Cần giải pháp hỗ trợ để hợp tác xã phát triển bền vững

HTX Bàu Đồn sử dụng máy cấy lúa.

Làm tốt vai trò liên kết

Hợp tác xã giống cây trồng và dịch vụ nông nghiệp Bàu Ðồn (HTX Bàu Đồn) được thành lập từ năm 2011 với 7 thành viên ban đầu, hoạt động ở lĩnh sản xuất lúa, bắp giống và cung cấp các loại vật tư, dịch vụ nông nghiệp.

Đến nay, HTX Bàu Đồn thu hút được 46 thành viên với tổng diện tích sản xuất lên đến 70 ha, các thành viên đẩy mạnh cơ giới hóa, ứng dụng khoa học công nghệ sản xuất theo hướng hàng hóa, HTX làm tốt vai trò liên kết, kết nối giữa người nông dân với doanh nghiệp để hình thành chuỗi giá trị, bảo đảm đầu ra ổn định.

HTX Bàu Đồn tổ chức tham quan vùng trồng lúa chất lượng cao.

Ông Nguyễn Văn Nhành- Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc HTX giống cây trồng và dịch vụ nông nghiệp Bàu Ðồn cho biết, từ khi thành lập, HTX định hướng cho các thành viên tập trung chủ yếu vào sản xuất lúa xen canh cây bắp giống được ký hợp đồng liên kết sản xuất - bao tiêu với một số đơn vị sản xuất giống trong và ngoài tỉnh.

HTX còn là cầu nối giữa nông dân với các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh vật tư nông nghiệp lớn, bảo đảm cho các thành viên trong HTX được sử dụng các loại phân bón, thuốc bảo vệ thực vật chất lượng, giá hợp lý, góp phần nâng cao năng suất cây trồng.

Theo ông Nhành, việc tập trung sản xuất giống cây trồng có hợp đồng liên kết với doanh nghiệp là một hướng đi riêng của HTX Bàu Đồn, nhờ có hợp đồng bao tiêu sản phẩm, với giá cả hợp lý, ổn định, nên xã viên HTX luôn an tâm sản xuất và nâng cao thu nhập, cuộc sống gia đình ổn định.

Vụ Đông Xuân năm 2022-2023, HTX giống cây trồng và dịch vụ nông nghiệp Bàu Ðồn ký hợp đồng với Trung tâm sản xuất giống cây trồng Nha Hố (Ninh Thuận) sản xuất khoảng 30 ha bắp giống theo hình thức bao tiêu sản phẩm sau thu hoạch.

Theo hợp đồng, Trung tâm sản xuất giống cây trồng Nha Hố cung cấp hạt giống bắp và ứng trước một khoản tiền cho HTX để phân phối cho các xã viên có đăng ký sản xuất.

Bên cạnh đó, trong quá trình từ lúc gieo hạt đến lúc thu hoạch, Trung tâm cử cán bộ kỹ thuật hướng dẫn nông dân chăm sóc, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phòng trị sâu bệnh và sử dụng phân bón theo “nguyên tắc 4 đúng”. Sau khi thu hoạch, toàn bộ bắp giống sẽ được thu mua theo giá trong hợp đồng đã ký.

Theo ông Nhành, ngoài hợp đồng trồng bắp, thời gian qua, HTX còn ký hợp đồng với một doanh nghiệp tại Tiền Giang sản xuất lúa chất lượng cao. Vụ lúa Mùa năm 2022 vừa qua, HTX sản xuất khoảng 40 ha lúa giống cấp xác nhận. Sau khi thu hoạch, giá bán lúa giống của các xã viên HTX cao hơn thị trường khoảng 500 đồng/kg.

Có thể nói, nhờ có hợp đồng bao tiêu sản phẩm, với giá cả hợp lý, ổn định, nên xã viên HTX giống cây trồng và dịch vụ nông nghiệp Bàu Đồn luôn an tâm sản xuất và nâng cao được nguồn thu nhập, cuộc sống gia đình ổn định.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Văn Nhành, trong những năm gần đây, việc sản xuất nông nghiệp liên tục gặp khó khăn khi tình hình thời tiết diễn biến bất thường, sâu bệnh trên cây trồng xuất hiện nhiều, giá các mặt hàng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật tăng cao; tiêu thụ các mặt hàng nông sản gặp khó khăn, giá bán thấp, nhiều hộ đã chuyển sang trồng các loại cây ăn trái có giá trị kinh tế cao hơn.

Mặc dù HTX sản xuất cây giống có thâm niên nhưng hiện nay việc chủ động áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào các khâu sản xuất mới chỉ dừng lại ở các khâu làm đất và thu hoạch bằng máy. Các công đoạn gieo sạ lúa, bắp vẫn chủ yếu bằng thủ công, HTX thuê máy bay phun thuốc bảo vệ thực vật.

Theo ông Nhành, HTX giống cây trồng và dịch vụ nông nghiệp Bàu Ðồn có 4 máy cày làm đất, vận chuyển nông sản và 2 máy gặt đập liên hợp. Việc đầu tư các loại máy móc, thiết bị như máy cấy, máy bay phun thuốc là hết sức cần thiết nhưng giá các loại này quá cao, nên đến nay HTX vẫn không thể tự trang bị được.

“Vừa qua, tôi được một cán bộ ngành nông nghiệp tỉnh gợi ý làm đề án mua máy bay phun thuốc để được Nhà nước hỗ trợ 30% giá trị máy, nhưng việc này không khả thi, vì tôi liên hệ với một số cơ quan chuyên môn của ngành nông nghiệp, các cơ quan này đùn đẩy qua lại nên tôi cũng chưa rõ thủ tục như thế nào để được thụ hưởng chính sách đúng theo quy định"- ông Nhành chia sẻ.

HTX Bàu Đồn xuống bắp giống.

Cần có giải pháp hỗ trợ

Từ thực tiễn phát triển kinh tế tập thể, HTX thời gian qua cho thấy, vẫn còn nhiều hạn chế, tồn tại và khó khăn, vướng mắc, trong đó, có việc thụ hưởng chính sách hỗ trợ của các HTX.

Tại hội nghị lấy ý kiến góp dự thảo Luật HTX (sửa đổi), ông Hà Chí Mãng- Chủ tịch Hội đồng quản trị HTX nông nghiệp mãng cầu Thạnh Tân (thành phố Tây Ninh) cho biết, cái khó của các HTX hiện nay vẫn là vấn đề tiếp cận nguồn vốn vay, nhất là vốn ưu đãi vì HTX không có tài sản thế chấp để làm chủ thể vay vốn ưu đãi.

Vay vốn với tư cách cá nhân thì lãi suất cao, hồ sơ, thủ tục cũng phức tạp, việc định mức giá trị tài sản là đất sản xuất nông nghiệp của các ngân hàng thấp hơn nhiều so với thực tế.

Ông Hoàng Sỹ Hoan- Giám đốc HTX dịch vụ vận tải Đồng Tâm, Phó Chủ tịch Hiệp hội Ô tô Tây Ninh cho biết, trong đợt dịch Covid-19 vừa qua, các doanh nghiệp vận tải hành khách đã ngừng hoạt động, nhiều đơn vị không có doanh thu, trong khi đó, hoạt động của các thành viên có xe trong HTX phải chịu rất nhiều các khoản chi phí như: phí hộp đen, phí đường bộ, phí kiểm định, phí vé qua trạm, tiền bến bãi, rất khó để đầu tư nâng cấp xe mới, nếu không có nguồn vốn vay. Việc tiếp cận các nguồn vốn vay của ngân hàng khá khó khăn, nên các chủ xe không dám đầu tư để mua xe mới.

Theo báo cáo của Liên minh Hợp tác xã tỉnh, trên địa bàn tỉnh có 178 HTX (160 HTX đang hoạt động) và 122 tổ hợp tác (THT). Các HTX, THT vẫn gặp khó khăn về vốn, cơ sở vật chất, công nghệ sản xuất, trình độ quản lý và nguồn nhân lực; hoạt động của đa số các HTX hiện nay chỉ mang tính ngắn hạn, tốc độ phát triển còn chậm; sự liên kết hình thành chuỗi giá trị giữa HTX, THT gắn với chuỗi giá trị chưa thật sự nổi bật, tạo sức lan tỏa giúp cho người dân tin tưởng vào các lợi ích về kinh tế - xã hội do HTX mang lại.

Để kinh tế tập thể, HTX phát triển bền vững, trong thời gian tới Liên minh HTX tỉnh tăng cường hỗ trợ tạo điều kiện để các tổ chức kinh tế tập thể được vay vốn từ nguồn vốn Quỹ quốc gia giải quyết việc làm của Liên minh Hợp tác xã Việt Nam đầu tư phát triển, mở rộng thị trường.

Đồng thời, nâng cao và phát huy vai trò của Quỹ hỗ trợ phát triển hợp tác xã tỉnh trong việc hỗ trợ vay vốn với lãi suất ưu đãi, hỗ trợ lãi suất sau đầu tư và bảo lãnh tín dụng, bảo đảm công khai, minh bạch, không để thất thoát.

Minh Dương