Bánh tẻ Văn Giang - thức quà quê dân dã của người Hưng Yên

Huyện Văn Giang, Hưng Yên từ lâu đã được nhiều du khách biết đến không chỉ với làng nghề hoa, cây cảnh mà còn nổi tiếng với sản phẩm bánh tẻ truyền thống, đặc sản ẩm thực địa phương.

Nguyên liệu làm bánh rất đơn giản, gồm gạo tẻ thơm, dẻo và nhân gồm thịt lợn, mộc nhĩ, hành khô, bánh được gói bằng lá dong. Tuy nhiên để có được những chiếc bánh thơm ngon thì không phải chuyện dễ dàng, nó đòi hỏi kinh nghiệm, sự khéo léo trong các công đoạn mà quan trọng nhất là ráo bột.

Gạo tẻ thơm sau khi ngâm 3-4 tiếng thì đem xay với nước vôi trong. Sau đó cho lên bếp đun và khuấy đều tay với lửa nhỏ cho bột chín khoảng 50%, trong khi quấy cho vào bột một chút muối và mì chính. Đến khi bột hơi quánh, quấy thấy nặng tay là được.

Huyện Văn Giang, Hưng Yên từ lâu đã được nhiều du khách biết đến không chỉ với làng nghề hoa, cây cảnh mà còn nổi tiếng với sản phẩm bánh tẻ truyền thống, đặc sản ẩm thực địa phương.

Khi bắc bột ra dùng máy đánh nhuyễn lại bột cho bột không bị vón cục. Đây là công đoạn quan trọng nhất quyết định chiếc bánh có ngon hay không, bột non hoặc già quá bánh đều không ngon. Cho bột lên mâm để khoảng 30-40 phút cho bột ráo và nguội bớt trước khi làm bánh.

Tiếp theo là công đoạn chia bột. Dùng thìa xúc những phần bột lên lá dong chờ cho nhân. Nhân bánh gồm thịt lợn ba chỉ thái hạt lựu xào với mỡ, mộc nhĩ ngâm nở mềm rồi thái nhỏ xào chín, hành khô thái nhỏ rồi phi thơm. Tất cả cho vào trộn đều và đảo lại với hạt nêm, gia vị, hạt tiêu.

Bánh cho nhân xong thì lót thêm 1 chiếc lá dong và gói lại để khi luộc bánh lá không bị rách. Chiếc bánh đẹp đòi hỏi sự khéo léo của người thợ làm bánh. Gói bánh sao cho hai đầu bánh thuôn dài, phần giữa gồ lên để chiếc bánh giống với cái răng bừa.

Ngày xưa khi còn làm ăn nhỏ lẻ, người dân thường lấy dây chuối để buộc bánh. Ngày nay, nhiều nhà mở rộng quy mô nên việc buộc bánh đã dùng dây nilon để bánh vừa đẹp, nhanh và làm được nhiều.

Nguyên liệu làm bánh quan trọng nhất là bột gạo đã được chế biến

Bánh tẻ có hình tròn dẹt, hai đầu bánh nhỏ hơn và bên ngoài bánh được quấn bằng dây. Bánh được làm chín hoàn toàn bằng hơi trong chõ, không bị thấm nước nên giữ được độ ngon và có hương vị đặc trưng.

Bánh gói xong có thể đem luộc hoặc hấp cách thủy giống như xôi. Phần bột bánh chín và nở ra làm cho chiếc bánh căng mọng, bóng bảy trông rất hấp dẫn.

Bà Nguyễn Minh Huệ, Cầu Giấy, Hà Nội chia sẻ: “Là người con của Văn Giang, Hưng Yên thì chắc chắn không ai là không biết và chưa thử bánh tẻ rồi. Đặc trưng của bánh tẻ Hưng Yên so với bánh giò Hà Nội đó là về phần bột bánh, màu đục và hấp lên thì sẽ dai giòn hơn là bột của bánh giò, dù phần nhân đều được làm từ thịt lợn và mộc nhĩ xào lên, tạo độ thơm cho nhân bánh".

"Cứ có dịp về quê là tôi phải mua cả trăm cái bánh tẻ, phần là để cho gia đình trên này, con cháu quây quần thưởng thức, phần là để cho biếu bạn bè, ăn cho biết đặc sản Hưng Yên ngon đến thế nào”, bà Huệ cho biết thêm.

Nét đặc trưng của bánh tẻ Văn Giang là dẻo chứ không nhão, nát như bánh giò.

Nét đặc trưng của bánh tẻ Văn Giang là dẻo chứ không nhão, nát như bánh giò. Bánh vừa có độ giòn lại vừa có vị đậm, vị béo của nhân, nồng nàn của mùi lá, không thể lẫn vào thứ bánh tẻ nào khác được.

Bánh tẻ Văn Giang ngon nhất là ăn nóng, khi bánh vừa mới ra lò. Nhẹ nhàng dùng tay bóc lớp lá ra, sẽ thấy hương thơm thanh mát của lá dong quyện với mùi bột gạo chín. Miếng bánh màu ngà vừa mềm dẻo vừa dai giòn một cách tự nhiên lại có vị đậm, vị béo của nhân.

Bánh tẻ Văn Giang thường được dùng trong những ngày giỗ tết, đám cưới hỏi, ma chay, tiệc tùng... Bánh ăn dai, giòn, thơm, có màu xanh của lá hấp dẫn, béo mà không ngấy vì bột bánh làm từ gạo tẻ. Tùy sở thích của từng người, có thể chấm bánh với tương ớt hoặc nước mắm hay tương bần Hưng Yên.

Trung bình một ngày mỗi cơ sở làm bánh tẻ ở Văn Giang thường gói từ 500 đến 1.000 chiếc, khi đơn đặt hàng nhiều hơn thì số bánh có thể lên đến hàng nghìn chiếc. Trung bình mỗi chiếc có giá từ 3.000 đến 3.500 đồng.

Trung bình một ngày mỗi cơ sở làm bánh tẻ ở Văn Giang thường gói từ 500 đến 1.000 chiếc, khi đơn đặt hàng nhiều hơn thì số bánh có thể lên đến hàng nghìn chiếc. Trung bình mỗi chiếc có giá từ 3.000 đến 3.500 đồng.

Nhiều hộ gia đình coi đây như một nghề để phát triển kinh tế, ổn định cuộc sống, tạo công ăn việc làm cho bà con lúc nông nhàn.

“Khách hàng từ khắp nơi tìm về thu mua bánh tẻ đông lắm, con đường 39B luôn tấp nập người ra kẻ vào để mua bánh. Người ít thì vài chục, người nhiều thì mua cả trăm chiếc, họ vừa ăn, vừa làm quà biếu tặng. Nhờ làm bánh tẻ mà đời sống của người dân ổn định và khấm khá nhưng vui nhất là chúng tôi đã gìn giữ và phát triển được nghề của cha ông truyền lại”, ông Nguyễn Văn Đoàn, một chủ cơ sở bánh tẻ tại Văn Giang, Hưng Yên cho hay.

Thanh Hoài