Cần lựa chọn phương án tối ưu cho Dự án xử lý nước mưa, nước thải TP.Quảng Ngãi

Từ năm 2005 đến nay, hệ thống thoát nước thải của TP.Quảng Ngãi chưa được đầu tư đúng mức. Năm 2013, khi mở rộng địa giới hành chính thành phố, UBND tỉnh đã triển khai công tác nghiên cứu, xây dựng hệ thống thoát nước thải. Đến năm 2018, công tác lập dự án đã cơ bản hoàn thành. Năm 2019, tại kỳ họp thứ 17, HĐND tỉnh khóa XII đã ban hành Nghị quyết số 27/NQ-HĐND ngày 9/12/2019 Quyết định chủ trương đầu tư dự án Hệ thống thu gom, xử lý nước thải tập trung của TP.Quảng Ngãi (lưu vực ra sông Trà Khúc). Tổng mức đầu tư 300 tỷ đồng từ nguồn ngân sách tỉnh, thời gian thực hiện năm 2020 - 2022. Dự án được giao cho Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh làm chủ đầu tư. Quy mô đầu tư, ngoài hệ thống thu gom nước hiện hữu, sẽ xây dựng thêm một số trục dẫn để thu gom nước thải. Tuy nhiên, dự án này không thực hiện được vì có nhiều bất cập.

Nạo vét kênh thoát nước tại phường Chánh Lộ (TP.Quảng Ngãi). Ảnh: THANH NHỊ

Năm 2023, tại kỳ họp thứ 17, HĐND tỉnh khóa XIII đã ban hành Nghị quyết số 41/NQ-HĐND ngày 22/9/2023 điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án Hệ thống thu gom, xử lý nước mưa, nước thải TP.Quảng Ngãi lưu vực phía nam hạ lưu sông Trà Khúc. Theo đó, mục tiêu dự án không chỉ dừng lại ở thoát nước thải mà còn từng bước đảm bảo tiêu thoát nước mưa khu vực đô thị. Về kết hợp, không chỉ với Đập dâng hạ lưu sông Trà Khúc mà dự án còn kết nối với tất cả các dự án khác dọc sông Trà Khúc một cách hợp lý để phát huy tối đa hiệu quả đầu tư. Về quy mô đầu tư, vừa cải tạo các cửa cống hồ Bàu Cả và hồ Nghĩa Chánh; nạo vét các tuyến mương; tuyến cống hiện trạng sẽ đầu tư, nâng cấp một số tuyến cống thoát nước, trạm bơm và hệ thống thu gom nước thải khu trung tâm lõi, các cụm công trình đầu mối. Tổng mức đầu tư khoảng 1.000 tỷ đồng, thời gian thực hiện 2024 - 2027. Chủ đầu tư dự án cũng được điều chuyển cho Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng các công trình dân dụng và công nghiệp tỉnh.

Còn nhiều bất cập

Chủ đầu tư dự án này cho biết, từ đầu năm 2024 đến nay, đơn vị đã phối hợp với các ngành chức năng và các xã, phường triển khai công tác liên quan đến đánh giá tác động môi trường. Đồng thời trình hồ sơ thẩm định báo cáo nghiên cứu dự án khả thi; phối hợp điều chỉnh, bổ sung dự án vào quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2021 - 2030. Tuy nhiên, quá trình thực hiện đã phát hiện một số bất cập.

Cụ thể, về quy hoạch, hiện dự án chưa lập quy hoạch tổng mặt bằng tỷ lệ 1/500 cho hạng mục trạm xử lý nước thải (khoảng 3ha). Theo quy hoạch được duyệt, kênh Bàu He đầu tư tuyến cống hộp nhưng trong chủ trương đầu tư chỉ thực hiện nạo vét. Qua tham vấn ý kiến, các sở, ngành, địa phương đã kiến nghị chủ đầu tư cần phải trình cơ quan có thẩm quyền điều chỉnh, thay thế phương án nạo vét trong chủ trương đầu tư bằng phương án đầu tư mới tuyến cống hộp. Đồng thời, một số hạng mục thoát nước thải, thoát nước mưa chưa phù hợp với quy hoạch xây dựng, tính hiệu quả chưa cao. Một số tuyến cống thoát nước vừa nâng cấp nay lại đưa vào tiếp tục cải tạo, nâng cấp, dẫn đến nguy cơ băm nát một số tuyến đường. Ngoài ra, một số đoạn tuyến thu gom nước thải thiết kế bằng tuyến tự chảy ngược cao độ nền dẫn đến đào đường ống quá sâu, không khả thi...

Ngoài ra, người dân sinh sống tại thôn 5, thôn 6 xã Nghĩa Dũng- nơi đặt nhà máy xử lý nước thải tập trung thuộc dự án này cũng đã có một số phản ánh tại cuộc họp tham vấn cộng đồng. Người dân cho rằng vị trí đặt nhà máy theo quy hoạch là chưa hợp lý và đề nghị chuyển vị trí đến nơi khác là núi Giàng (không có trong quy hoạch). Đối với phương án thiết kế, các sở, ngành góp ý cần phải xây dựng phương án thiết kế so sánh, để đánh giá, lựa chọn giải pháp tối ưu.
Bên cạnh đó, dự án còn có điểm vênh nhau về phạm vi nghiên cứu theo quy hoạch dự án với quy hoạch chung xây dựng TP.Quảng Ngãi. Cụ thể, trong dự án được phê duyệt thì phạm vi nghiên cứu là lưu vực phía nam hạ lưu sông Trà Khúc, có diện tích khoảng 725ha. Tuy nhiên, theo Quy hoạch chung xây dựng TP.Quảng Ngãi đến năm 2040, phạm vi nghiên cứu của dự án thuộc khu vực đô thị trung tâm hiện hữu và khu vực đô thị phía đông.

Tiếp tục hoàn thiện dự án

Đại diện chủ đầu tư cho biết, đây là dự án có tính chất phức tạp; phạm vi nghiên cứu thực hiện rộng; tác động trực tiếp tới cộng đồng dân cư trong khu vực. Dự án còn đặt ra mục tiêu kết nối với dự án Đập dâng hạ lưu sông Trà Khúc đảm bảo tiêu thoát nước mưa, xử lý nước thải cho khu vực. Do đó, cần phải có thêm thời gian để tư vấn thiết kế khảo sát, đánh giá đúng hiện trạng thoát nước mưa, nước thải; đánh giá tác động của Đập dâng hạ lưu sông Trà Khúc khi đưa vào hoạt động với mực nước khoảng 3,5m.

Mới đây, chủ đầu tư đã đề xuất UBND tỉnh cho thêm thời gian để khảo sát, đánh giá tổng thể, nghiên cứu, tính toán, đưa ra giải pháp đề xuất quy mô, công nghệ hợp lý cho dự án này. Mục đích là để khi dự án đầu tư xây dựng, đưa vào vận hành phát huy hiệu quả. “Trong dự án được phê duyệt, việc đánh giá hiện trạng tiêu, thoát nước và sự ảnh hưởng khi vận hành đập dâng trong khu vực chưa được xem xét một cách tổng thể. Đặc biệt là dự án còn thiếu phương án thiết kế, so sánh để lựa chọn được phương án tối ưu cho tiêu, thoát nước. Công tác đánh giá tác động vận hành của dự án khi đưa vào khai thác sử dụng cũng chưa được xem xét”, Giám đốc Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng các công trình dân dụng và công nghiệp tỉnh Võ Thành Trung cho biết.

Hiện nay, dự án đang triển khai gói thầu lập báo cáo nghiên cứu khả thi (đơn vị trúng thầu là Công ty CP Nước và Môi trường Việt Nam, giá trị gần 4 tỷ đồng). Tuy nhiên, khi trình báo cáo nghiên cứu khả thi để Sở Xây dựng thẩm định, đã bị trả lại vì phát hiện có thông tin mang tính sao chụp từ dự án của địa phương khác chứ không phải thông tin nghiên cứu độc lập tại TP.Quảng Ngãi. Đồng thời, chất lượng nghiên cứu sơ sài chưa đáp ứng yêu cầu. Chủ đầu tư dự án đã yêu cầu đơn vị tư vấn khảo sát thiết kế phải tiến hành khảo sát, đánh giá lại, báo cáo chủ đầu tư để hoàn thiện hồ sơ tiếp tục trình thẩm định. Dự kiến cuối tháng 4/2024, sẽ thống nhất về phương án thiết kế, nội dung đầu tư của dự án, chủ đầu tư sẽ báo cáo UBND tỉnh cho ý kiến. Sau đó, sẽ hoàn thiện thủ tục xin điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh các quy hoạch có liên quan trước khi triển khai dự án.

THANH NHỊ