Châu Á 'quay cuồng' trong khủng hoảng khí hậu

Trong tháng này, những cơn mưa xối xả đã làm ngập lụt nhiều khu vực của Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc và Ấn Độ, làm đảo lộn cuộc sống của hàng triệu người, gây ra lũ quét, sạt lở đất và tình trạng cắt điện. Nhiệt độ kỷ lục cũng dẫn đến sự gia tăng các bệnh liên quan đến nhiệt, đặc biệt là ở các cộng đồng dễ bị tổn thương như người già.

Hôm 15-7, ít nhất 13 người ở thành phố Cheongju, miền trung Hàn Quốc đã thiệt mạng sau khi nước từ bờ sông vỡ làm ngập một đường hầm, khiến các phương tiện bị mắc kẹt, bao gồm cả xe buýt công cộng.

Ít nhất 41 người đã thiệt mạng ở Hàn Quốc trong những ngày gần đây và hàng nghìn người khác buộc phải sơ tán khỏi nhà và tìm nơi trú ẩn tạm thời khi những trận mưa lớn đổ bộ vào miền trung và miền nam của đất nước.

Để đối phó với thiệt hại về người, Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol đã kêu gọi xem xét lại cách ứng phó của đất nước đối với thời tiết khắc nghiệt.

“Loại sự kiện thời tiết khắc nghiệt này sẽ trở nên phổ biến — chúng ta phải chấp nhận biến đổi khí hậu đang diễn ra và đối phó với nó” - ông Yoon cho biết hôm 17-7.

Ở nước láng giềng Nhật Bản, lượng mưa kỷ lục ở phía tây nam nước này đã dẫn đến lũ lụt tàn khốc khiến ít nhất 6 người thiệt mạng và nhiều người khác vẫn mất tích.

Đó là một mô hình được nhìn thấy trên khắp khu vực - từ các vùng của Philippines và Campuchia ở phía nam, nơi lũ lụt lan rộng đã dẫn đến sự gián đoạn giao thông ở các thành phố lớn bao gồm các thủ đô Manila và Phnom Penh - đến các vùng của Ấn Độ xa hơn về phía bắc, nơi có lượng mưa kỷ lục cướp đi sinh mạng của hàng chục người, theo các quan chức.

Thủ đô Delhi hôm 10-7 đánh dấu ngày tháng 7 ẩm ướt nhất trong hơn 40 năm qua, theo các nhà chức trách. Những trận mưa lớn buộc các trường học phải đóng cửa và khiến nhiều người dễ bị tổn thương không có nơi trú ẩn.

Trong khi một số khu vực đang vật lộn với những trận mưa lớn chết người, những khu vực khác đang phải đối mặt với cái nóng như thiêu như đốt.

Thành phố Trùng Khánh - Trung Quốc chìm trong mưa lũ

Hôm 17-7, một trạm thời tiết ở đông bắc Trung Quốc ghi nhận nhiệt độ cao kỷ lục 52,2 độ C trong khi Nhật Bản ghi nhận nhiệt độ tăng lên 39,7 độ C.

Tổng cộng, hơn năm trạm thời tiết ở Trung Quốc đã ghi nhận mức nhiệt độ vượt quá 50 độ C vào ngày 17-7- một trong những mức nóng nhất trong lịch sử. Điều này xảy ra sau một mùa hè nóng kỷ lục ở thủ đô Bắc Kinh, nơi có nhiệt độ vào đầu tháng 7 tăng vọt lên 40 độ C - khiến các quan chức phải đưa ra cảnh báo đỏ về nhiệt độ trong hai tuần khi khủng hoảng khí hậu toàn cầu gia tăng.

Đợt nắng nóng ập đến trong bối cảnh Đặc phái viên Khí hậu Mỹ John Kerry đến Trung Quốc vào ngày 17-7 để đàm phán giữa Bắc Kinh và Washington nhằm nối lại hợp tác trong các cuộc thảo luận về khí hậu.

Trung Quốc, một trong những quốc gia có khí thải lớn nhất thế giới, đã phải hứng chịu nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan – với những trận mưa như trút nước và lũ lụt tàn phá các khu vực khác của đất nước, đặc biệt là ở phía nam.

Sóng nhiệt cũng đã tấn công các vùng của Nhật Bản. Nhiệt độ vào sáng 17-7 đã tăng lên mức cao 39,7 độ C tại thành phố Kiryu, nằm ở tỉnh Gunma trên đảo Honshu – đảo lớn nhất và đông dân nhất Nhật Bản, nơi tọa lạc của hai thành phố lớn Kyoto và Tokyo và nhiệt độ được ghi nhận lên mức 39,6 độ C tại thị trấn Hatoyamanằm ở tỉnh Saitama.

Các trường hợp say nắng ngày càng trở nên phổ biến ở người cao tuổi Nhật Bản, chiếm 28% dân số.

Nhiệt độ ở thủ đô Tokyo đã tăng vọt đến mức nguy hiểm trong những năm gần đây, khiến các quan chức chính phủ phải kêu gọi điều tiết phân phối điện khi đất nước phải vật lộn với tình trạng thiếu điện ngày càng tăng.

Các nhà khoa học đã cảnh báo tần suất và cường độ của các hiện tượng thời tiết cực đoan sẽ tiếp tục gia tăng khi cuộc khủng hoảng khí hậu do con người gây ra ngày càng gia tăng.

Trong bản cập nhật khí hậu hàng năm, Tổ chức Khí tượng Thế giới cho biết thế giới đang trên đà vi phạm ngưỡng khí hậu quan trọng trong 5 năm tới khi nhiệt độ toàn cầu tiếp tục tăng cao hơn mức thời kỳ tiền công nghiệp.

Châu Á, với tổng dân số ước tính khoảng 4,4 tỷ người, rất dễ bị tổn thương trước tác động của biến đổi khí hậu, với những đợt thời tiết khắc nghiệt gần đây tác động dẫn đến tình trạng thiếu nước, mất mùa và làm chậm đà tăng trưởng của nền kinh tế.

Năm ngoái, lũ lụt thảm khốc tấn công Pakistan giết chết hơn 1.700 người và khiến hàng triệu người mất nhà cửa.

Thủ đô New Delhi của Ấn Độ chìm trong dòng lũ

Quốc gia Nam Á này hiện đang phải đối phó với cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ, và điều này trở nên tồi tệ hơn do lạm phát tăng vọt do lũ lụt làm hỏng vụ thu hoạch năm ngoái.

Theo Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC), nước láng giềng Ấn Độ, quốc gia đông dân nhất thế giới, nằm trong số những quốc gia được cho là sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi cuộc khủng hoảng khí hậu, có khả năng ảnh hưởng đến 1,4 tỷ người trên toàn quốc.

Sau khi hứng chịu những đợt nắng nóng gay gắt gần đây ở phía bắc và phía đông, hàng nghìn người sau đó buộc phải chạy trốn lũ lụt nghiêm trọng ở các bang như Himachal Pradesh vào tuần trước sau khi mưa lớn tàn phá các ngôi làng và biến đường thành sông.

Hàng năm, Ấn Độ phải hứng chịu lũ lụt và sạt lở đất nghiêm trọng trong mùa gió mùa kéo dài từ tháng 6 đến tháng 9.

Assam, bang có dân số hơn 31 triệu người, nằm trong số những nơi bị ảnh hưởng nặng nề nhất.

Hơn 495.000 người trải khắp 22 huyện của bang này đã bị ảnh hưởng bởi nước lũ và khoảng 14.000 người phải sơ tán đến các trại cứu trợ khi mưa lớn quét qua khu vực. Các quan chức quản lý thiên tai và chính quyền bang vào cuối tháng 6 đã báo cáo ít nhất 10 người chết kể từ khi những cơn mưa bắt đầu.

Đoạn video phát trên truyền hình địa phương cho thấy dân làng lội nước ngập tới cổ cùng gia súc, nhà cửa, cửa hàng và ô tô chìm trong lũ.

Báo động đỏ, cho thấy mức độ đe dọa cao nhất, đã được ban hành cho một số bang phía bắc bao gồm Himachal Pradesh, Uttarakhand, Punjab và Haryana. Cảnh báo sạt lở đất cũng được ban hành cho Uttarakhand và Himachal Pradesh.

Mưa lớn cũng buộc trường học phải đóng cửa ở một số khu vực bao gồm Uttar Pradesh và thủ đô New Delhi.

Tác động của thời tiết cực đoan như vậy là khó có thể bỏ qua và người nghèo ở Ấn Độ là một trong những người dễ bị tổn thương nhất.

Theo Ngân hàng Thế giới, lũ lụt đã gây ra mối nguy hiểm đặc biệt đối với 35% dân số - khoảng 472 triệu người - sống trong các khu ổ chuột ở đô thị.

Anh Duy (theo CNN)