Cái nhìn khoa học về chuyển đổi không gian công cộng

Tặng thưởng các tác phẩm lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật xuất bản năm 2021 do Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương vừa tổ chức mới đây đã vinh danh mức A cho duy nhất một tác phẩm Không gian công cộng trong bối cảnh chuyển đổi (Nhà xuất bản Xây dựng).

Công trình do TS, kiến trúc sư (KTS) Trần Minh Tùng (Bộ môn Kiến trúc dân dụng, Khoa Kiến trúc và Quy hoạch, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội) làm chủ biên, cùng với nhóm nghiên cứu gồm: Ths, KTS Phan Tiến Hậu, Ths, KTS Chu Ngọc Huyền, Ths, KTS Phạm Thị Mỹ Lan, TS, KTS Nguyễn Thành Hưng, TS, KTS Trần Anh Tuấn, TS, KTS Huỳnh Thị Bảo Châu và Ths, KTS Phạm Thùy Linh.

Đây là các giảng viên và nghiên cứu viên đến từ nhiều trường đại học, viện nghiên cứu, đã rất cố gắng xuất bản sách trong bối cảnh đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp.

Về mặt nội dung, với 280 trang, cuốn sách là tập hợp nhiều nghiên cứu thành phần của các tác giả dưới nhiều góc độ tiếp cận, nhưng đều dựa trên một chủ đề xuyên suốt về không gian công cộng tại các khu đô thị (KĐT) mới theo dòng thời gian trên 20 năm, kể từ lúc mô hình này được hình thành trong những năm cuối thế kỷ 20 đến nay, thông qua một số trường hợp nghiên cứu điển hình, mang tính đại diện cho từng giai đoạn trong dòng chảy tái kiến tạo đô thị.

Bìa cuốn sách Không gian công cộng trong bối cảnh chuyển đổi.

Ngoài ra, các KĐT mới cũng được so sánh, đối chiếu với mô hình khu tập thể xây dựng phổ biến trong giai đoạn 1954-1986 và cũng được xem là “tiền thân”, kinh nghiệm để kiến tạo mô hình KĐT mới.

Bằng những phân tích và luận điểm của mình, các tác giả đã cho thấy một sự quan sát thấu đáo cũng như kỹ năng tổng hợp, xử lý thông tin, đem lại những đóng góp cao về mặt lý luận, thực tiễn trong phát triển kiến trúc đô thị thông qua những dự án dân cư dưới hình thức các KĐT mới đang được khuyến khích phát triển tại các đô thị, đồng thời nhận được nhiều quan tâm không chỉ thông qua chất lượng nhà ở mà cả các không gian công cộng xung quanh nơi cư trú những dự án này đang nỗ lực kiến tạo và cung cấp cho cư dân.

Dưới góc độ nghệ thuật, các KĐT mới là những thực thể kiến trúc đô thị, cùng những không gian công cộng đầy hấp dẫn của chúng, mang đến hình ảnh tích cực cho các khu vực phát triển đô thị, góp phần nâng cao diện mạo cho đô thị Việt Nam khi bước vào một thời kỳ phát triển mới.

Ngoài những điểm tích cực, các tác giả cũng đã nhìn nhận một cách công bằng những điểm yếu của không gian công cộng trong các KĐT mới khi đặt chúng vào bối cảnh đặc thù của giai đoạn chuyển đổi chính sách lẫn vận hành nền kinh tế của Việt Nam, để từ đó góp phần vào các định hướng phát triển trong tương lai nhằm giúp những KĐT mới là những nơi chốn cư trú hấp dẫn và đáng sống, trở thành niềm tự hào của các đô thị, mang đến cho người dân những cảm xúc tích cực về quá trình chuyển đổi thành công của đất nước.

Về mặt hình thức, do chính các tác giả tự thực hiện dàn trang, thiết kế bìa và thực hiện hình ảnh minh họa, cuốn sách có chất lượng thẩm mỹ cao, trình bày hấp dẫn, chứng tỏ sự làm việc nghiêm túc, chỉn chu của các tác giả, đồng thời là những KTS luôn đề cao tính thẩm mỹ không chỉ trong việc thiết kế công trình mà cả trong ấn phẩm kiến trúc.

Với những ưu điểm cả về nội dung và hình thức, ấn phẩm Không gian công cộng trong bối cảnh chuyển đổi đã được giới chuyên môn đánh giá cao. Ngoài tặng thưởng mức A của Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương, cuốn sách đã được tặng các giải thưởng: Giải Vàng Giải thưởng quy hoạch đô thị quốc gia và Giải Đồng Giải thưởng kiến trúc quốc gia.

Tuệ Nhân / Quân đội nhân dân