BMP-1AM của Nga có 'cứu' được dòng xe chiến đấu già nua, lỗi thời?

Mới đây trong triển lãm ARMY 2020, Bộ Quốc phòng Nga đã cho trưng bày nhiều loại khí tài thiết giáp mạnh mẽ cả mới lẫn cũ, tạo nhiều ấn tượng cho người xem. Đặc biệt trong số đó có xe chiến đấu bộ binh BMP-1AM là một phiên bản nâng cấp mạnh mẽ của dòng chiến xa vô cùng hiện đại do Liên Xô thiết kế chế tạo từ thời chiến tranh Lạnh. Phiên bản này đã thu hút được một sự quan tâm khá lớn của giới quan sát Phương Tây. Ảnh: Xe chiến đấu bộ binh BMP-1AM.

BMP-1 là đời đầu tiên của dòng xe chiến đấu bộ binh BMP nổi tiếng của Liên Xô, chính thức gia nhập biên chế Hồng quân từ những năm 1960 và cho đến nay đã có hơn 20.000 chiếc được sản xuất, 2/3 trong số đó là dành cho xuất khẩu đến các nước Xã hội Chủ nghĩa anh em cũng như đối tác. Dẫu vậy, sau hơn nửa thế kỷ phục vụ, loại chiến xa này đã bộc lộ nhiều hạn chế, dần lạc hậu với chiến tranh hiện đại, đòi hỏi phải có sự nâng cấp. Ảnh: BMP-1AM thao diễn trên thao trường Alabino của Nga.

Ban đầu, người ta tin rằng phiên bản BMP-1AM được Nga trình làng vào năm 2020 được phát triển để hướng tới thị trường xuất khẩu cho các khách hàng nước ngoài hoặc gói nâng cấp các xe BMP-1 cũ lên chuẩn BMP-1AM cho nước ngoài. Tuy nhiên, sau lần công khai trưng bày trong triển lãm ARMY-2020 hồi tháng 9 vừa qua, giới quan sát Phương Tây đã nghĩ lại về khả năng phiên bản này được thiết kế cho chính quân đội Nga. Ảnh: Xe chiến đấu bộ binh BMP-1AM của Nga.

Hiện nay, lực lượng lục quân Nga vẫn còn duy trì khoảng 1.000 xe chiến đấu bộ binh BMP-1 lỗi thời cả trong nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu lẫn niêm cất. Để có thể thay thế hết toàn bộ số xe này bằng loại BMP-3 hiện đại nhất hiện nay sẽ phải bỏ ra một chi phí cực kỳ khủng khiếp. Do đó, phương án khả dĩ nhất chính là nâng cấp toàn bộ chúng lên chuẩn BMP-1AM nhằm có thể đáp ứng nhu cầu của tác chiến trong thời kỳ mới. Ảnh: Xe thiết giáp BMP-1AM tại triển lãm ARMY-2020.

BMP-1AM thay thế tháp pháo với một pháo nòng trơn cỡ 73mm cũ bằng tháp pháo tự động cỡ nòng 30mm kiểu mới, cho phép nó có sức mạnh hỏa lực ngang ngửa với xe chiến đấu bộ binh BMP-2 và xe thiết giáp bánh lốp BTR-82A. Phương án nâng cấp này phải nói là cực kỳ tiết kiệm nhưng cũng nâng cao một cách đáng kể khả năng chiến đấu của xe. Ảnh: Xe BMP-1AM trên thao trường.

BMP-1AM dùng một tháp pháo tự động kiểu BTR-82A với pháo 2A72 cỡ 30mm, một súng máy PKT cỡ nòng 7.62mm, 6 ống phóng lựu đạn khói chia làm 2 cụm đặt song song trước tháp pháo. Ngoài ra xe cũng được tích hợp thêm một kính ngắm ngày/đêm TKN-4GA-01 giúp tăng khả năng quan sát cho kíp xe cùng với bộ ổn định trục kép cho Moldun chiến đấu. Ảnh: Sơ đồ bố trí tháp pháo tự động của xe BMP-1AM.

BMP-1AM dùng chung tháp pháo tự động 30mm với xe thiết giáp BTR-82A cũng tạo một sự thuận tiện và đồng bộ rất lớn trong việc bảo đảm hậu cần kỹ thuật, sửa chữa thay thế do tính tương đồng. Xe có kíp lái 3 người và có thể chở theo 8 binh sĩ, trọng lượng 13 tấn, tốc độ tối đa trên đường bằng phẳng là 65km/h và trang bị một động cơ diesel UTD-20S1 công suất 300 mã lực. Ảnh: BMP-1AM trên thao trường.

Mặc dù vậy, BMP-1AM vẫn còn thừa hưởng những nhược điểm lớn của BMP-1 để lại có thể nói đến như khả năng chống tăng hạn chế, vỏ giáp mỏng cực kỳ dễ bị tổn thương bởi các loại hỏa lực hạng nặng của đối phương trên chiến trường. Do đó, BMP-1AM chưa thực sự đáp ứng tốt được yêu cầu của một cuộc chiến tranh hiện đại khi mà nó vẫn mang trong mình nhiều điểm của một mẫu thiết kế của những năm 1960. Ảnh: Xe chiến đấu bộ binh BMP-1AM trên thao trường

Nhưng nếu nâng cấp đầy đủ về các phương diện như hỏa lực, khả năng chống tăng, khả năng bảo vệ, độ cơ động,… cũng đồng nghĩa với việc phải nâng giá thành lên rất cao và nó không hề phù hợp để đầu tư trên khung gầm xe BMP-1 vốn còn không quá nhiều tiềm năng khai thác. Do đó, BMP-1AM dù sao vẫn là một phương án nâng cấp nhẹ nhàng và hợp lý, thuận tiện nhất mà người Nga có thể làm được. Ảnh: BMP-1AM thao diễn kỹ thuật.

Có thể nói rằng, việc được thừa kế một khối lượng trang thiết bị khổng lồ từ thời Liên Xô để lại cộng với đó là nền kinh tế vẫn còn đang gặp nhiều khó khăn khiến cho Nga phải vô cùng đau đầu với bài toán sử dụng vũ khí, phải cân đối cả giữa việc mua trang thiết bị mới hiện đại và nâng cấp các trang thiết bị cũ lên chuẩn để đáp ứng nhu cầu. Ảnh: Xe chiến đấu bộ binh BMP-3 của quân đội Nga.

Video BMP-1AM bắn pháo 2A72 khi hành tiến - Nguồn: Zvezda

Hùng Dũng