Cha mẹ nhất thiết phải nhớ những kỹ năng cấp cứu cơ bản khi trẻ bị tai nạn

Trẻ em tử vong do tai nạn thương tích vẫn là con số lớn

Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), mỗi năm, thế giới có hơn 900.000 ca trẻ em tử vong do tai nạn, thương tích.

Còn tại Việt Nam, con số này là 370.000 trẻ trong một năm. Trong đó, hơn 8.000 trẻ tử vong do tai nạn thương tích gây ra, chủ yếu là ngã, bỏng, cháy, tai nạn giao thông, súc vật cắn, đuối nước, hóc...

Các bậc phụ huynh nhất thiết phải trang bị những kỹ năng sơ cấp cứu căn bản khi trẻ gặp nạn (Ảnh minh họa: Capcut).

Nhiều khảo sát thực tế cho thấy, hầu hết giáo viên mầm non hay phụ huynh còn lúng túng trong cách xử lý cũng như sơ cấp cứu khi trẻ không may rơi vào tình trạng nguy hiểm. Nguyên nhân do chưa hiểu đúng về kỹ năng cũng như những kiến thức cơ bản về sơ cấp cứu cho trẻ.

Do đó, ngoài giáo dục trẻ, thì việc gia đình, nhà trường trang bị những kiến thức, kỹ năng sơ cứu cho các bé khi gặp tai nạn trong đời sống hằng ngày là một điều vô cùng cần thiết.

Kỹ năng sơ cứu tuy chỉ gói gọn trong khoảng thời gian tích tắc, nhưng cần đòi hỏi kĩ thuật đúng đắn, chính xác.

Nhiều quốc gia trên thế giới ý thức được tầm quan trọng của hoạt động này và triển khai giáo dục trong trường học từ rất sớm.

Phụ huynh cần nắm rõ các kỹ năng cơ bản

Không chỉ cần thiết giáo dục trẻ sơ cứu, mà phụ huynh cũng phải nắm rõ kỹ năng này.

Theo Bộ Y tế, trẻ nhỏ luôn hiếu động, mải chơi và không phải lúc nào người lớn cũng kiểm soát được. Vì vậy, trẻ bị tai nạn là chuyện rất có thể xảy ra. Tuy nhiên, khi trẻ bị tai nạn, người lớn cần hết sức bình tĩnh để tiến hành các sơ cứu ban đầu trước khi đưa trẻ đến bệnh viện.

Trẻ bị ngã: Nếu trẻ ngã rồi bất tỉnh, nôn ói, có máu chảy ra ở miệng hoặc ở mũi, ở tai, tay chân co giật… người lớn phải lập tức đưa bé tới phòng cấp cứu. Trong khi di chuyển hoặc chờ đợi bác sĩ tới, tránh không di động trẻ.

Đặt trẻ nằm thẳng người đầu hơi thấp hơn chân, nghiêng mặt về một bên để nếu trẻ nôn, ói hay bị chảy máu mũi, miệng, chất lỏng không vào được trong họng để xuống phổi. Không được cho trẻ uống hay ăn bất cứ thứ gì.

Trẻ bị ngã đập đầu xuống đất: nếu trẻ bị ngất dù trong thời gian ngắn cũng phải đưa tới bệnh viện cấp cứu ngay. Bởi, dù nhìn bên ngoài, chỗ va chạm không có dấu hiệu gì là vết thương nặng, nhưng rất có thể bé đã bị chấn thương sọ não.

Trong thời gian tiếp theo, cần phải chú ý theo dõi xem trẻ có các hiện tượng như: Nôn ói, sốt, co giật, sắc mặt tái dần, giấc ngủ không yên hoặc ngủ mê mệt không.

Trong 24 giờ của ngày đầu, cần phải theo dõi liên tục, thỉnh thoảng lại gọi xem cháu có tỉnh lại không. Bởi, nếu có hiện tượng chảy máu trong não, trẻ có thể ngủ thiếp đi rồi chuyển qua trạng thái hôn mê.

Nếu thấy trẻ có sự thay đổi thái độ đột ngột như: Tự nhiên tỏ ra bàng quan với mọi việc xung quanh, hoặc tự nhiên vật vã, kích động, mắt nhìn bỗng bị rối loạn, có khi nhìn như người lác mắt… phải đưa bé tới cơ sở y tế ngay.

Trẻ bị thương: người lớn cần chú ý xem những vết thương đó to hay nhỏ, nông hay sâu, chảy máu nhiều hay ít, có dính đất cát hoặc vật gì không. Không nên coi thường bất kỳ vết sây sát nào của trẻ em, dù là một vết chích nhỏ.

Vết thương cần được rửa ngay bằng nước sạch, rồi bôi thuốc sát khuẩn như mercurochrome, betadine… Nếu chảy máu, nên ấn xuống vết thương để cầm máu, rồi băng lại.

Phải băng nhẹ tay, không chặt quá vì vết thương cần được “thở” và máu dưới vết thương cần được lưu thông trong mạch. Vết thương nào cũng có thể dẫn tới bệnh uốn ván. Bởi vậy, cần cho trẻ tiêm phòng bệnh uốn ván.

Nếu vết thương lớn, hãy làm cho vết thương lộ ra bằng cách cởi bỏ hoặc cắt chỗ quần áo đụng vào vết thương. Nếu có những mảnh kim loại, mảnh kính, sỏi cát xung quanh vết thương, hãy lau sạch hoặc gắp bỏ.

Buộc vết thương lại bằng một lớp băng dày hoặc đặt lên vết thương một cái khăn sạch rồi ấn tay lên vết thương trong vòng 5 phút. Lúc này, việc trước tiên là ngăn chảy máu.

Việc rửa sạch hoặc sát khuẩn vết thương sẽ làm sau. Nếu sau khi buộc vết thương, máu vẫn không ngừng chảy, người lớn hãy tìm đường động mạch của trẻ và ấn mạnh ngón tay xuống một điểm của mạch ở phía trên vết thương trong khi đưa bé tới ngay nơi cấp cứu.

Trẻ bị chảy máu mũi: hãy cho một miếng gạc hoặc bông vào bên mũi bị thương để làm ngưng chảy máu, rồi lấy ngón tay đè nhẹ cánh mũi bị chảy máu lại. Tuyệt đối không ngửa cổ trẻ lên, vì như thế không những không cầm được máu, mà có thể khiến trẻ bị sặc.

Trẻ bị ngộ độc: khi trẻ có các triệu chứng như nôn, đau bụng, co giật, bất tỉnh hay lơ mơ, có vết bỏng quanh miệng… thì cần nghĩ ngay bé đã bị ngộ độc và tìm cách sơ cứu trước khi chuyển đến bệnh viện.

Đầu tiên, cần cho bé nôn ra được chất độc, càng nhiều càng tốt, bằng cách kích thích vùng nôn ói ở yết hầu. Khi đưa trẻ đến bệnh viện, người nhà nên đem theo vỏ chai thuốc hoặc những chất gây độc để bác sĩ dễ dàng chẩn đoán và xử trí kịp thời.

Tuy nhiên, nếu uống nhầm loại chất gây ăn mòn như axit, bazơ thì không nên gây nôn vì như vậy dễ làm chảy máu. Tốt nhất là cho uống nước pha bột than hoạt tính pha theo tỷ lệ 4/1: 4 nước, 1 than; liều lượng: 10g than hoạt tính cho 1 kg cân nặng cơ thể.

Nếu trẻ còn tỉnh, hãy cho bé uống một cốc sữa hoặc nước, không cho uống nước muối hay chanh, giấm. Nếu trẻ đã bất tỉnh, cần kiểm tra xem bé còn thở không.

Nếu trẻ ngừng thở, cần làm hô hấp nhân tạo nhưng nên đặt một miếng vải mỏng lên trên miệng bé và hà hơi qua tấm vải để tránh cho bản thân không bị nhiễm chất độc từ miệng bé.

Nếu trẻ bị bỏng quanh miệng do uống phải hóa chất, cần lấy nước sạch rửa da và môi cho bé. Sau khi sơ cứu cần chuyển ngay trẻ tới bệnh viện.

Ngọc Bích