Buộc 3 triệu dân tị nạn Afghanistan trở về: thảm họa nhân đạo

Theo BBC News đưa tin ngày 12/10, nếu điều đó xảy ra, một cuộc khủng hoảng nhân đạo vô tiền khoáng hậu có khả năng thành sự thật khi những người tỵ nạn - nhiều người trong số họ bần cùng, trở lại đất nước vốn đã bị phe Taliban tấn công và chiếm nhiều tỉnh thành. Hơn nữa, những tháng mùa Đông khắc nghiệt tại Afghanistan đang đến gần, nguồn cung cấp nhu yếu phẩm rất hạn chế. Chính phủ ở Kabul không có nguồn lực để giúp những người tỵ nạn tái định cư vì họ còn lo tập trung vào cuộc chiến với Taliban, bảo vệ các thành phố lớn.

Tại cuộc họp ở Brussels hôm 5/10, 70 nhà tài trợ quốc tế, gồm EU, cam kết dành 15,2 tỷ USD cho ngân sách phát triển Afghanistan đến năm 2020. Kinh phí cho quân đội Afghanistan (khoảng 5 tỷ USD/năm) sẽ được cấp riêng. Tuy nhiên, sự hào phóng đó đi cùng một thỏa thuận là Afghanistan phải tiếp nhận sự trở lại của hơn 200.000 người tỵ nạn Afghanistan tràn vào châu Âu năm 2015 - một phần trong số một triệu di dân đến châu Âu mà người Syria chiếm đa số.

Hàng chục ngàn dân tị nạn Afghanistan vào các nước EU (Ảnh: AFP).

Cũng theo BBC News, EU có thể chấp nhận nhiều người tỵ nạn Syria vì họ coi Syria là một vùng chiến sự, nhưng không xem Afghanistan là khu vực chiến tranh dù quốc gia này đang bị chiến tranh tàn phá. Định nghĩa trước đây của EU rằng Kabul là nơi trú ẩn an toàn không còn đúng, khi khoảng 5 tỉnh lỵ bị quân Taliban bao vây. Để tiếp nhận những người tỵ nạn sẽ trở về, EU sẽ xây dựng một nhà ga mới tại sân bay Kabul.

Federica Mogherini - Cao ủy phụ trách chính sách đối ngoại của EU, bác bỏ thông tin cho rằng EU viện trợ cho Afghanistan có điều kiện là chính phủ Kabul nhận trở lại người tỵ nạn. Tương tự như vậy, Pakistan có kế hoạch hồi hương 1,6 triệu người đã đăng ký và một triệu người tỵ nạn Afghanistan khác không đăng ký, nhiều người trong số họ đã sống ở Pakistan từ năm 1979.

Iran - quốc gia đang chứa một triệu người tỵ nạn, thuyết phục khoảng 200.000 người Afghanistan về nước. Những người Afghanistan ở Iran đang bị dùng làm bia đỡ đạn trong các cuộc chiến ở Trung Đông, họ dễ bị khuất phục vì thiếu nguồn tài nguyên và việc làm, trong khi Iran hứa hẹn cấp quốc tịch cho họ. Như vậy, tổng cộng người tỵ nạn Afghanstan trong tương lai từ EU, Pakistan và Iran phải trở về khoảng 3 triệu.

Liên hiệp quốc và các nước EU sẽ buộc dân tị nạn Afghanistan phải trở về (Ảnh: AFP).

Theo Cao ủy tỵ nạn Liên hiệp quốc (UNHCR), đến thời điểm 12/10, khoảng 200.000 người Afghanistan đã buộc phải lên đường về nhà, chỉ tính riêng trong tháng 9/2016 là 98.000 người. Chính phủ Pakistan ấn định thời hạn tháng 3/2017 là hạn chót tất cả những người tỵ nạn sẽ phải rời đi. Quân đội Pakistan quy trách nhiệm cho những người tỵ nạn Afghanistan về việc tham gia hành động khủng bố ở Pakistan, dù hầu hết nghi phạm bị bắt giữ và đưa ra trước báo giới là công dân Pakistan. Không hề thông báo, cảnh sát Pakistan truy lùng người Afghanistan và buộc họ rời khỏi nước này ngay. UNHCR cấp 400 USD cho mỗi người tỵ nạn đã đăng ký, như một khoản trợ giúp.

Còn gì đáng buồn hơn khi chính phủ, các cơ quan viện trợ hoặc bất kỳ nhóm nào khác không còn thiết tha tìm giải pháp công bằng hơn đối với vấn đề người tỵ nạn Afghanistan. Trong bối cảnh chiến tranh và nghèo đói, không ai lên tiếng cho những người Afghanistan đang phải đối mặt với nhiều khó khăn và bi kịch trước mắt. Thảm họa nhân đạo đang diễn ra đối với hàng triệu người Afghanistan phải bỏ nước ra đi vì chiến tranh.

Tường Quyên (Theo BBC News, 10/2016)