Bản chất vụ việc xảy ra tại xã biên giới Đăk Nông

Thôn Dục Nội, xã Đăk Nông, huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum - nơi xảy ra vụ việc sinh hoạt tôn giáo trái pháp luật. Ảnh: Cẩm Xuyên

Nằm ở phía Bắc của huyện Ngọc Hồi, xã Đăk Nông có hơn 10km đường biên giới tiếp giáp với nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào và có vị trí rất quan trọng trên cả lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội và quốc phòng-an ninh. Xã Đăk Nông cũng là nơi sinh sống của 14 thành phần dân tộc anh em, trong đó, dân tộc Giẻ-Triêng chiếm 90% dân số.

Trong những năm qua, chính quyền địa phương các cấp trên địa bàn tỉnh Kon Tum nói chung, xã biên giới Đăk Nông nói riêng luôn thực hiện nhất quán chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo và quyền tự do không theo tín ngưỡng, tôn giáo của công dân. Các cấp, các ngành luôn quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức tôn giáo hoạt động theo đúng quy định của pháp luật. Hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo trên địa bàn xã luôn được đảm bảo với 3 tôn giáo chính là Công giáo, Tin lành và Phật giáo.

Ở bất kỳ thể chế nào, quyền tự do của con người cần phải được tôn trọng và tất nhiên, các hoạt động xã hội nói chung, hoạt động liên quan tín ngưỡng tôn giáo nói riêng cũng phải tuân thủ theo Hiến pháp và pháp luật. Nói một cách dễ hiểu, tự do nhưng phải nằm trong khuôn khổ pháp luật. Quyền tự do bày tỏ tôn giáo hoặc tín ngưỡng phải có những giới hạn nhất định, bởi pháp luật và sự giới hạn đó là cần thiết để bảo vệ an ninh, trật tự công cộng, sức khỏe cộng đồng, đạo đức xã hội và các quyền tự do cơ bản khác…

Điều này đã được nêu rõ tại Điều 18 của Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị: “Quyền tự do của cá nhân thể hiện tôn giáo hay tín ngưỡng của mình chỉ phải chịu các giới hạn chẳng hạn như các giới hạn được luật pháp quy định và các giới hạn cần thiết để bảo vệ an toàn, trật tự, sức khỏe xã hội, hay tinh thần hoặc các quyền cơ bản và quyền tự do của những người khác”.

Trở lại câu chuyện ở xã biên giới Đăk Nông. Qua những thông tin chúng tôi tìm hiểu được, trong thời gian qua (vào ngày thứ tư hàng tuần), tại nhà riêng của ông Vũ Văn Huân (trú tại thôn Dục Nội), ông Trần Khắc Châu (thôn Nông Nội) - Trùm trưởng Giáo họ Phao lô thường tổ chức sinh hoạt tôn giáo cho khoảng 30 giáo dân. Đứng về mặt pháp lý, đây là hoạt động vi phạm vì chưa xin phép chính quyền địa phương sở tại. Về mặt xã hội, cơ sở thờ tự không bảo đảm đã gây ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt của bà con trong cộng đồng, nhất là đối với những người ngoại đạo.

Minh chứng rõ nhất là các hộ gia đình trong khu vực đã nhiều lần phản ánh với chính quyền địa phương và cơ quan chức năng để bày tỏ sự phản đối, không hài lòng về hoạt động tôn giáo tại hai hộ gia đình nói trên. Chính quyền địa phương cũng đã nhiều lần nhắc nhở, yêu cầu bà con giáo dân chấp hành nghiêm pháp luật của Nhà nước, không sinh hoạt tôn giáo ngoài cơ sở thờ tự khi chưa được chính quyền cho phép theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, xét về mong muốn có điểm sinh hoạt tôn giáo tại địa bàn xã Đăk Nông của Giáo họ Phao lô là chính đáng, chính quyền địa phương cũng đã nhiều lần chủ động hướng dẫn các quy định, thủ tục làm cơ sở đề xuất xây dựng cơ sở thờ tự hợp pháp để bà con sinh hoạt.

Bà con giáo dân xã biên giới Ia Chia, huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai luôn phát huy tinh thần đoàn kết lương giáo, đoàn kết quân dân, sống tốt đời, đẹp đạo, kính Chúa, yêu nước. Ảnh: Cẩm Xuyên

Tuy nhiên, trong khi chưa làm các thủ tục để đăng ký điểm sinh hoạt tôn giáo theo quy định của pháp luật, thì ngày 22/3/2023, tại nhà riêng ông Vũ Văn Huân lại diễn ra hoạt động sinh hoạt tôn giáo trái pháp luật. Để chuẩn bị cho việc tổ chức Lễ Phục sinh, ông Vũ Văn Huân đã mời Linh mục Lê Tiên - Chánh xứ Nhà thờ Đăk Giấc đến chủ trì làm “lễ mùa chay” cho khoảng 30 giáo dân. Sau khi nhận được tin báo của quần chúng nhân dân, khoảng 17 giờ cùng ngày, UBND xã Đăk Nông đã cử đoàn công tác đến làm việc. Tại thời điểm này, Linh mục Lê Tiên đang chủ trì lễ cho bà con giáo dân và đoàn công tác đã đề nghị vị linh mục dừng việc sinh hoạt tôn giáo vì đây là hoạt động trái pháp luật.

Rõ ràng, việc đoàn công tác đến kiểm tra, làm việc khi bà con tổ chức sinh hoạt tôn giáo trái pháp luật là hoàn toàn đúng. Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, một số người không những không chấp hành, mà còn cố tình đẩy sự việc phức tạp hơn khi quay camera, chụp ảnh, cắt ghép để đưa lên mạng xã hội, tạo nên góc nhìn trái chiều trong dư luận. Cũng phải khách quan nhìn nhận, trong quá trình xử lý, một số thành viên đoàn công tác xã Đăk Nông đã có những cử chỉ, hành động, lời nói chưa chuẩn mực, tạo nên những góc nhìn trái chiều trong dư luận, nhất là đối với bà con giáo dân.

Mặc dù trên thực tế, hình ảnh đã được cắt ghép theo ý chủ quan của người tạo ra nó, nhưng không thể không phê phán những hành động mang tính bột phát của một số thành viên nói trên. Ngay trong chiều ngày 24/3, UBND huyện Ngọc Hồi đã tổ chức cuộc họp đánh giá vụ việc và xem xét trách nhiệm của từng cá nhân để có hình thức kỷ luật xác đáng đối với những cán bộ vi phạm.

Được biết, sau khi sự việc xảy ra, Linh mục Lê Tiên cũng đã đồng ý với nội dung kiểm tra và kí vào biên bản về việc tổ chức sinh hoạt tôn giáo trái pháp luật cho bà con giáo dân ở xã Đăk Nông. Chính quyền địa phương huyện Ngọc Hồi sẽ có cuộc gặp gỡ đối thoại với Linh mục Lê Tiên để cùng nhau giải quyết sự việc thấu tình đạt lý nhất.

Cẩm Xuyên