'Ba sản phẩm mới' của Trung Quốc tăng kỷ lục khiến Mỹ và phương Tây lo ngại

Tấm pin Mặt trời là một trong ba mặt hàng xuất khẩu tăng kỉ lục (Ảnh: Creaders)

Báo cáo của Griffith Asia Institute cho biết 2023 là năm kim ngạch xuất khẩu “ba mặt hàng mới” - xe điện, pin và tấm pin mặt trời - của Trung Quốc lập kỷ lục mới, tác động lớn đến các ngành liên quan trên toàn thế giới, khiến các nước phát triển phải tăng cường cảnh giác như đang đối mặt với một đối thủ đáng gờm.

Mặc dù giá trị xuất khẩu của “ba sản phẩm mới” này của Trung Quốc trong năm nay dự đoán sẽ giảm, nhưng chủ yếu là do giá giảm chứ không phải do lượng hàng xuất khẩu giảm.

Dữ liệu nói trên cho thấy năng lực sản xuất công nghiệp của Trung Quốc đã nhanh chóng trở thành mối lo ngại lớn trong nền kinh tế toàn cầu ngày càng phân cực.

Trung Quốc tuyên bố ngành công nghiệp đang phát triển bùng nổ của họ giúp đáp ứng nhu cầu trong và ngoài nước, đồng thời hỗ trợ quá trình chuyển đổi toàn cầu sang năng lượng sạch hơn với chi phí phải chăng. Nhưng Mỹ và châu Âu, những bên cũng đang tích cực phát triển năng lực sản xuất của mình, lại cho rằng việc sản xuất nhiều quá mức của Trung Quốc đã gây tổn hại một cách không công bằng cho các đối thủ cạnh tranh.

Giá xe điện, pin điện và tấm pin mặt trời giảm mạnh

Các tác giả báo cáo là Trương Tĩnh và Nido Pier chỉ ra rằng vị trí thống trị của Trung Quốc trong các lĩnh vực nói trên khó có thể bị thách thức, vì nhiều lý do trong đó bao gồm sự hỗ trợ của chính phủ đối với các ngành này. Căng thẳng thương mại gia tăng có thể ảnh hưởng đến dòng chảy thương mại, khiến một số nhà sản xuất Trung Quốc bỏ tiền đầu tư và thành lập nhà máy ở nước ngoài.

Xe điện Trung Quốc chồng chất tại các cảng biển châu Âu (Ảnh: WSJ).

Báo cáo cho biết, xuất khẩu pin lithium của Trung Quốc đã tăng khoảng 22% trong năm ngoái lên 65 tỉ USD, trong đó Mỹ, Đức và Hàn Quốc là những thị trường lớn nhất. Một phần nguyên nhân có thể là do tồn kho khi Mỹ bắt đầu loại trừ pin sản xuất tại Trung Quốc. Sự thay đổi này có thể đã gây tác động dẫn đến việc xuất khẩu pin của Trung Quốc sang Mỹ và Hàn Quốc giảm trong quý I/2024, nhưng giá giảm đi cũng có thể là một trong những nguyên nhân.

Các nhà sản xuất tấm pin mặt trời Trung Quốc đã chiếm phần lớn thị trường toàn cầu bằng cách giảm giá thành, buộc các đối thủ cạnh tranh phải sa thải công nhân, hủy bỏ việc xây dựng nhà máy hoặc thậm chí rời khỏi thị trường.

Nhưng giá giảm cũng bắt đầu ảnh hưởng đến các nhà sản xuất Trung Quốc, trong đó LONGi Green Energy tuần này đã báo cáo lỗ trong quý đầu tiên. Ông Lý Chấn Quốc (Li Zhenguo), chủ tịch của LONGi Green Energy, vào năm ngoái đã dự đoán rằng việc chỉnh đốn, hợp nhất sẽ loại bỏ hơn một nửa số công ty. Dù các công ty năng lượng mặt trời Trung Quốc xuất hiện thua lỗ nhưng giá trị xuất khẩu năm ngoái vẫn tăng hơn 1/3 so với năm 2022.

Báo cáo cho biết, các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc như BYD và Nio đã sản xuất khoảng 10 triệu xe vào năm ngoái, chiếm gần 70% năng lực sản xuất toàn cầu. Dữ liệu chính thức của Trung Quốc cho thấy hơn 1,5 triệu xe điện đã được xuất khẩu, tăng 64% so với cùng kỳ năm trước đó.

Châu Âu là thị trường lớn nhất của xe điện Trung Quốc, nhưng lượng xuất khẩu tăng đột ngột đã gây sốc cho các chính phủ và nhà sản xuất ô tô châu Âu. Liên minh châu Âu đã mở một cuộc điều tra về việc liệu các nhà sản xuất ô tô điện Trung Quốc có chấp nhận trợ cấp của chính phủ hay không.

Theo Creaders

Thu Thủy