Cần có metro, BRT, xe buýt mới có thể cấm xe máy

Tại Hội thảo khoa học "Kiểm soát nhu cầu sử dụng xe cá nhân trên địa bàn TP HCM: Thực trạng và giải pháp" ngày 20/4,Sở Giao thông Vận tải TP HCM cho biết thực trạng trên địa bàn TP thường xảy ra tình trạng ùn tắc giao thông vào giờ cao điểm trên nhiều tuyến đường trung tâm, đường cửa ngõ, ra vào sân bay, cảng biển. Cùng với đó, mật độ phương tiện đông và ngày càng gia tăng, vận tốc lưu thông ngày càng giảm và di chuyển khó khăn.

Nguyên nhân của thực trạng này theo PGS TS Phạm Xuân Mai, Đại học Bách khoa TPHCM là do hiện TP có khoảng 7,5 triệu xe gắn máy, tăng gần 2 triệu so năm 2011. Vào giờ cao điểm, lượng xe gắn máy lên tới 11.000 xe/giờ, chiếm 93% tổng lưu lượng các loại xe.

Trung bình TP có 910 xe máy/1.000 dân, đây là tỷ lệ cao nhất thế giới. Xe máy đang gây ra kẹt xe, tai nạn giao thông (TNGT), số vụ TNGT do xe máy chiếm 71%...

PGS.TS Phạm Xuân Mai cho rằng xe gắn máy hoạt động trong dòng giao thông hỗn hợp ở TPHCM nói riêng và ở các đô thị lớn của Việt Nam nói chung đang có tác động rất xấu và nguy hại đến các hoạt động kinh tế - xã hội, ô nhiễm môi trường và an toàn của người dân khi lưu thông trên đường.

Đây là một thách thức lớn và làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển bền vững của giao thông đô thị ở Việt Nam, vì vậy cần hạn chế dần lượng xe gắn máy và tăng cường vận chuyển hành khách công cộng và tiến tới một đô thị phát triển giao thông bền vững.

Kẹt xe ở trung tâm TP HCM

Đồng quan điểm, TS. Lương Hoài Nam, chuyên gia kinh tế cũng cho rằng, cần hạn chế và tiến tới loại bỏ xe máy. Trên cơ sở đó xây dựng đề án chi tiết và lấy ý kiến người dân trước khi phê duyệt. Nếu lấy xe buýt là phương tiện giao thông công cộng chủ lực, lộ trình loại bỏ xe gắn máy tối đa là 15 năm.

Ông Nam cho rằng cần một mạng lưới xe buýt hiệu quả cần cho phép người dân có khoảng cách đi bộ phổ biến giữa nhà và điểm đỗ buýt, giữa điểm đỗ buýt và nơi cần đến dưới 1km.

Đối với người dân sống trong ngõ hẻm, theo TS. Lương Hoài Nam, có thể khai thác loại xe buýt nhỏ (minibus), tuk-tuk… Các trạm trung chuyển nên xây ở các vị trí cạnh bến MRT trong tương lai.

Tuyến metro Bến Thành - Suối Tiên sẽ đi vào hoạt động năm 2020

Tuy nhiên, ông Lê Trung Tính - Chủ tịch Hiệp hội Vận tải hành khách liên tỉnh và du lịch TP HCM đề nghị việc phát triển vận tải công cộng phải đi trước một bước rồi mới hạn chế xe cá nhân. Trong khi vận tải công cộng chưa được củng cố, sản lượng hành khách liên tục sụt giảm mà đã tính tới hạn chế xe cá nhân là không phù hợp.

"Về chính sách này, chúng ta có thể học tập TP Quảng Châu (Trung Quốc) là nơi có hệ thống giao thông công cộng đầy đủ như metro, BRT, xe buýt và chỉ khoảng 1 triệu xe máy. Tuy nhiên họ vẫn hạn chế, sau đó cấm và cuối cùng là tiêu hủy cả những xe 2 bánh không đảm bảo tiêu chuẩn môi trường, theo một lộ trình dài 16 năm", ông Tính nêu.

Để hạn chế xe cá nhân, theo ông Lê Trung Tính cần áp dụng các xe biển số chẵn lẻ lưu thông ngày chẵn, lẻ và ngược lại. Thu phí cá nhân vào các điểm kẹt xe, thu phí cao chỗ đỗ xe dành cho xe cá nhân trong khu vực trung tâm, phí môi trường… Những xe máy đã quá niên hạn sử dụng, cũ nát cần thu hồi và loại bỏ.

Trong khi đó, TS.KTS Nguyễn Thiềm nhận định để giảm phương tiện cá nhân cần có giải pháp về quy hoạch đô thị. "Ngành giao thông cần kết hợp với ngành quy hoạch xác định phân cấp các tuyến đường “cấp đô thị” theo quy chuẩn quy hoạch trong đó các đường cao tốc đô thị, trục chính đô thị, đường chính đô thị, đường liên khu vực… Đồng thời xác định có bao nhiêu tuyến vận tải công cộng trên từng đường để có các giải pháp xây dựng hợp lý".