toàn quốc đang ở mức thấp kỷ lục. Lượng mưa trong tháng 7 ở Pháp chỉ ở mức trung bình 9,7mm, thấp hơn 85% so với tiêu chuẩn theo mùa và đây là tháng khô hạn thứ hai từng được ghi nhận, sau tháng 3-1961. Thời tiết ở miền tây nước Pháp đang cực kỳ nóng, với nhiệt độ ở thị trấn Biscarrosse lên tới 42,6 độ C vào tháng trước, một kỷ lục ở địa phương này.

Christian Huyghe, Giám đốc khoa học nông nghiệp tại Viện nghiên cứu nông học quốc gia của Pháp, cho biết: “Nếu không có mưa lớn trước cuối tháng 9 thì có nguy cơ tình hình sẽ trở nên tồi tệ hơn”.

Trong tuần này, Hà Lan đã tuyên bố tình trạng thiếu nước trên toàn quốc. Trong khi đó, giới chức trách ở Ba Lan đã đưa ra các biện pháp hạn chế khai thác nước từ các con sông, bao gồm cả sông Vistula, con sông dài nhất của đất nước, nơi mực nước đã xuống gần mức thấp kỷ lục. Tại thủ đô Warsaw, các dịch vụ vận chuyển bằng phà qua sông Vistula đã dừng lại trong một tuần vào tháng trước vì mực nước quá thấp.

Nếu mực nước trên sông Rhine ở châu Âu giảm thêm 7 cm nữa thì những đoạn dài của con sông này, chạy qua một trong những hành lang công nghiệp quan trọng nhất của châu Âu, sẽ không thể sử dụng được cho tàu bè.

Một số nhà máy điện hạt nhân của Pháp đã phải giảm công suất hoạt động vì các quy định môi trường hạn chế nhiệt độ của nước thải vào cho các con sông sau khi được sử dụng cho các tháp làm mát. Hạn hán cũng đã làm giảm sản lượng thủy điện của châu Âu, bao gồm cả cả những nhà máy nằm ở dãy Alps.

Trước tình trạng khô hạn, thiếu nước ở khắp nơi tại châu Âu và nguy cơ khan hiếm nước trong những năm sắp tới do biến đổi khí hậu, hôm 3-8, Ủy ban châu Âu đã kêu gọi các nước thành viên EU nỗ lực xử lý và tái sử dụng nước thải trong lĩnh vực nông nghiệp.

Năm ngoái, EU dự báo hạn hán sẽ khiến khu vực này thiệt hại khoảng 9 tỉ euro mỗi năm và con số thiệt hại sẽ tăng vọt mức 40 tỉ euro mỗi năm nếu nhiệt độ toàn cầu tăng thêm 3 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp.

Theo các nhà khoa học, hiện nay nhiệt độ Trái đất đã tăng ít nhất 1,1 độ C kể từ thời tiền công nghiệp.

Một số người dân châu Âu đã cầu cứu các đấng thần linh. Vào tháng trước, ở Cagnano, tại một ngôi làng ở miền nam nước Ý, cư dân đã tụ tập để cầu khẩn thánh St. Vincent Ferrer, một vị thánh che chở những người trồng nho, mang lại những cơn mưa rất cần thiết.

Theo Financial Times

Khánh Lan